Πού θα είναι οι δασμοί και ο πληθωρισμός σε έναν χρόνο από τώρα;

του Shawn Tully

Η ατζέντα των δασμών Τραμπ θα στραφεί «μπούμερανγκ». Τα επιτόκια και ο πληθωρισμός θα παραμείνουν υψηλά. Και μπορεί να εμφανιστεί στασιμοπληθωρισμός.

Αυτή είναι η άποψη του Brian Coulton, επικεφαλής οικονομολόγου της Fitch Ratings, κορυφαίου παρόχου πιστωτικής ανάλυσης στις παγκόσμιες αγορές. Στις 17 Απριλίου, μίλησα τηλεφωνικά με τον Coulton, ο οποίος ζει στο Λονδίνο, για να έχω μια εις βάθος εικόνα της σκέψης του. Η ολοένα και πιο αρνητική προοπτική του Coulton για τις ΗΠΑ συνοψίζεται στο πώς απαντά σε 5 βασικές ερωτήσεις για την οικονομία.

Οι δασμοί θα μείνουν;

Ο Coulton σημειώνει ότι οι «αμοιβαίοι» δασμοί της «Ημέρας της Απελευθέρωσης» που ανακοίνωσε ο πρόεδρος Τραμπ στις 2 Απριλίου ήταν «πολύ χειρότεροι από ό,τι αναμενόταν». Συνολικά, βάζει τον τρέχοντα μέσο δασμό των ΗΠΑ στο 23%, περισσότερο από 10 φορές το ποσοστό του 2,2% που επικρατούσε μόλις πέρυσι.

Ο Coulton πιστεύει ότι οι σημερινοί τριψήφιοι δασμοί στην Κίνα θα επιμείνουν «για κάποιο χρονικό διάστημα» προτού πέσουν περίπου στο 60% έως το 2026. Διαφορετικά, προβλέπει ότι το 10% θα είναι «το καλύτερο που μπορεί να περιμένει οποιαδήποτε χώρα» και ότι το επόμενο έτος οι μέσοι δασμοί θα «πέσουν στο εύρος του 15% έως 18%.

Ποιος θα πληρώσει τους δασμούς;

«Έστω ότι είσαι Κινέζος εξαγωγέας και αντιμετωπίζεις δασμό 60%», λέει ο Coulton. «Θα μπορούσες να μειώσεις τη χονδρική τιμή στον μεσάζοντα ή διανομέα των ΗΠΑ ή σε μια μεγάλη εταιρεία που εισάγει απευθείας, στο λιμάνι εισόδου των ΗΠΑ για να διατηρήσεις την τιμή για τον καταναλωτή ίδια και να μην χάσεις μερίδιο αγοράς. Αυτό λέει η κυβέρνηση ότι είναι πιθανό να συμβεί.» Αλλά, προσθέτει, το ιστορικό από τους δασμούς του Τραμπ έναντι της Κίνας το 2018 και το 2019 δείχνει ότι αυτό δεν συνέβη. Ο Coulton θεωρεί ότι οι αγοραστές θα καλύψουν το μεγαλύτερο μέρος του λογαριασμού και αυτή τη φορά.

Θα βλάψουν οι δασμοί την οικονομική ανάπτυξη;

Τον Δεκέμβριο, ο Coulton προέβλεψε ότι το ΑΕΠ των ΗΠΑ, καθ’ οδόν για να κλείσει το έτος με ισχυρή άνοδο 2,8%, θα επιβραδυνθεί σε περίπου 2% το 2025. Αλλά έκτοτε μείωσε τις προοπτικές του στο 1,2%. «Σκεφτείτε τους δασμούς σαν αύξηση φόρων», λέει. «Το ένα τέταρτο των συνολικών καταναλωτικών δαπανών των ΗΠΑ για αγαθά πηγαίνει στις εισαγωγές. Πάμε από έναν φόρο για όλα αυτά τα προϊόντα που είναι λίγο περισσότερο από 2% σε κάτι που είναι πιθανό να είναι περίπου 18%. Πότε ξανά συνέβη μια ξαφνική αύξηση φόρου όπως αυτή;» Το αποτέλεσμα: «Οι τιμές των εισαγωγών θα αυξηθούν ταχύτερα από τους μισθούς», λέει ο Coulton. «Οι ίδιοι μισθοί θα αγοράζουν λιγότερα πράγματα. Καθώς τα ‘πραγματικά εισοδήματα’ μειώνονται, οι καταναλωτικές δαπάνες θα μειωθούν, μειώνοντας την ανάπτυξη του ΑΕΠ».

Πόσο μεγάλη ανησυχία είναι ο στασιμοπληθωρισμός;

Η νέα ανησυχία του Coulton είναι η αυξανόμενη πιθανότητα στασιμοπληθωρισμού. Αυτό είναι το τρομακτικό φαινόμενο που υπέστησαν οι ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970 και η Ευρώπη υπέστη την επόμενη δεκαετία. Είναι ό,τι χειρότερο, ένας συνδυασμός υψηλού πληθωρισμού και αυξημένης ανεργίας. «Οι ΗΠΑ δεν βρίσκονται σε στασιμοπληθωρισμό σε αυτό το σημείο», λέει ο Coulton. «Αλλά δεν είναι δύσκολο να πούμε ότι οδεύουμε προς υψηλότερες τιμές καταναλωτή και υψηλότερο πληθωρισμό και υψηλότερη ανεργία καθώς οι εταιρείες περικόπτουν τις επενδύσεις. Δεν είμαστε ακόμη εκεί. Αλλά είναι μια μεγάλη απειλή. Αυτό το σενάριο είναι πολύ πιο πιθανό από ό,τι πριν από έναν μήνα».

Θα μειώσουν οι δασμοί το εμπορικό έλλειμμα;

Το «ιερό δισκοπότηρο» του Τραμπ είναι να συρρικνώσει το χάσμα των εξαγωγών έναντι των εισαγωγών. Αυτό το χάσμα, πιστεύει, μειώνει το βιοτικό επίπεδο των Αμερικανών και μεταφέρει όλον αυτόν τον «πλούτο» που μας αξίζει στους εμπορικούς μας εταίρους. Όμως ο Coulton αμφιβάλλει ότι το σχέδιο του Τραμπ θα πετύχει να κλείσει το χάσμα, ενώ ταυτόχρονα θα επιβαρύνει με μεγάλο νέο κόστος την οικονομία. Λέει ότι η πολιτική μπορεί να μειώσει το εμπορικό χάσμα «οριακά» καθιστώντας τις εισαγωγές πιο δαπανηρές και ως εκ τούτου μεταφέροντας τις πωλήσεις στους εγχώριους παραγωγούς. Ωστόσο, αμφιβάλλει ότι οι εταιρείες μεταποίησης των ΗΠΑ και οι ξένοι παίκτες θα ενεργήσουν γρήγορα για να αυξήσουν σημαντικά την παραγωγικότητά τους σε εθνικό επίπεδο, μια πρόβλεψη που αποτελεί κεντρικό στοιχείο της πρωτοβουλίας του Τραμπ. «Για τους ξένους που αντιμετωπίζουν μεγάλους δασμούς, το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα θα μετεγκατασταθούν στις ΗΠΑ. Αυτή είναι μια τεράστια απόφαση. Πιθανότατα δεν θα συμβεί γρήγορα», λέει ο Coulton.

Εάν ο Coulton έχει δίκιο, ο Τραμπ σίγουρα μεταμορφώνει την οικονομία των ΗΠΑ — κυρίως προς τη λάθος κατεύθυνση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ

• Most Powerful Women Summit 2025: Η ηγεσία αλλάζει. Ο κόσμος αλλάζει. Αλλάζουμε κι εμείς
• Ελληνική Οικονομία: Η υπεραπόδοση των φόρων και το κοινωνικό μέρισμα
• Goldman Sachs: Ψήφος εμπιστοσύνης στις ελληνικές τράπεζες – Τα δυνατά χαρτιά και οι 5 κίνδυνοι του κλάδου