Πόσες γενιές επιβιώνουν οι παραδοσιακές οικογενειακές επιχειρήσεις;
Η μετάβαση στις νέες γενιές είναι πολύ πιο δύσκολη από όσο νομίζαμε.
Δράσεις ενίσχυσης των δυνατοτήτων των οικογενειακών επιχειρήσεων, ώστε όχι μόνο να επιβιώσουν, αλλά και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη, ζητάει η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος.
Όπως είπε ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς στη δημόσια ακρόαση που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) για τον ρόλο των οικογενειακών και παραδοσιακών επιχειρήσεων στην περιφερειακή ανάπτυξη, μια σημαντική πτυχή της οικογενειακής επιχείρησης είναι η μεταβίβαση από γενιά σε γενιά και η επιτυχημένη διαδοχή. Τα κίνητρα μεταβίβασης στη χώρα μας είναι περιορισμένα και το πλαίσιο αντιαναπτυξιακό (δεν υπάρχουν φοροαπαλλαγές, οι υψηλές οφειλές καθιστούν μη ελκυστική ή αδύνατη τη μεταβίβαση κλπ).
Ο κ. Καββαθάς σημείωσε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 60-90% των επιχειρήσεων (ανάλογα με τη χώρα) είναι οικογενειακές και, σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, οι οικογενειακές επιχειρήσεις στην ΕΕ συνεισφέρουν στα 2/3 του ΑΕΠ και των θέσεων απασχόλησης.
Όπως είπε, με τον όρο οικογενειακή επιχείρηση δεν ορίζεται μια περιορισμένη σε οικονομικό ορίζοντα,
απασχόληση και δίκτυα, επιχείρηση, αλλά για επιχειρήσεις που μπορεί να είναι από ανώνυμες εταιρείες, έως και προσωπικές, ατομικές επιχειρήσεις με εξαγωγικό ή υπερτοπικό προσανατολισμό, που έχουν κατορθώσει να διατηρήσουν τον οικογενειακό χαρακτήρα στη λήψη αποφάσεων και την διοικητική πυραμίδα, ενώ συνήθως απασχολούν και συμβοηθούντα μέλη.
Επίσης, μπορεί να είναι επιχειρήσεις με αμιγώς τοπικό χαρακτήρα και περιορισμένη εμβέλεια δράσης. Αυτή η ετερογένεια διαμορφώνει επομένως την ανάγκη μόχλευσης διαφορετικών εργαλείων στήριξης της επιχειρηματικότητας. Για άλλες επιχειρήσεις απαιτείται μεγαλύτερος βαθμός διείσδυσης σε αλυσίδες αξίας, για τις πιο μικρές χρειάζεται το κατάλληλο δίκτυο ενημέρωσης και ευρύτερη ευελιξία ως προς το σκέλος της σύστασης και λειτουργίας (λιγότερη γραφειοκρατία και κόστος συμμόρφωσης).
«Στην Ελλάδα, η οποία συνεχίζει να βαδίζει στο ακανθώδες μονοπάτι της κρίσης, αλλά και στην αναποτελεσματική διαχείρισή της, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι ακόμη οξύτερα» ανέφερε ο κ. Καββαθάς.
Συγκεκριμένα:
– Είναι θεσμικά, (ελλιπής ενημέρωση για τη διαδικασία μεταβίβασης, έκδοση νέας άδειας λειτουργίας, κλπ), υπό την έννοια ότι δεν υπάρχει ένας κώδικας ενεργειών ο οποίος επιτρέπει την βήμα- βήμα προσέγγιση και υποστήριξη του επιχειρηματία.
Όπως επισήμανε, παρά τα θετικά βήματα στον τομέα καταπολέμησης της γραφειοκρατίας και απλοποίησης των διαδικασιών, παραμένει το πρόβλημα της επικοινωνίας κράτους- επιχειρηματία- καταναλωτή.
– Είναι φορολογικά, (υψηλή φορολογία μεταβίβασης, «άτυπη» μεταβίβαση, κλπ) και χρηματοδοτικά (έλλειψη οικονομικών και φορολογικών κινήτρων, προσαρμογή προσωπικού, συρρίκνωση κλάδου ή δραστηριότητας, κλπ) και
– κοινωνικά- εργασιακά, (ικανότητες και δεξιότητες του διαδόχου, κατάρτιση του διαδόχου, κλπ), υπό την έννοια της αδυναμίας των επιχειρήσεων να αναγνωρίσουν πρώτιστα τις ανάγκες σε προσωπικό και δευτερευόντως να προσελκύσουν τους κατάλληλους υποψηφίους. Επομένως, οι οικογενειακές επιχειρήσεις χρειάζονται υποδομές συμβουλευτικής και αξιολόγησης ανθρώπινου δυναμικού. Τα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης απέτυχαν να προετοιμάσουν το έδαφος στη διάρκεια των προηγούμενων ετών.
Μόνο 3 στις 10 οικογενειακές επιχειρήσεις επιβιώνουν με τη μετάβαση
«Η κρισιμότητα της επιτυχημένης διαδοχής σε μια οικογενειακή επιχείρηση, επιβεβαιώνεται και αποδεικνύεται από τα πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία δείχνουν ότι μόνο το 30%, δηλαδή 3 στις 10 οικογενειακές επιχειρήσεις επιβιώνουν με τη μετάβαση στη δεύτερη γενιά, ενώ μόνο το 10%, δηλαδή 1 στις 10 οικογενειακές επιχειρήσεις καταφέρνουν να διατηρήσουν την οικογενειακή επιχείρηση με τη μετάβαση στην τρίτη γενιά, ενώ αντίστοιχα, μόνο το 3%, δηλαδή 3 στις 100 οικογενειακές επιχειρήσεις καταλήγουν στην τέταρτη γενιά» είπε ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ
Τέλος, ο κ. Καββαθάς τόνισε ότι «υπάρχει ένα σημείο που αποτελεί την κρίσιμη μεταβλητή που προσδιορίζει το ειδικό βάρος της οικογενειακής επιχείρησης: είναι η συμβολή στην απασχόληση, η τεχνολογική συνέχεια, η περιφερειακή ολοκλήρωση και κατ’ επέκταση η συμβολή στην κοινωνική συνοχή και κοινωνική αρμονία».
