Πόσο εκτεθειμένη είναι η Ελλάδα στο «κοκτέιλ» στασιμότητας ή ήπιας ύφεσης και υψηλού πληθωρισμού

Γιώργος Αλεξάκης

Σήμα κινδύνου για το ενδεχόμενο στασιμοπληθωρισμού (συνδυασμός στασιμότητας ή ήπιας ύφεσης στην οικονομία και υψηλού πληθωρισμού)  εκπέμπει για την Ελλάδα σε ανάλυσή της η Moody’s Investors Service. Όπως σημειώνει οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ειδικότερα του Νότου αντιμετωπίζουν αυξημένο ρίσκο. 

Αν και η Ελλάδα είναι λιγοτερο ευάλωτη στο αρνητικό αντίκτυπο του υψηλού πληθωρισμού σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης, ένα σενάριο στασιμοπληθωρισμού θα ήταν για αυτήν, μεγάλη απειλή, σημειώνει χαρακτηριστικά ο οίκος Moody’s σε ανάλυσή του για τις προοπτικές της ζώνης του ευρώ.

Αν το σενάριο του στασιμοπληθωρισμού γινόταν πραγματικότητα, αναφέρει χαρακτηριστικά, ο μεγάλος διεθνής οίκος, η Ελλάδα θα ήταν μαζί με την Ιταλία και τη Ρουμανία θα ήταν στην πρώτη γραμμή ρίσκου, σύμφωνα με τους αναλυτές του οίκου.

“Για να εισέλθουμε σε ένα σενάριο στασιμότητας στην ΕΕ, η δυναμική των τιμών θα μπορούσε να διατηρηθεί λόγω, για παράδειγμα, των υψηλότερων και μακροχρόνιων τιμών ενέργειας και δευτερογενών επιπτώσεων” αναφέρεται στην έκθεση και προστίθεται ότι αυτό θα μπορούσε να επιβραδύνει περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα.  Επιπλέον, ένα μείγμα δημοσιονομικής-νομισματικής πολιτικής που να υποστηρίζει την ανάπτυξη θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο ενός σεναρίου στασιμοπληθωρισμού.

H «ακτινογραφία» των κρατών

Όπως σημειώνει ο οίκος, οι χώρες που συνδυάζουν την υψηλότερη πιθανότητα να δουν τις μεταβατικές αυξήσεις τιμών να γίνονται μόνιμες με τις χαμηλότερες δυνατότητες πολιτικής παρέμβασης είναι η Μάλτα , η Κύπρος , η Πορτογαλία , η Σλοβενία ​​και η Κροατία.  Αν και η Ιταλία , η Γαλλία και η Ισπανία είναι λιγότερο ευάλωτες σε ένα σενάριο επίμονου πληθωρισμού, τα ήδη υψηλά επίπεδα χρέους, η αυξημένη έκθεση σε κυμαινόμενο επιτόκιο και οι σημαντικές πληρωμές κεφαλαίου και τόκων τους επόμενους 12 μήνες αυξάνουν τους κινδύνους.  Τέλος, ενώ η Ελλάδα και η Ρουμανία φαίνεται να είναι λιγότερο εκτεθειμένες σε ένα σενάριο παγιωμένου πληθωρισμού, οι ικανότητες πολιτικής τους, όμως, όπως αναφέρεται από τη Moody’s για την καταπολέμηση ενός στασιμοπληθωριστικού κύκλου είναι από τις πιο αδύναμες στην ΕΕ.

Η Τράπεζα της Ελλάδος

Στο μείζον θέμα αυτό του κινδύνου του στασιμοπληθωρισμού αναφέρθηκαν και κορυφαίοι παράγοντες του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε δημόσιες τοποθετήσεις τους τις τελευταίες μέρες. Σε συνέντευξή του ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ την περασμένη εβδομάδα σημείωσε χαρακτηριστικά ότι “φυσάνε αυτό που λέμε άνεμοι στασιμοπληθωρισμού στην παγκόσμια οικονομία. Οφείλεται κυρίως αυτή τη στιγμή, στον πόλεμο στην Ουκρανία, στην εισβολή, στον πόλεμο, στις κυρώσεις. Νομίζω ότι υποτιμηθηκαν οι επιπτώσεις του πολέμου αυτού, ειδικά στην Ευρώπη, η οποία είναι μεγάλος, καθαρός εισαγωγέας ενέργειας” τόνισε ο κ. Στουρνάρας σημειώνοντας ότι: “Η Ρωσία ναι μεν είναι σχετικά μικρή οικονομία συγκρινόμενη με δυτικές οικονομίες, αλλά όμως είναι ένας γίγαντας ενεργειακός και εξαρτόμαστε απ’ αυτόν σε πολύ μεγάλο βαθμό” τόνισε ο Διοικητής της ΤτΕ και υπογράμμισε με νόημα: “Ξέρουμε ότι ο χειμώνας θα είναι δύσκολος για όλη την Ευρώπη. Όταν έχεις τόσο μεγάλη εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και η Ρωσία χρησιμοποιεί, είναι εμφανές από τις τελευταίες μέρες ότι χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο πια ως όπλο, ναι, θα έχουμε πρόβλημα.”

Σε κίνδυνο οι ευαλωτοι

Από την πλευρά του ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας,στην ετήσια Γενική Συνέλευση των μετόχων της Eurobank τόνισε ότι “πριν ακόμη οι οικονομίες, σε όλο τον κόσμο, καταφέρουν να ανακάμψουν πλήρως από την πανδημία, μια σειρά δυσμενών παραμέτρων συσσωρεύονται και δημιουργούν κινδύνους”.

Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι “οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες έχουν υποστεί σοβαρή διαταραχή, ενώ μια διεθνής ενεργειακή κρίση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, κυρίως ως αποτέλεσμα της εισβολής στην Ουκρανία. Η άνοδος του πληθωρισμού έχει φέρει το απότομο τέλος της περιόδου των μηδενικών επιτοκίων, με αλλεπάλληλες αυξήσεις -που αναμένεται να συνεχιστούν το επόμενο διάστημα. Αυτές θα έχουν επιπτώσεις στο ρυθμό ανάπτυξης, ενώ ορισμένες μεγάλες οικονομίες δεν αποκλείεται να περάσουν, έστω για βραχύ χρονικό διάστημα, και σε φάση ύφεσης. Σε αυτό το περιβάλλον, η αύξηση του κόστους ζωής επηρεάζει δυσανάλογα τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις” σημείωσε δίνοντας όμως ένα τόνο αισιοδοξίας σημειώνοντας ότι “παρόλα αυτά, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις άλλες βασικές αγορές μας, οι προοπτικές παραμένουν θετικές.”

Ο Γιώργος Ζανιάς, πρόεδρος του Δ.Σ. της Eurobank, μιλώντας στη Γενική Συνέλευση της τράπεζας εστίασε στις επιπτώσεις του πληθωρισμού στους ασθενέστερους. “Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι μεγάλες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων επιβαρύνουν ιδιαίτερα τα άτομα με χαμηλό εισόδημα, εγείροντας σοβαρούς κινδύνους για την επισιτιστική ασφάλεια και την τροφοδότηση κοινωνικών εντάσεων” τόνισε ο κ. Ζανιάς σημειώνοντας ότι “μεγαλύτερο μακροοικονομικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ο πληθωρισμός.”

Οι μεταβολές του ενεργειακού κόστους θα επιβαρύνουν το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας αρκετών οικονομιών και σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, το γεγονός ότι δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο επίπεδο της επενδυτικής βαθμίδας δυσχεραίνει την κατάσταση, σύμφωνα με τις αναφορές στη Γ.Σ, της τράπεζας, από τον διευθύνοντα σύμβουλο της Αlpha Bank, Bασίλη Ψάλτη. Οπως εξηγεί, “στο υπό διαμόρφωση περιβάλλον θα βρεθούν σε καθεστώς πίεσης πρωτίστως οι χώρες με σχετικά χαμηλότερη πιστοληπτική διαβάθμιση”.

Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος της Πειραιώς, Γιώργος Χατζηνικολάου και πάλι στην Γ.Σ, της τράπεζας, σημείωσε ότι παρά τις δυσκολίες της συγκυρίας, η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να είναι στο ραντάρ των επενδυτών -Ελλήνων και ξένων-, γεγονός που δημιουργεί τις συνθήκες για εισαγωγή σημαντικών κεφαλαίων στη χώρα.