Reuters: Πώς έγινε το 10ωρο «κρασάρισμα» στο σύστημα της ΕΚΤ; – Επηρεάστηκαν 15.000 Έλληνες

Στο μεγάλο «κρασάρισμα» των πληρωμών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας την περασμένη εβδομάδα αναφέρεται την Πέμπτη το Reuters, εξηγώντας τις επιπτώσεις του και το πως επηρέασε 15.000 Έλληνες πολίτες.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το χάος θα μπορούσε να είχε πλήξει εκατομμύρια ανθρώπους και επιχειρήσεις και να είχε επιβαρύνει το τραπεζικό σύστημα.

«Αν είχε διαρκέσει μέχρι την Παρασκευή, θα υπήρχαν μεγάλα ερωτήματα διαχείρισης κινδύνου για τις τράπεζες», δήλωσε ο Άλιστερ Μιλν, καθηγητής χρηματοοικονομικών οικονομικών στο Loughborough Business School της Βρετανίας. «Οι διαχειριστές κινδύνου των τραπεζών θα έπρεπε να αποφασίσουν: Είμαστε διατεθειμένοι να πιστώσουμε τον λογαριασμό του πελάτη με την πεποίθηση ότι τα χρήματα θα εμφανιστούν τελικά;»

Το Reuters μπορεί να κατασκευάσει τον πιο λεπτομερή μέχρι σήμερα απολογισμό της κατάρρευσης του κύριου συστήματος πληρωμών της Ευρωζώνης, με βάση συνεντεύξεις με δώδεκα άτομα που γνωρίζουν τα γεγονότα της ημέρας, μεταξύ των οποίων αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας, τραπεζίτες και χρηματιστές, καθώς και μια επισκόπηση των μηνυμάτων της ΕΚΤ προς τους συμμετέχοντες στην αγορά.

Όταν το σύστημα έπεσε την Πέμπτη, το χάος που επικράτησε στις 10 ώρες που χρειάστηκαν για να εντοπιστεί και να διορθωθεί το πρόβλημα μπλόκαρε τις πληρωμές κοινωνικής πρόνοιας σε περισσότερους από 15.000 κυρίως ηλικιωμένους και φτωχούς Έλληνες, έναν μεγάλο αριθμό μισθών και συντάξεων στην Αυστρία, καθώς και αρκετές χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Στο επίκεντρο της κλιμακούμενης αναταραχής βρισκόταν ένα κομμάτι δυσλειτουργικού υλικού, αλλά χρειάστηκαν ώρες για να εντοπίσουν οι τεχνικοί της ΕΚΤ το πρόβλημα μετά από μια αρχική, λανθασμένη διάγνωση για προβλήματα στη βάση δεδομένων, σύμφωνα με τα μηνύματα της ΕΚΤ και τους αξιωματούχους της ΕΚΤ και τριών άλλων κεντρικών τραπεζών της ζώνης του ευρώ.

Αυτό ανάγκασε το προσωπικό των κεντρικών τραπεζών σε πολλές χώρες της Ευρωζώνης να εργαστεί όλη τη νύχτα για να διορθώσει τον ελαττωματικό εξοπλισμό και να εκκαθαρίσει ένα σωρό συναλλαγές εγκαίρως για την ημέρα της πληρωμής, σύμφωνα με τους αξιωματούχους, οι οποίοι όπως και οι άλλες πηγές ζήτησαν ανωνυμία για να συζητήσουν αυτό το ευαίσθητο θέμα.

«Μια βλάβη υλικού είναι συγχωρήσιμη, αλλά η έλλειψη ενός εφεδρικού συστήματος που να μπορεί να ενεργοποιηθεί άμεσα σε περίπτωση προβλημάτων δεν είναι», δήλωσε ο Μάρκους Φέρμπερ, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που συμμετέχει στην επιτροπή που εποπτεύει την ΕΚΤ. «Οι κρίσιμες υποδομές χρειάζονται εφεδρικό αντίγραφο ασφαλείας – η ΕΚΤ θα έπρεπε να το γνωρίζει αυτό».

Ένας αξιωματούχος της ΕΚΤ δήλωσε στο Reuters ότι το επηρεαζόμενο υλικό, το οποίο αρνήθηκε να προσδιορίσει, διέθετε πολλαπλά αντίγραφα ασφαλείας και η τράπεζα ανέλυε γιατί δεν ενεργοποιήθηκαν.

Η ΕΚΤ είχε πρόσφατα ολοκληρώσει μια αναμόρφωση του συστήματος πληρωμών και της διαχείρισης κρίσεων πριν από αυτό το περιστατικό, πρόσθεσε ο αξιωματούχος, όπως συνιστάται σε έκθεση της εταιρείας συμβούλων Deloitte μετά από μια σειρά διακοπών λειτουργίας το 2020.

Το σύστημα πληρωμών Target, το οποίο διαχειρίζεται καθημερινά συναλλαγές τρισεκατομμυρίων ευρώ, είναι τόσο ζωτικής σημασίας για τη χρηματοπιστωτική και οικονομική σταθερότητα στην ευρωζώνη των 20 χωρών που οι τοποθεσίες των τεσσάρων διακομιστών του αποτελούν επτασφράγιστο μυστικό, με την ΕΚΤ να αποκαλύπτει μόνο ότι βρίσκονται σε δύο διαφορετικά μέρη της Ευρώπης.

Τι συνέβη;

Η κατάσταση άρχισε να χειροτερεύει λίγο μετά τις 8 π.μ. ώρα Φρανκφούρτης την Πέμπτη, όταν το σύστημα της ΕΚΤ για τον διακανονισμό των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, το Target 2 Securities (T2S), κατέρρευσε. Το δίκτυο Target 2 (T2), το οποίο διαχειρίζεται μεγάλες πληρωμές μεταξύ κεντρικών τραπεζών και εμπορικών δανειστών, ακολούθησε δύο ώρες αργότερα, σύμφωνα με τις ενημερώσεις της ΕΚΤ προς τους συμμετέχοντες στην αγορά.

Τόσο το T2 όσο και το T2S διαχειρίζονται από την ΕΚΤ μαζί με τις κεντρικές τράπεζες της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας.

Σε τηλεφωνικές συνομιλίες εκείνο το πρωί μεταξύ των διαχειριστών κρίσεων στην ΕΚΤ και τις άλλες κεντρικές τράπεζες, η ευθύνη αποδόθηκε σε σφάλματα στην κοινή βάση δεδομένων των συστημάτων, τα οποία θα καθιστούσαν αδύνατη τη μεταφορά σε μια εφεδρική έκδοση – ή «failover» – χωρίς την αντιγραφή του ίδιου ζητήματος.

Αυτό απαιτούσε από το προσωπικό των κεντρικών τραπεζών να αναλύσει με κόπο τις συναλλαγές για να εντοπίσει το λάθος, ενώ το σύστημα ήταν εκτός λειτουργίας.

Στις 11.30, οι διαχειριστές της κρίσης ενεργοποίησαν το κανάλι έκτακτης ανάγκης των συστημάτων Target για κρίσιμες πληρωμές, όπως αυτές που αφορούσαν ξένα νομίσματα ή margin calls. Αυτό έγινε για να αποτραπεί τυχόν διαταραχή από το να διαχυθεί σε άλλα νομίσματα ή να μπλοκάρει τη λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Η διαδικασία αυτή, η οποία απαιτεί από τους συμμετέχοντες να υποβάλλουν κάθε συναλλαγή χειροκίνητα, είναι ακατάλληλη για τις εκατοντάδες χιλιάδες πληρωμές που περνούν καθημερινά από το T2 και το T2S.

Μερικές δεκάδες πληρωμές πέρασαν με αυτόν τον τρόπο, αλλά όλες οι υπόλοιπες έπρεπε να μπουν σε «ουρά», περιμένοντας να διορθωθεί τελικά το πρόβλημα.

Μόλις το απόγευμα η ΕΚΤ διαπίστωσε ότι πράγματι υπήρχε αυτό που αργότερα περιέγραψε ως «ελαττωματικό εξάρτημα υλικού» σε μία από τις τέσσερις τοποθεσίες του συστήματος.

Στη συνέχεια, το προσωπικό άρχισε να μεταφέρει όλες τις συναλλαγές στο εφεδρικό σύστημα, ή failover, λίγο πριν από τις 16:00. Η μετακίνηση ολοκληρώθηκε στις 1715 και ο διακανονισμός συνεχίστηκε στις 18: 00, με διάρκεια όλο το βράδυ μέχρι την καθυστερημένη προθεσμία των μεσονυκτίων, σύμφωνα με τα μηνύματα της ΕΚΤ.

Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ και τριών άλλων κεντρικών τραπεζών δήλωσαν ότι οι εργασίες συνεχίστηκαν μέχρι νωρίς το πρωί για να εκκαθαριστούν οι περισσότερες από τις συναλλαγές που είχαν μπει στην ουρά κατά τη διάρκεια της προηγούμενης ημέρας.

«Εξοργισμένοι»

Οι επιπτώσεις δεν σταμάτησαν εκεί.

Ορισμένες συναλλαγές είχαν εκκαθαριστεί πολύ αργά για να μπορέσουν οι τράπεζες να τις επεξεργαστούν εγκαίρως την Παρασκευή, με αποτέλεσμα να καθυστερήσουν χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα και την Αυστρία να λάβουν μισθούς, συντάξεις και πληρωμές κοινωνικής πρόνοιας.

Οι χρηματιστές έμειναν επίσης εξοργισμένοι για τις καθυστερημένες συναλλαγές, σύμφωνα με τρεις πηγές της αγοράς που αρνήθηκαν να δώσουν λεπτομέρειες σχετικά με τις επηρεαζόμενες συναλλαγές. Ένας Ολλανδός χρηματιστής δήλωσε στο Reuters ότι ορισμένοι από τους πελάτες του χρεώθηκαν τόκους για χρήματα που συμφώνησαν να δανειστούν αλλά δεν έλαβαν ποτέ στην πραγματικότητα ως αποτέλεσμα της διακοπής.

Σχεδίαζαν να ζητήσουν αποζημίωση από την ΕΚΤ, όπως προβλέπεται από τους κανόνες Target.

Ο Πολ Χάρις, εταίρος της δικηγορικής εταιρείας Osborne Clarke με έδρα το Λονδίνο, δήλωσε ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά θα δυσκολευτούν πιθανώς να λάβουν αποζημίωση από μια κεντρική τράπεζα, παρά όταν φταίει μια ιδιωτική εταιρεία.

«Όταν οι (εμπορικές) τράπεζες έχουν προβλήματα με την αρχιτεκτονική τους, οι αλληλοκατηγορίες διαρκούν για σημαντικό χρονικό διάστημα», είπε. «Αλλά μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι σαν το ίδιο επίπεδο ευθύνης εδώ, παρόλο που η ζημιά στη σταθερότητα της αγοράς θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερη».

Σε μήνυμά της μετά το συμβάν, η ΕΚΤ χαρακτήρισε τη βλάβη ως «σημαντικό περιστατικό» που είχε «δυσμενείς συνέπειες για τους συμμετέχοντες στην αγορά καθώς και για τους πελάτες τους» και δήλωσε ότι έχει ξεκινήσει μια «ενδελεχή ανάλυση» του επεισοδίου.

Η τελευταία ετήσια έκθεση της ΕΚΤ δείχνει ότι το T2 ήταν διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή το 2021, το 2022 και το 2023. Το 2020 ήταν σε λειτουργία σε ποσοστό 99,46% του χρόνου – κάτω από το επιδιωκόμενο 99,7%.

«Ένα σύστημα πληρωμών που δεν αποτυγχάνει ποτέ μπορεί να μην είναι εφικτό να κατασκευαστεί», δήλωσε ο Άαρον Κλάιν, ανώτερος συνεργάτης της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Brooking Institution, ο οποίος ειδικεύεται στη χρηματοοικονομική τεχνολογία. «Και, αν είναι, μπορεί να είναι πιο δαπανηρό από την ανοχή μερικών ωρών καθυστέρησης».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• ΕΚΤ: Με δεδομένη τη μείωση των επιτοκίων, ζητούνται απαντήσεις για τον εμπορικό πόλεμο και τα γεωπολιτικά
• Απώλειες 15.000 θέσεων εργασίας τον Ιανουάριο – Η μεγάλη εικόνα της αγοράς