PRODEA Investments: Η συμπερίληψη ως παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης

Από την Τερέζα Μεσσάρη*

H ανάδειξη της συμπερίληψης ως κεντρικό θέμα στη δημόσια συζήτηση αποτελεί μια αδιαμφισβήτητη τάση που κυριαρχεί πλέον και στη χώρα μας (στο πλαίσιο της ευρύτερης εφαρμογής των ESG κατευθυντήριων γραμμών), για την οποία, όμως, κανονικά, δεν θα έπρεπε να είμαστε περήφανοι. Η συζήτηση, δηλαδή, για τα αυτονόητα και με προφανή επιχειρήματα δεν θα έπρεπε να μας χαροποιεί, αλλά να μας προβληματίζει για την καθυστέρηση, για τον χρόνο που χρειάζεται η κοινωνία προκειμένου να αφομοιώσει τις αλλαγές που έπρεπε προ πολλού να έχουν συμβεί και να ξεπεράσει προκλήσεις που ανήκουν στο παρελθόν.

Ωστόσο οφείλω να επισημάνω ότι τα βήματα τα οποία γίνονται όχι μόνο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά και με έναν ταχύτερο ρυθμό.

Γίνεται κατανοητό ότι η κοινωνία μας δεν μπορεί να εξελιχθεί αφήνοντας στο περιθώριο πολύτιμο δυναμικό της. Υπό αυτό το πρίσμα το ίδιο ισχύει και για τις επιχειρήσεις. Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι οι συμπεριληπτικές επιχειρήσεις δημιουργούν προστιθέμενη αξία.

Οι επιχειρήσεις είναι μικρές κοινωνίες και συνεπώς μόνο αν εκμεταλλευτούν όλους τους διαθέσιμους πόρους χωρίς διακρίσεις, αλλά με μοναδικό γνώμονα το ταλέντο, θα μπορέσουν να παράξουν το μέγιστο όφελος από τη λειτουργία τους.

Το 2015 η εφημερίδα New York Times είχε γράψει το περίφημο, ότι υπάρχουν περισσότερα μέλη ΔΣ μεγάλων επιχειρήσεων στις ΗΠΑ με το όνομα John, παρά γυναίκες. Πλέον, οι γυναίκες έχουμε υπερβεί τους «Γιάννηδες», αλλά ακόμα η αναλογία σε επίπεδο CEO στις ΗΠΑ είναι 17 άνδρες προς μια γυναίκα. Η αναντιστοιχία αυτή δεν αρκεί να γεννά μόνο προβληματισμό αλλά πρέπει να οδηγεί σε δράση.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι δεν συζητούμε για τη συμπερίληψη απλώς για να συζητούμε, αλλά για να ανοίγουμε τον δρόμο προς τη σωστή κατεύθυνση. Προσωπικά ήμουν τυχερή διότι βρέθηκα σε οργανισμούς και είχα προϊσταμένους που δεν επέτρεψαν σε ατυχείς «εξαιρέσεις» να σταματήσουν τις ευκαιρίες που μου δόθηκαν ως αναγνώριση των ικανοτήτων μου και του τι μπορούσα να προσφέρω στην επίτευξη των στόχων της εκάστοτε επιχείρησης. Χωρίς συμπλέγματα, θεώρησαν ότι η δουλειά μου έχει σημασία και μόνον αυτή. Όμως ξέρω ότι, δυστυχώς, δεν ισχύει παντού το ίδιο. Υπάρχει μια ολόκληρη κουλτούρα που καλούμαστε να ανατρέψουμε.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η ανάδειξη του παραδείγματος γυναικών που έχουν υψηλόβαθμες θέσεις ή επιτυγχάνουν σε επαγγέλματα μη «παραδοσιακά γυναικεία», που θα κάνει να νέα κορίτσια να φανταστούν τον εαυτό τους σε μια θέση και θα τη διεκδικήσουν, που θα βγουν από τη «ζώνη της ασφάλειας» και θα τολμήσουν. Διότι αν δεν συμβεί το πρώτο, δεν μπορεί να προκύψει το δεύτερο.

Ένα άλλο ιδιαίτερο σημείο είναι η εκπαίδευση και η ενδυνάμωση. Με χαρά βλέπουμε ότι αυξάνονται οι σχετικές πρωτοβουλίες ενίσχυσης της γυναικείας ηγετικότητας. Ομάδες και πρωτοβουλίες όπως η women on top ή η women act  και άλλες συμβάλλουν στην ενθάρρυνση των γυναικών, όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και στην περιφέρεια, όπου οι γυναίκες αναζητούν ευκαιρίες, συχνά, καταβάλλοντας μεγαλύτερη προσπάθεια απ’ ό,τι στην πρωτεύουσα ή σε corporate περιβάλλον. Όμως χρειάζεται οι προσπάθειες αυτές να έχουν ένα πιο στιβαρό θεσμικό – υποστηρικτικό πλαίσιο για να μπορέσουν να φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ομολογώ πως με θλίβει η ανάγκη θεσμικής επιβολής ποσοστώσεων, θα ήθελα να λειτουργούμε σε έναν κόσμο που το μόνο κριτήριο θα ήταν η ικανότητα, το ταλέντο ανεξαρτήτως φύλου. Ωστόσο, δυστυχώς, η υποχρεωτική ποσόστωση φαίνεται να είναι ένα αναγκαίο μέτρο για την ώρα προκειμένου οι λαμβάνοντες τις αποφάσεις να ξεφύγουν από τη φυσική τάση να επιλέγουν αυτό που τους είναι πιο οικείο και σιγά σιγά να επέλθει μια ισορροπία, μια πραγματικότητα όπου το οικείο θα είναι μόνο το άτομο με τις σωστές ικανότητες για τη θέση.

Η υιοθέτηση των κριτηρίων ESG από τις επιχειρήσεις έρχεται να φέρει νέες ευκαιρίες ενδοσκόπησης των εταιρειών προκειμένου να διαπιστώσουν αν και πώς ακριβώς υπηρετούν τις αρχές και τις αξίες τους στην πράξη, προκειμένου να είναι επενδυτικά πιο ελκυστικές και τελικά πιο κερδοφόρες. Είναι εξάλλου χαρακτηριστική μια έρευνα της S&P το 2019 που έδειξε ότι οι εταιρείες με γυναίκες στη θέση CEO / CFOs πέτυχαν υψηλότερες μετοχικές αποδώσεις από τον μέσο όρο. Γιατί όμως; Γιατί, όπως φάνηκε από την έρευνα, η επιλογή μιας γυναίκας από ένα διοικητικό συμβούλιο για μια c-level θέση γινόταν μετά από πολύ πιο ενδελεχή αξιολόγηση, ακριβώς επειδή ήταν γυναίκα, συνεπώς επιλέγονταν γυναίκες με ικανότητες σημαντικά άνω του μέσου όρου σε σχέση με άντρες που κατείχαν ισόβαθμες θέσεις.

Πρόσφατα ένας πολύτιμος φίλος και συνεργάτης μου θύμισε ότι οι γυναίκες χαρακτηρίζονται, συνήθως, από μεγαλύτερη ενσυναίσθηση, χαρακτηριστικό πολύ χρήσιμο στις διαπραγματεύσεις, συνεπώς μόνο θετικά μπορούν να συνεισφέρουν στη βελτίωση των αποτελεσμάτων.

Η συγκυρία είναι κατάλληλη καθώς έχει γίνει σαφές ότι σε κάθε επίπεδο η οικονομική ανάπτυξη σχετίζεται άμεσα με τη συμπερίληψη, το θέμα είναι όμως το μήνυμα αυτό να γίνει αντιληπτό σε όλους τους χώρους της οικονομίας, στην πρωτογενή παραγωγή, στις υπηρεσίες, παντού.

*Τερέζα Μεσσάρη, Γενική Διευθύντρια Οικονομικών και Εργασιών, εκτελεστικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της PRODEA Investments

**Το άρθρο δημοσιεύεται στο νέο Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα