Πράκτορ… «Δρ. Ζιβάγκο»!
Όταν η τέχνη γινόταν «όπλο» της CIA επί εποχής Ψυχρού Πολέμου.
Όποιος δεν έχει διαβάσει ή δει την κινηματογραφική μεταφορά του «Δρ. Ζιβάγκο», πραγματικά χάνει! Έχει ερωτικά πάθη, παιχνίδια της μοίρας, πολέμους κι επαναστάσεις, κρυφά πολιτικά μηνύματα και -όπως τώρα αποδεικνύεται- μπόλικη… κατασκοπία με την «υπογραφή» της CIA!
Αποχαρακτηρισμένα έγγραφα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών από το 1958 -που αποκαλύπτει η Washington Post– πιστοποιούν ότι το αριστούργημα του Ρώσου συγγραφέα και ποιητή Μπόρις Πάστερνακ γνώρισε την παγκόσμια επιτυχία κι ένα βραβείο Νόμπελ όχι μόνον λόγω της -αδιαμφισβήτητης- λογοτεχνικής αξίας του, αλλά και χάρη σε ένα γερό… πουσάρισμα «δια χειρός» της CIA!
Το βιβλίο απαγορεύτηκε στη Σοβιετική Ένωση από την πρώτη κιόλας έκδοσή του, το 1957, ως βαθιά αντιμαρξιστικό κι αντισταλινικό. Έφθασε ωστόσο… έγκαιρα στα χέρια των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, υπό τη μορφή κατασκοπευτικού μικροφίλμ.
Και στις σελίδες του, οι αρχιπράτορες της CIA είδαν αμέσως πίσω από το ερωτικό «τρίγωνο» του Γιούρι Ζιβάγκο, της γυναίκας του Τόνια και της ερωμένης του Λάρα Αντίποβα ένα «ουσιαστικό μήνυμα», με «πολύ μεγάλη προπαγανδιστική αξία», που -όπως αναφέρεται στα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα- παρείχε την «ευκαιρία να κάνουμε τους πολίτες της ΕΣΣΔ να απορήσουν για το τι συμβαίνει τελικά με την κυβέρνηση τους, όταν ένα εξαιρετικό λογοτεχνικό έργο ενός ανθρώπου που θεωρείται ο σημαντικότερος εν ζωή Ρώσος συγγραφέας δεν είναι διαθέσιμο στην ίδια του τη χώρα, στην μητρική γλώσσα του και στον λαό της πατρίδας του για να το διαβάσουν»…
Έτσι λοιπόν ωραία και συνωμοτικά ξεκίνησε το 1957 μία καλά οργανωμένη επιχείρηση της CIA για την μετάφραση του «Δρ.Ζιβάγκο» σε διάφορες γλώσσες, την εκτύπωση και τη διανομή του λογοτεχνικού αριστουργήματος του Πάστερνακ σε όσες το δυνατό περισσότερες χώρες, έχοντας όμως πάνω απ’ όλα ως γνώμονα ότι «ο ρόλος των ΗΠΑ δεν πρέπει να φανεί με κανένα τρόπο».
Την επόμενη κιόλας χρονιά, ο Μπορις Πάστερνακ τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας -με το Κρεμλίνο να του απαγορεύει ουσιαστικά τη μετάβαση στη Στοκχόλμη για την τελετή απονομής και τη Σοβιετική Ένωση Συγγραφέων να καταγγέλλει από τότε ανοιχτά ότι εκδότης του βιβλίου ήταν η ίδια η CIA.
Σε κάθε περίπτωση, ο «Δρ.Ζιβάγκο» έφερε με επιτυχία σε πέρας την αποστολή του ως αντικομουνιστικό προπαγανδιστικό εργαλείο. Κι έτσι το 1965 έγινε και κινηματογραφική ταινία -στα αγγλικά και στα ρώσικα- σαρώνοντας εκείνη τη χρονιά τα Όσκαρ και μένοντας στα χρονικά ως ένα από τα πιο θρυλικά love stories.
Φυσικά, η περίπτωση του «Δρ.Ζιβάγκο» δεν είναι η μόνη αυτού του είδους. Κάνοντας προ ημερών τον επικήδειο του -εκλιπόντος από τις 5 Απριλίου- Αμερικανού συγγραφέα και συνιδρυτή της θρυλικής λογοτεχνικής επιθεώρησης «The Paris Review», Πίτερ Μάτισεν, οι New Work Times δημοσίευσαν σημειώσεις του φίλου, δημοσιογράφου και συνεργάτη του, Τζορτζ Πλίμπτον από την εποχή που «ανακάλυψα, με οργή και θλίψη, ότι ο Μάτισεν βοήθησε στο να στήσουμε το Paris Review ως προκάλυμμα για την αμερικανική κατασκοπία στη Γαλλία».
Σε μία περίεργη μάλιστα σύμπτωση, το New York Times Magazine είχε δημοσιεύσει λίγες ημέρες νωρίτερα ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Μάτισεν, επ’ αφορμής της κυκλοφορίας της τελευταίας του νουβέλας, με τον… προφητικό τίτλο «In Paradise».
Σε αυτό το αφιέρωμα, ο ίδιος ο συγγραφέας εξιστορούσε τα χρόνια της συνεργασίας του με τη CIA. Εκείνη την εποχή, ανέφερε, μιλώντας για τη δεκαετία του ’50, «το έβλεπα ως πράξη πατριωτισμού». Και ποια ήταν αυτή; να έχει ένα «μάτι» στους «κομμουνιστές εχθρούς», που «πλάσαραν την (κομμουνιστική εφημερίδα) L’Humanité στους δρόμους»! .
Στην ίδια λίστα με τους στρατευμένους στη CIA λογοτέχνες και ποιητές, γράφει το The Slate, περιλαμβάνονται «από τον αφροαμερικανό Ρίτσαρντ Ράιτ και τον Ρόμπερτ Λόουελ έως τη Μαίρη Μακάρθι».
Από τις πιο ενδιαφέρουσες πάντως κατασκοπευτικές ιστορίες -αναφέρει το αμερικανικό διαδικτυακό περιοδικό- θεωρείται αυτή του Έρνεστ Χέμινγκγουεϊ, «ο οποίος συνεργάστηκε σε διάφορες περιόδους με τις μυστικές υπηρεσίες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, της OSS (προκατόχου της CIA), το FBI, καθώς και τη σοβιετική NKVD, που όλες τους ομόφωνα τον ανακήρυξαν ως άχρηστο, από πλευράς κατασκοπίας»!
Διαβάστε ακόμη:
