Ρέγκλινγκ: H ώρα για ευρωπαϊκή αλληλεγγύη είναι τώρα

Την ανάγκη για μία κοινή και καλά συντονισμένη πολιτική απάντηση στην πανδημία του κορωνοϊού, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για τον περιορισμό της οικονομικής ζημιάς και την προετοιμασία για την οικονομική ανάκαμψη μόλις η κρίση υγείας τεθεί υπό έλεγχο, τονίζει ο διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ, σε άρθρο του που δημοσιεύεται σε 15 ευρωπαϊκές εφημερίδες, μεταξύ των οποίων και στην «Καθημερινή». Στο άρθρο του, με τίτλο: «H ώρα για ευρωπαϊκή αλληλεγγύη είναι τώρα: Μια συντονισμένη ευρωπαϊκή οικονομική απάντηση στην κρίση του κορωνοϊού», ο επικεφαλής του ESM υποστηρίζει ότι, τουλάχιστον για φέτος, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα πρέπει να εκδηλωθεί μέσω της χρηματοδότησης από υφιστάμενους θεσμούς της ΕΕ, όπως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και του ΕSM, καθώς οι προτάσεις για τη δημιουργία νέων θεσμών χρειάζονται χρόνο. Κοιτάζοντας πέρα από φέτος, μπορούν να σχεδιαστούν πιο εκτεταμένες λύσεις που θα χρειαστούν για να βοηθήσουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες να ανακάμψουν από το σοκ της πανδημίας, σημειώνει ο επικεφαλής του ESM.

Το άρθρο του Κλάους Ρέγκλινγκ

«Η πανδημία του κορωνοϊού είναι ένα παγκόσμιο σοκ που πλήττει όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση υγείας από την ισπανική γρίπη πριν από έναν αιώνα. Ως αποτέλεσμα, οι οικονομίες της Ευρώπης θα υποστούν πολύ περισσότερη ζημιά από ό, τι αρχικά αναμενόταν. Αυτό απαιτεί μια κοινή και καλά συντονισμένη πολιτική απάντηση, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για τον περιορισμό της οικονομικής ζημιάς, τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προετοιμασία για την οικονομική ανάκαμψη μόλις η κρίση της υγείας τεθεί υπό έλεγχο. Η σοβαρότητα της ιατρικής κατάστασης καθώς και η έκταση της αναμενόμενης οικονομικής και κοινωνικής ζημιάς απαιτεί επειγόντως ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, τώρα.

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ ανακοίνωσαν και άρχισαν να εφαρμόζουν δημοσιονομικά μέτρα για να περιορίσουν τον οικονομικό αντίκτυπο. Για να υποστηριχθεί η οικονομία, η συνολική δημοσιονομική ανταπόκριση μέχρι στιγμής εκτιμάται ότι θα φτάσει κατά μέσο όρο το 2,3% του ΑΕΠ το 2020. Τα σχέδια στήριξης της ρευστότητας, που συνίστανται σε δημόσιες εγγυήσεις και αναβαλλόμενες φορολογικές πληρωμές για επιχειρήσεις και ιδιώτες, αντιστοιχούν σε περισσότερο από 13% του ΑΕΠ. Για να συμπληρωθούν τα εθνικά μέτρα και για να επιδειχθεί ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, είναι απαραίτητη μια συντονισμένη προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαλάρωσε τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και, μαζί με το Συμβούλιο, ενεργοποίησε τη γενική «ρήτρα διαφυγής» του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης ώστε να καταστεί δυνατή η αναγκαία αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών. Οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της λειτουργίας του τραπεζικού τομέα και των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Τι άλλο θα πρέπει να γίνει άμεσα και στο προσεχές μέλλον σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να συμπληρωθούν τα εθνικά μέτρα; Με άλλα λόγια, πώς μπορεί η Ευρώπη να κινητοποιήσει γρήγορα πρόσθετη χρηματοδότηση για την υποστήριξη κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και ατόμων σε όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ; Βραχυπρόθεσμα, τουλάχιστον για το 2020, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα πρέπει να πάρει σχήμα μέσα από τη γρήγορη χρήση των υφιστάμενων θεσμών – την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕSM)- και τα υπάρχοντα μέσα τους.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ένα σύστημα αντασφάλισης ανεργίας της ΕΕ για τη διασφάλιση θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού. Επιπρόσθετα, η επενδυτική πρωτοβουλία ύψους 37 δισ. ευρώ ως απάντηση στον κορωνοϊό θα χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ) και των αγορών εργασίας με τη διάθεση πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία. Η ΕΤΕπ έχει προτείνει ένα πανευρωπαϊκό ταμείο εγγυήσεων. Η εγγύηση αυτή θα περιλάμβανε εγγυήσεις 25 δισ. ευρώ από τα κράτη – μέλη της ΕΕ, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μοχλός για την κινητοποίηση 200 δισ. ευρώ ως πρόσθετης χρηματοδότησης για τις ΜμΕ, τα μεσαία κεφάλαια και τις επιχειρήσεις στην πραγματική οικονομία. Ο ESM, με την αχρησιμοποίητη οικονομική δύναμη πυρός ύψους 410 δισ. ευρώ, θα μπορούσε να παρέχει πιστωτικές γραμμές με χαμηλά επιτόκια. Η εργαλειοθήκη του ΕSM περιλαμβάνει διάφορα χρηματοδοτικά μέσα προς χρήση υπό διαφορετικές συνθήκες. Επί του παρόντος, οι προληπτικές πιστωτικές γραμμές – που δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ στο παρελθόν – φαίνεται να είναι το καταλληλότερο μέσο. Τέτοιες πιστωτικές γραμμές δεν χρειάζεται να τραβηχθούν, αλλά έχουν το πλεονέκτημα ότι τα χρήματα μπορούν να ρεύσουν πολύ γρήγορα όταν μια χώρα χρειάζεται επείγουσα υποστήριξη, καθώς θα υπάρχει διαθέσιμη μια διευθετημένη διευκόλυνση.

Όταν τόσο η ΕΤΕπ όσο και ο ΕSM αυξάνουν τις ενέργειές τους, θα πρέπει να εκδίδουν ομόλογα για τη χρηματοδότηση του δανεισμού τους. Η ΕΤΕπ- και σε μικρότερο βαθμό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – εκδίδει χρέος για όλα τα 27 κράτη – μέλη της ΕΕ και ο ESM για τις 19 χώρες της ζώνης του ευρώ. Αυτοί οι τρεις θεσμοί έχουν ήδη εκδώσει αμοιβαίο χρέος, δηλαδή ευρωπαϊκό χρέος, ήδη εδώ και πολλά χρόνια. Σήμερα, αυτοί οι θεσμοί έχουν περίπου 800 δισ. ευρώ σε εκκρεμή ευρωπαϊκά χρέη. Και οι τρεις παρέχουν χρηματοδότηση σε επιτόκια πολύ χαμηλότερα από το κόστος χρηματοδότησης των περισσότερων κρατών – μελών της ΕΕ και έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικοί και επιτυχημένοι, ακόμη και υπό δυσμενείς συνθήκες. Και θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερα αμέσως τώρα.

Υπάρχουν προτάσεις για τη δημιουργία νέων θεσμών ή νέων εργαλείων, αλλά αυτό απαιτεί χρόνο που δεν έχουμε αυτήν τη στιγμή. Κατά την έναρξη της κρίσης του ευρώ, το πρώτο προσωρινό ταμείο διάσωσης του ευρώ, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, χρειάστηκε επτά μήνες για να εκδώσει το πρώτο του ομόλογο. Αυτή ήταν μια ταχύτητα – ρεκόρ σε σύγκριση με παρόμοιους θεσμούς που χρειάζονταν μέχρι και τρία χρόνια. Η δημιουργία νέου ευρωπαϊκού χρέους απαιτεί κεφάλαιο, εγγυήσεις ή καθορισμένα έσοδα και ένα λειτουργικό νομικό σύστημα και σύστημα διακυβέρνησης. Ως εκ τούτου, είναι καλύτερο να χρησιμοποιηθούν όλα τα υπάρχοντα θεσμικά όργανα και εργαλεία που έχουν συγκεντρώσει μεγάλα ποσά με επιτυχία εδώ και χρόνια.

Κοιτάζοντας πέρα από αυτό το έτος, μπορούν να σχεδιαστούν πιο εκτεταμένες λύσεις και θα χρειαστούν για να βοηθήσουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες να ανακάμψουν από το σοκ της πανδημίας. Το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ θα επικεντρωθεί εκ νέου στην καταπολέμηση των οικονομικών συνεπειών της κρίσης του κορωνοϊού, όπως ανακοίνωσε η πρόεδρος von der Leyen. Θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη, για παράδειγμα, ποια κράτη-μέλη θα πρέπει να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα έντονες αρνητικές οικονομικές συνέπειες. Η Ιταλία πιθανόν να μην είναι καθαρός χρηματοδότης στον προϋπολογισμό της ΕΕ κατά τα προσεχή λίγα χρόνια. Επιπλέον, η ΕΤΕπ θα μπορούσε να αυξήσει το κεφάλαιό της, γεγονός που θα της επέτρεπε να δανείσει περισσότερα χρήματα κατά τα προσεχή έτη. Και ο ESM έχει διαθέσιμη ικανότητα δανεισμού.

Η ώρα για αλληλεγγύη στην Ευρώπη είναι τώρα. Εάν θέλουμε να προστατεύσουμε την ενιαία αγορά της ΕΕ, δεν αρκεί να διασώσετε τη δική σας οικονομία. Κάθε μέλος της ΕΕ έχει συμφέρον να μπορούν επίσης όλες οι άλλες χώρες της ΕΕ να ξεπεράσουν αυτήν την κρίση».