Πού χωλαίνει η νέα επιχειρηματικότητα ενόψει της μετά Covid-19 εποχής

Οι άνδρες γίνονται επιχειρηματίες για καλύτερο εισόδημα αλλά οι γυναίκες για τα προς το ζην κι αυτό είναι ένα σημαντικό στοιχείο που σε συνδυασμό με τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας “αλλοιώνει” το μείγμα προσδοκιών που καλλιεργεί ο αυξημένος ρυθμός ανάπτυξης της νέας επιχειρηματικότητας.

Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι τον τελευταίο χρόνο το ποσοστό της γυναικείας επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων διπλασιάστηκε και είναι αυτό που οδηγεί στην σημαντική αύξηση του δείκτη επιχειρηματικότητας.

Αυτά είναι τα “ψιλά γράμματα” της 17ης “Ετήσιας Έκθεσης Επιχειρηματικότητας 2019-2020: Ισχυρή άνοδος της νέας επιχειρηματικότητας” που διενεργεί το ΙΟΒΕ στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα Global Entrepreneurship Monitor (GEM). Διαπίστωσε για δεύτερη συνεχή χρονιά βελτίωση των προσδοκιών για την οικονομία και το επιχειρείν, καθώς και μια έντονη τάση των ανδρών να αναζητούν στην επιχειρηματικότητα υψηλότερα έσοδα συγκριτικά με έναν απλό μισθό. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 52% για τους άνδρες έναντι 44% των γυναικών που αναφέρουν το ίδιο κίνητρο. Οι γυναίκες έχουν ως πρωτεύον κίνητρο το βιοπορισμό, όπως δείχνει η έρευνα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία για τον πληθυσμό γυναικών και ανδρών ηλικίας 18-64 ετών που βρίσκονται σε αρχική φάση επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, διαπιστώνεται ότι το ποσοστό του πληθυσμού των γυναικών που ξεκινούν μια επιχειρηματική δραστηριότητα διαχρονικά κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα από το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών. Όμως στην έρευνα του 2019, το ποσοστό της γυναικείας επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων διπλασιάστηκε σε 7,6% (περίπου 254 χιλιάδες γυναίκες) από 3,8% το 2018, ενώ στους άνδρες υποχώρησε οριακά σε 8,9% (περίπου 285 χιλιάδες άνδρες). Γυναίκες είναι το 46% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων από 30% ένα χρόνο πριν.

Οι αναλυτές συμπεραίνουν ότι η σημαντική άνοδος του δείκτη επιχειρηματικότητας που καταγράφεται το 2019 εκπορεύεται σχεδόν αποκλειστικά από την έντονη ενίσχυση των γυναικών επιχειρηματιών, καθώς ακόμα και σε απόλυτους όρους οι άντρες επιχειρηματίες μειώθηκαν (ήταν περί τις 289 χιλιάδες πέρυσι). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι άνδρες να αποτελούν πλέον το 54% του συνόλου των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων ενώ οι γυναίκες το 46%, επίδοση που είναι από τις υψηλότερες διαχρονικά.

Συνολικά, υπάρχει ένα 32% των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων που λέει ότι σκοπεύει να “κάνει τη διαφορά” με την υλοποίηση του νέου του εγχειρήματος. Ωστόσο βασικό κίνητρο για την έναρξη μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας παραμένει η απόκτηση μεγαλύτερου εισοδήματος. Γενικά πάντως το βασικό κίνητρο επιχειρηματικής δραστηριοποίησης φαίνεται να διαμορφώνεται από έναν συνδυασμό παραγόντων που συνδέονται με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του ατόμου και τη δυσαρέσκεια από το τρέχον επίπεδο αμοιβών, σε θέσεις εξαρτημένης εργασίας.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ενώ ο μέσος όρος ηλικίας των επιχειρηματιών αρχικών σταδίων είναι τα 38 έτη το 45% είναι μεταξύ 18 και 34 ετών. Οι αναλυτές διαπιστώνουν αμφισημία ρόλου ηλικίας. Από τη μια μεριά είναι το πάθος και ο δυναμισμός των νέων και από την άλλη η εμπειρία και η δικτύωση των μεγαλύτερων. Οι νέοι συνήθως έχουν και λιγότερες ευθύνες: δεν έχουν δημιουργήσει οικογένεια, δεν έχουν πιθανόν δανειακές υποχρεώσεις, δεν ρισκάρουν ιδιαίτερα υψηλούς μισθούς στην καριέρα τους, είναι ενδεχομένως πιο πρόθυμοι να αναλάβουν κινδύνους και θα έχουν και άλλες ευκαιρίες στο μέλλον.

Είναι σημαντικό ότι βελτιώνεται το ποσοστό των ξένων επενδυτών στα νέα εγχειρήματα αν και παραμένει υψηλό το ποσοστό των άτυπων επενδυτών που είναι μέλη του στενότερου ή ευρύτερου οικογενειακού κύκλου φτάνοντας το 66% από 75% στην προηγούμενη έρευνα. Επίσης σε κλαδικό επίπεδο το ποσοστό των εγχειρημάτων που δημιουργούνται στον πρωτογενή τομέα κινείται ελαφρά πτωτικά αλλά συνεχίζει να είναι υψηλό, στο 6,4% από 7,9% ένα χρόνο πριν. Κυριαρχούν ωστόσο τα εγχειρήματα που απευθύνονται στον τελικό καταναλωτή, τα οποία είναι σχεδόν τα μισά του συνόλου. Μάλιστα από το σύνολο των εγχειρημάτων που εντοπίστηκαν στην έρευνα 40% προέρχονται από το χονδρικό – λιανικό εμπόριο.

Τρόποι προώθησης της επιχειρηματικότητας

Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες οι βασικότεροι τρόποι προώθησης της επιχειρηματικότητας στη χώρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

1. Τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος, μέσα από τη σταθερότητα του φορολογικού συστήματος, θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου, καθώς και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης και των αρμοδίων αρχών.
2. Στοχευμένες δράσεις και ενιαία πολιτική και στρατηγική που να ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα και να παρέχουν κίνητρα για την υλοποίηση νέων εγχειρημάτων, όπως π.χ. δημόσια προγράμματα, ειδικές πρωτοβουλίες για νέους επιχειρηματίες, γυναίκες και άνεργους σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και διάθεση σύγχρονων χρηματοοικονομικών εργαλείων για την παροχή χρηματοδοτικής στήριξης.
3. Σύνδεση πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων με τον επιχειρηματικό κόσμο με στόχο τη διάχυση επιστημονικής γνώσης αλλά και την στήριξη νέων εγχειρημάτων υψηλής τεχνολογίας. Εξειδικευμένο επιστημονικό ανθρώπινο δυναμικό με κατάλληλη επαγγελματική κατάρτιση για την υποστήριξη και ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας.
4. Όσο αφορά στον ενιαίο δείκτη επιχειρηματικού περιβάλλοντος, το εγχώριο επιχειρηματικό περιβάλλον φαίνεται να υστερεί σε σύγκριση με την Ευρώπη και τις χώρες υψηλού εισοδήματος, εύρημα το οποίο αναδεικνύει τη σημασία και την πάγια ανάγκη για περισσότερο στοχευμένες πολιτικές που θα ενθαρρύνουν και θα στηρίζουν την επιχειρηματικότητα στη χώρα.