Ψηφιακές πληρωμές: Συντονισμένες δράσεις αγοράς και κυβέρνησης
Περαιτέρω ώθηση στις ψηφιακές πληρωμές, που αυξάνονται ήδη με διψήφιο ρυθμό, θα δώσει η είσοδος στην αγορά νέων λύσεων στο online περιβάλλον για καταναλωτές και εμπόρους, καθώς και η επέκταση της χρήσης POS στις μικρές επιχειρήσεις, που εξυπηρετεί παράλληλα το στόχο της κυβέρνησης για αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.
Στοιχεία της ΔΙΑΣ έδειξαν ότι το 2023 οι χρήστες IRIS αυξήθηκαν εκθετικά. Οι εγγεγραμμένοι επαγγελματίες αν και με μικρό μερίδιο στο σύνολο των σχεδόν 2 εκατ. χρηστών, φτάνουν τους 155.000, κατά 292,8% αύξηση συγκριτικά με το 2022 και αναμένεται ραγδαία αύξηση με την υποχρεωτική χρήση POS. Επίσης πέρυσι, οι μεταφορές χρημάτων μεταξύ επαγγελματιών κατέγραψαν αύξηση 1.125% και οι πληρωμές σε ηλεκτρονικό κατάστημα 373%.
Είναι επίσης ενδεικτικό ότι η συνολική αξία του όγκου ψηφιακών πληρωμών ανέρχεται σε 62 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας ανάπτυξη κατά 15% ενώ η μέση αξία της συναλλαγής βαίνει μειούμενη, ενδεικτικό της εξοικείωσης καταναλωτών και εμπόρων με τα ψηφιακά μέσα πληρωμών στην καθημερινότητά τους. Τα στοιχεία αυτά, συμπεράσματα έρευνας του ΙΟΒΕ που παρουσιάστηκε το 2023, επικαλέστηκε κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής συνάντησης ο Παναγιώτης Πολύδωρος, Country Manager της Mastercard για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα, μιλώντας για το στόχο του οργανισμού να αναβαθμίσει την κάρτα από ένα συναλλακτικό μέσο σε “διαβατήριο” για έναν κόσμο προνομίων για καταναλωτές και επιχειρήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της Mastercard, η διείσδυση των ψηφιακών πορτοφολιών στην Ελλάδα δεν ξεπερνά το 20% του όγκου συναλλαγών με κάρτα ενώ περιθώρια ανάπτυξης αναδεικνύονται και στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Σημειώνεται ότι τα στοιχεία της μελέτης του ΙΟΒΕ δείχνουν εκτόξευση των πληρωμών με κάρτες μετά το 2015. Εξάλλου, τα capital controls προκάλεσαν βίαιη προσαρμογή σε ψηφιακές πρακτικές που ήταν άγνωστες μέχρι τότε, ειδικά σε πιο ηλικιωμένους πολίτες. Έκτοτε ο αριθμός συναλλαγών με κάρτα αυξήθηκε πάνω από 12 φορές και η αξία των ψηφιακών συναλλαγών αυξήθηκε πάνω από 5 φορές. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι η συνολική αξία των εγχώριων συναλλαγών με ελληνικές κάρτες ξεπέρασε την αξία των αναλήψεων μετρητών για πρώτη φορά το 2022 ευνοώντας τη σύγκλιση της χώρας με τον μέσο όρο της ΕΕ ως προς το ποσοστό (%) της αξίας των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών στο σύνολο της κατανάλωσης των νοικοκυριών.
Εντωμεταξύ, παρά την βελτίωση αυτή, στην Ελλάδα καταγράφεται ένα από τα υψηλότερα “κενά ΦΠΑ” στην ΕΕ. Πρόκειται για έσοδα που χάνει το δημόσιο από τη μη είσπραξη ΦΠΑ. Στοιχεία που παρουσιάστηκαν στα τέλη του 2023 έδειξαν ότι το κενό ΦΠΑ, από το 23%, όπως το υπολόγιζε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2018, εκτιμάται ότι περιορίστηκε σε 15% το 2023 και στόχος είναι να περιοριστεί περαιτέρω μέχρι το 2026-2027 ώστε να προσεγγίσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ήτοι γύρω στο 9%. Καθώς δε η μείωση του κενού ΦΠΑ διευκολύνεται με τις ψηφιακές συναλλαγές προωθείται από την κυβέρνηση δέσμη πρωτοβουλιών.
Σε αυτές εντάσσονται μεταξύ άλλων:
-Η υποχρεωτική ηλεκτρονική υποβολή παραστατικών εσόδων-εξόδων προς την ΑΑΔΕ μέσω του συστήματος mydata
-Η χρήση αποκλειστικά τραπεζικών μέσων πληρωμής για αγοραπωλησίες ακινήτων
-Η ενεργοποίηση του “ψηφιακού δελτίου αποστολής”
-Η αύξηση του προστίμου για χρήση μετρητών σε συναλλαγές άνω των 500 ευρώ
-Η πληρωμή των προνοιακών επιδομάτων μέσω χρεωστικών καρτών και κυρίως
-Η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS
Το σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών επεκτείνεται σε όλους τους κλάδους του λιανεμπορίου. Μάλιστα σύμφωνα με ανάρτηση στα social media του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, η κυβέρνηση έχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη φοροδιαφυγή και θα το εφαρμόσει το 2024 επεκτείνοντας τα POS σχεδόν παντού. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με POS θα αφήσει απ’ έξω μόνο τα παγκάρια των εκκλησιών.
Υπενθυμίζεται ότι έχει δοθεί μια μικρή παράταση, κατά ένα μήνα, μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου 2024 για την υποχρεωτική εγκατάσταση εξοπλισμού για αποδοχή ηλεκτρονικών πληρωμών σε όλη τη λιανική με κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα και του Υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρη Θεοχάρη.
Σε ό,τι αφορά τις κυρώσεις σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, η ΚΥΑ ορίζει ότι για το χρονικό διάστημα από 1.2.2024 έως και 1.4.2024 αναστέλλεται κατ’ εξαίρεση η επιβολή προστίμου (που φτάνει τα 1.000 έως 1.500 ευρώ) στους νέους υπόχρεους, εφόσον είναι σε θέση να αποδείξουν με επίσημα παραστατικά ότι έχουν προμηθευτεί τερματικά αποδοχής καρτών (POS) έως και 29.2.2024 και τελούν εν αναμονή προς εγκατάσταση στην επιχείρησή τους. Όπως ανέφεραν τα αρμόδια στελέχη της κυβέρνησης χρειάστηκε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος στην αγορά για να ανταπεξέλθει στην αυξημένη ζήτηση για νέα POS αλλά και στους νέους υπόχρεους προκειμένου να επωφεληθούν από τα χρηματοδοτικά εργαλεία του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης που σχετίζονται με την προμήθεια συσκευών ηλεκτρονικών πληρωμών.
Σημειώνεται ότι στις νέες υποχρεώσεις εμπίπτουν επιχειρήσεις σε λαϊκές αγορές, περίπτερα, ψιλικατζίδικα, μίνι μάρκετ, ταξί, ασφαλιστικοί πράκτορες, διαφημιστικές και υπηρεσίες δημοσίων σχέσεων, μεσίτες ακινήτων, τσαγκάρηδες κ.α..
Τέλος σημειώνεται ότι ο εμπορικός κόσμος έχει ζητήσει ελαφρύνσεις για τα κόστη που συνεπάγεται η εγκατάσταση POS. Ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιά (ΕΣΠ) συνοψίζει τις πρωτοβουλίες σε: σημαντικές μειώσεις των χρεώσεων στην εκκαθάριση καρτών, μείωση έως και μηδενισμό του κόστους απόκτησης και χρήσης του POS και γρήγορη προμήθειά του στις επιχειρήσεις, δημιουργία ακατάσχετου επαγγελματικού λογαριασμού συνδεδεμένου με τα μέσα ηλεκτρονικής είσπραξης που διαθέτει η επιχείρηση και πρόβλεψη για αντικατάσταση των τερματικών παλαιάς τεχνολογίας από τις τράπεζες χωρίς έξτρα χρεώσεις.
