Πού πήγαν οι Γυναίκες;

Το Harvard Business Review για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά καταγράφει τους 100 CEO με τις καλύτερες επιδόσεις (100 best performing CEOs) στον κόσμο. Ένα εντυπωσιακό στατιστικό, εκτός της ιεράρχησης, είναι το ποσοστό των γυναικών, οι οποίες συμμετέχουν στη συγκεκριμένη λίστα. Μόνο δύο. Δύο γυναίκες στους 100 κορυφαίους CEOs του κόσμου, είναι από μόνο του ως εύρημα, μια σημαντική είδηση.

Πιο συγκεκριμένα, οι δύο κυρίες, Debra Cafaro της εταιρείας Ventas και η Marillyn Hewson της Lockheed Martin, αναρωτιούνται και οι ίδιες γιατί είναι μια τόση μικρή μειοψηφία σε μια τόσο αξιόπιστη λίστα επιχειρηματικής αριστείας. Η μεθοδολογία της λίστας αξιολογεί τις επιδόσεις των εταιρειών μόνο βάσει ποσοτικών στοιχείων, τα οποία στη συνέχεια δίνουν την τελική κατάταξη. Με λίγα λόγια, η σειρά τοποθέτησης των CEOs αντικατοπτρίζει τις ετήσιες αποδόσεις των επιχειρήσεων τις οποίες διοικούν. Με αυτή την έννοια το ποσοστό των γυναικών είναι ένα γεγονός το οποίο έρχεται στο επίπεδο της επιλογής κι όχι της αξιολόγησης των επιδόσεων.

Για τη λίστα του 2016 το δείγμα των εταιρειών ήταν 886 επιχειρήσεις, από τις οποίες επιλέχθηκαν οι 100. Ακόμα και σ’ αυτό το διευρυμένο δείγμα οι γυναίκες CEO συνολικά ήταν 28, δηλαδή ένα ποσοστό 3%. Μόνο 1% περισσότερο από τη λίστα των γυναικών.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της βάσης της IBHS, οι γυναίκες, οι οποίες διευθύνουν μεγάλες εταιρείες με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατ. είναι κάτω από 1%.

Ποιοι είναι λόγοι;
Ένας ισχυρισμός θα μπορούσε να είναι ότι οι γυναίκες με το ρόλο της μητρότητας χάνουν έναντι των ανδρών στον αγώνα της επαγγελματικής εξέλιξης. Η ίδια αιτία μπορεί να οδηγεί τις ίδιες τις γυναίκες να προτιμούν να αφιερώνουν, όχι δηλαδή από ανάγκη αλλά από επιλογή, να επενδύουν τον ημερήσιο χρόνο τους σε δραστηριότητες εκτός δουλειάς, όπως η οικογένεια, η οργάνωση του σπιτιού και οι κοινωνικές συναναστροφές. Αυτός ο ισχυρισμός μάλλον είναι περισσότερο προκατάληψη, παρά στοιχειοθετημένος από τις έρευνες.

Αντίθετα, μάλλον το φαινόμενο οφείλεται στις προσλαμβάνουσες των μετόχων και των διοικητικών συμβουλίων των εταιρειών τα οποία και αυτά ανδροκρατούνται. Οι έρευνες ονομάζουν το φαινόμενο αυτό ως gender bias (προκατάληψης φύλου) και η επιλογή του προτύπου «λευκός άνδρας» ως «ασφαλή» επιλογή.

Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, υιοθέτησε κανονισμό υποχρεωτικών ποσοστώσεων των συμμετοχών των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών με τη νομική μορφή της ανωνύμου. Κάτι αντίστοιχο με τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις που ισχύουν για την συμμετοχή των γυναικών στα ψηφοδέλτια των κομμάτων. Αυτό το μέτρο όμως δεν είναι αρκετό. Πρώτον γιατί στην πραγματικότητα για τις εταιρείες δεν υπάρχουν σοβαρές συνέπειες αν δε συμμορφώνονται με τον κανονισμό και δεύτερον γιατί τις περισσότερες φορές οι γυναίκες μπαίνουν μόνο ως ονόματα χωρίς να έχουν κανέναν ενεργό ρόλο στη διοίκηση της εταιρείας.

Παράλληλα, τέτοιου είδους κανονισμοί δε προκρίνουν τις καλύτερες, αλλά τις διαθέσιμες. Με άλλα λόγια, η επιβολή της παρουσίας των γυναικών στο διοικητικό όργανο μιας εταιρείας δεν είναι αναγκαία και ικανή συνθήκη για την προώθηση της αριστείας των γυναικών. Κακά τα ψέματα, ποτέ ένας υποχρεωτικός κανονισμός δε προώθησε την αριστεία πουθενά.

Η αριστεία κερδίζεται με την παιδεία, την ευκαιρία και την τόλμη.

Πρέπει να σπάσει η προκατάληψη ότι οι άνδρες είναι μια ασφαλής επιλογή για μια αποτελεσματική διοίκηση. Η κοινωνία θέλει εκπαίδευση σε επίπεδο οικογένειας, οι ιδιοκτήτες των εταιρειών πρέπει να μάθουν, όπως κάνουν σε όλες τις επιχειρηματικές τους αποφάσεις, να δίνουν ευκαιρίες «ρισκάροντας» με την επιλογή μιας γυναίκας CEO.

Μερικοί ισχυρίζονται ότι και οι ίδιες οι γυναίκες θα έπρεπε να είναι πιο τολμηρές και επίμονες στη διεκδίκηση διευθυντικών θέσεων και να μην αποδέχονται αμαχητί, όσο κι όταν μπορούν, τη στερεότυπη επιλογή της ανδρικής αρχηγικής φιγούρας.

Συμφωνώ και στα τρία.

Μη ξεχνάμε ότι όπως επιβραβεύουμε τις επιτυχίες των ανδρών στην αποτελεσματικότητα της διοίκησης τους έτσι θα έπρεπε να κάνουμε και για τα τεράστια λάθη και αποτυχίες τους διαχρονικά στις επιχειρηματικές αποφάσεις. Η αλήθεια είναι ότι πάλι οι γυναίκες θα είναι μειοψηφία γιατί απλά δεν υπάρχουν διαχρονικά αρκετές γυναίκες στο πληθυσμό των διοικήσεων των εταιρειών.

Χρειάζονται οι γυναίκες. Το θέλουν οι γυναίκες. Το μπορούν οι γυναίκες.

Ας ρισκάρουμε λοιπόν και βλέπουμε.

*Ο Πάνος Μιχαλόπουλος είναι Partner στις UNITYFOUR CONSULTING και ARK ANALYTICS SOLUTIONS