Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Ένας «Σουλτάνος» σε νευρική κρίση – Καταρρέει η τουρκική λίρα
Σε πολύ δύσκολη θέση βρίσκεται ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για μια νέα ύφεση στη Τουρκία. Η λίρα, το τουρκικό νόμισμα υποχωρεί σε χαμηλά επτά μηνών και η ισοτιμία της υποχωρεί κάτω από το ψυχολογικό όριο των έξι λιρών έναντι του δολαρίου.
Με τους επενδυτές να προετοιμάζονται για την προοπτική μιας παρατεταμένης περιόδου πολιτικής αβεβαιότητας και τα νομίσματα των αναδυομένων αγορών να κλονίζονται εν μέσω των αναταράξεων στις διεθνείς αγορές, η λίρα υποχώρησε ενδοσυνεδριακά στις 5,9971 έναντι του δολαρίου, υποχωρώντας κάτω από το ψυχολογικό όριο των έξι λιρών για πρώτη φορά σε διάστημα επταμήνου.
Το κύμα ρευστοποιήσεων μετά τις απειλές Τραμπ για αύξηση των δασμών στην Κίνα παρέσυρε στη δίνη του και τα νομίσματα των πιο ευάλωτων αναδυομένων αγορών, μεταξύ των οποίων και η τουρκική λίρα.
Οι αρμόδιες αρχές της Τουρκίας αναμένεται να αποφασίσουν ενδεχομένως και σήμερα επί του αιτήματος του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης για εκ νέου διεξαγωγή των δημοτικών εκλογών στην Κωνσταντινούπολη, όπου το κόμμα υπέστη συντριπτική ήττα. Ο πρόεδρος Ερντογάν κάλεσε προχθές τις αρχές να επαναλάβουν την εκλογική διαδικασία στις μεγαλύτερες μητροπόλεις της χώρας.
Το ενδεχόμενο νέων εκλογών ασκεί πιέσεις στις τουρκικές αγορές, καθώς οι επενδυτές φοβούνται για φιλολαϊκά οικονομικά μέτρα που θα καθυστερήσουν ακόμη περισσότερο την εφαρμογή των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την επανεκκίνηση της οικονομίας και τη συγκράτηση του πληθωρισμού.
Η νομισματική κρίση στο δεύτερο ήμισυ του 2018 είχε οδηγήσει σε ύφεση την τουρκική οικονομία και τον πληθωρισμό στα ύψη. Από τις αρχές του έτους, η λίρα έχει απωλέσει πάνω από το 12% της αξίας της.
Τα επιτόκια και το κόστος των επιχειρήσεων
Την προηγούμενη εβδομάδα, η κεντρική τράπεζα διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια στο 24%, ένα ποσοστό πολύ μεγάλο για τα δυτικά δεδομένα. Οι οικονομικοί αναλυτές όμως εκτιμούν πως πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω για να αναχαιτίσει τον πληθωρισμό. Παράλληλα, όμως, η σχετική ανακοίνωση της Τράπεζας της Τουρκίας αναθέρμανε την ανησυχία επενδυτών και οικονομολόγων. Ο λόγος ήταν πως αυτή τη φορά παρέλειψε την αναφορά που έκανε στις αμέσως παλαιότερες ανακοινώσεις της για ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων. Και, βέβαια, ο πληθωρισμός μόλις που υποχώρησε οριακά τον Μάρτιο από το 20% στο οποίο παρέμενε επίμονα για μεγάλο χρονικό διάστημα και βρίσκεται στο 19,71%.
Για την ιλιγγιώδη εκτόξευσή του φέρει μεγάλη ευθύνη ο Τούρκος πρόεδρος, που για μεγάλο χρονικό διάστημα και μέχρι το περασμένο φθινόπωρο εμπόδιζε την κεντρική τράπεζα να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων. Ο δείκτης βρισκόταν στο 5% για το μεγαλύτερο μέρος της περασμένης δεκαετίας, αλλά με τις παρεμβάσεις του στο έργο της Τράπεζας της Τουρκίας ο Ερντογάν τον οδήγησε στο 10% το 2017 και έκτοτε απογειώθηκε.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει έναν πολύ σοβαρό λόγο να αποφύγει την αύξηση των επιτοκίων: θα ασκήσει μεγάλες πιέσεις στις ήδη επιβαρημένες τουρκικές τράπεζες. Οι τράπεζες της Τουρκίας χρηματοδοτούνται μερικώς από δανεισμό σε τουρκικές λίρες, τον οποίο αντλούν κυρίως από την κεντρική τράπεζα. Τα περισσότερα δάνεια που έχουν χορηγήσει, όμως, έχουν σταθερό επιτόκιο. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που αυξάνει τα επιτόκια η Τράπεζα της Τουρκίας, αυξάνεται το κόστος χρηματοδότησης των τουρκικών τραπεζών χωρίς να αυξάνονται τα έσοδά τους. Και βέβαια οι οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία πολλαπλασιάζονται, καθώς οι τράπεζες μειώνουν τον δανεισμό.
