Ψηφίστηκε ο Νόμος της ΕΕ για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Αλλά τα πράγματα τώρα σοβαρεύουν

Της Sage Lazzaro

Η προχθεσινή ημέρα σηματοδότησε ένα τεράστιο άλμα για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τον Νόμο της ΕΕ για την Τεχνητή Νοημοσύνη (EU AI Act) με 523 μέλη να ψηφίζουν υπέρ και 46 κατά. Η νομοθετική πράξη επανασχεδιάστηκε για να ληφθεί υπόψη η εμπορική διαθεσιμότητα και η ταχεία πρόοδος των «συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης γενικής χρήσης» όπως το ChatGPT που ανέτρεψε το τοπίο στα τέλη του 2022.

Ο νόμος ορίζει προστατευτικές δικλείδες και αυστηρές απαιτήσεις διαφάνειας για συστήματα τεχνητής νοημοσύνης γενικής χρήσης (GPAI), ιδιαίτερα για εφαρμογές που θεωρεί υψηλού κινδύνου. Παραδείγματα τομέων υψηλού κινδύνου που αναφέρονται στον νόμο περιλαμβάνουν υποδομές ζωτικής σημασίας, εκπαίδευση, απασχόληση, υγειονομική περίθαλψη, τραπεζικές συναλλαγές, διαχείριση μετανάστευσης και συνόρων, δικαιοσύνη και δημοκρατικές διαδικασίες και «ορισμένα συστήματα επιβολής του νόμου».

Επίσης, απαγορεύει εξ ολοκλήρου πολλές εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της μη στοχευμένης απόξεσης (scraping) εικόνων προσώπων, της αναγνώρισης συναισθημάτων στους χώρους εργασίας και στα σχολεία, των βιομετρικών συστημάτων κατηγοριοποίησης που χρησιμοποιούν ευαίσθητα χαρακτηριστικά και άλλων συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον χειρισμό ανθρώπων ή την εκμετάλλευση των ευπαθειών τους.

Επιπλέον, ο νόμος επιβάλλει περιορισμούς, αλλά δεν απαγορεύει, τη χρήση βιομετρικών συστημάτων ταυτοποίησης από τις αρχές επιβολής του νόμου.

Ο Νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη δεν βρίσκεται τεχνικά στην τελική ευθεία, καθώς η νομική γλώσσα του κειμένου πρέπει ακόμη να περάσει από μια τελική ψηφοφορία στο Συμβούλιο Υπουργών—το οποίο έχει ήδη πει ότι θα τον εγκρίνει εάν περάσει από το κοινοβούλιο και άρα η ψηφοφορία θεωρείται σε μεγάλο βαθμό τυπική. Αλλά από πολλές απόψεις, το EU AI Act πλησιάζει σε μια νέα γραμμή εκκίνησης. Τώρα που έχει θεσπιστεί, πρέπει να υλοποιηθεί και να επιβληθεί, και αυτό είναι πιο εύκολο να το πεις παρά να το κάνεις.

«Οι νόμοι δεν εφαρμόζονται μόνοι τους. Ο Νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη θα απαιτήσει συνεχή δέσμευση από την κοινωνία των πολιτών», έγραψε το Κέντρο για την Τεχνητή Νοημοσύνη & την Ψηφιακή Πολιτική σε μια έκθεση που εξετάζει τις μελλοντικές προκλήσεις.

Άλλοι, όπως ο αναλυτής της Gartner, Avivah Litan, αμφισβήτησαν τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ σχεδιάζει να επιβάλει αυτούς τους κανόνες, λέγοντας στο TechTarget ότι «η επιβολή θα είναι πολύ δύσκολη» και ότι ειδικότερα οι αλγόριθμοι υψηλού κινδύνου θα είναι «αδύνατον να ρυθμιστούν». Η ΕΕ σχεδιάζει να δημιουργήσει το Ευρωπαϊκό Γραφείο Τεχνητής Νοημοσύνης για να επιβλέπει όλα τα ζητήματα που αφορούν την τεχνητή νοημοσύνη σε ολόκληρη την Ένωση και να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην εφαρμογή του νόμου, αλλά θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν προκλήσεις σχετικά με τη συνέπεια της επιβολής στα 27 κράτη-μέλη.

Ένας άλλος παράγοντας είναι το κατά πόσο οι κυρώσεις θα μπορούν να αποτρέψουν τις εταιρείες από το να παραβιάζουν τους κανόνες. Ανάλογα με την παραβίαση, ο Νόμος της ΕΕ για την Τεχνητή Νοημοσύνη θα επιτρέπει στις ρυθμιστικές αρχές να επιβάλλουν πρόστιμα στους παρόχους τεχνητής νοημοσύνης ύψους 8,2 έως 38,2 εκατομμυρίων δολαρίων ή 1,5% έως 7% του παγκόσμιου τζίρου της εταιρείας – όποιο μέγεθος είναι μεγαλύτερο. Όμως, τα πρόστιμα της ΕΕ σε τεχνολογικούς γίγαντες στο παρελθόν ήταν απλώς «χάδι» και θεωρούνται από τα εταιρικά στελέχη απλώς ως κόστη επιχειρηματικής δραστηριότητας – ακόμα και όταν ανέρχονται σε δισεκατομμύρια δολάρια. Πέρυσι, η ΕΕ επέβαλε στη Meta πρόστιμο 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για παραβίαση της νομοθεσίας περί απορρήτου, και ωστόσο η εταιρεία έκλεισε το έτος με εκτόξευση της μετοχής της κατά 20%.

Το EU AI Act πρόκειται να εφαρμοστεί κατά κύματα, με τις απαγορεύσεις χρήσης να ξεκινούν σε έξι μήνες, ενώ οι υποχρεώσεις για τους παρόχους συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης γενικής χρήσης θα τεθούν σε ισχύ σε έναν χρόνο και οι περισσότερες άλλες διατάξεις θα ισχύσουν σε δύο έως τρία χρόνια. Είναι πολύς χρόνος στον κόσμο της τεχνητής νοημοσύνης, όπου σχεδόν κάθε μέρα προκύπτουν μια νέα ανακάλυψη και ένα πιο ικανό μοντέλο. Μέχρι να τεθούν σε εφαρμογή πολλές από αυτές τις διατάξεις, θα έχουν συμβεί πολλά και μπορεί ακόμη και να έχουμε να κάνουμε με ένα εντελώς νέο τοπίο. Έτσι, ενώ ο Νόμος της ΕΕ για την Τεχνητή Νοημοσύνη είναι επίσημα εδώ, στην πραγματικότητα μόλις ξεκινάει.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Η ΤτΕ «έφαγε» τον στόχο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2024 – Οι 3 κίνδυνοι
• Πόσα τρόφιμα, ρούχα και παπούτσια πετάμε τον χρόνο