Ρεβέκκα Πιτσίκα: Η ιστορία δεν φτιάχνεται από μηχανές, αλλά από ανθρώπους

Από τη Ρεβέκκα Πιτσίκα, CEO PfB Group & Managing Partner N2Growth

Ζούμε, ήδη, σε έναν διαφορετικό κόσμο εργασίας. Ωστόσο, από τα σενάρια που εξετάζουμε στην Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού (Foresight), θα έλεγα ότι οι αλλαγές δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Έως το 2035, οι ψηφιακές πλατφόρμες, μαζί με την πρόοδο των τεχνολογιών στη ρομποτική, θα έχουν αναδιαμορφώσει θεμελιωδώς τις θέσεις εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η θετική πλευρά του νέου αυτού μοντέλου είναι η ενίσχυση της παγκόσμιας κινητικότητας εικονικής εργασίας, παρέχοντας τη δυνατότητα σε άτομα που αναζητούν εργασία από χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος να εισέλθουν σε νέες αγορές, συχνά σε πλουσιότερες οικονομίες, που νωρίτερα ήταν απρόσιτες λόγω των μεταναστευτικών φραγμών και να επιτύχουν υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Στον αντίποδα, οι νέες μορφές εργασίας θα συνεχίσουν να δημιουργούν ανισότητες σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, βιομηχανίες και εργατικό δυναμικό, με αποτέλεσμα έναν παγκόσμιο αλλά κατακερματισμένο κόσμο. Και ενώ η εξ αποστάσεως εργασία δεν περιορίζεται γεωγραφικά, τείνει να αναπαράγει τις ανισότητες των παραδοσιακών αγορών εργασίας. Οι πιο κερδοφόρες θέσεις εργασίας θα προσελκύονται από την ακμάζουσα μητρόπολη από άποψη τεχνολογίας, με τις αγροτικές κοινότητες να υστερούν. Ο βαθμός ανοχής έναντι των εξελισσόμενων ανισοτήτων σε έναν παγκοσμιοποιημένο ψηφιακό κόσμο θα είναι κρίσιμος.

Εάν δεν αντιμετωπιστούν οι ανισότητες, διάφοροι «λαϊκιστές» είναι πιθανό να επωφεληθούν από την απογοήτευση που δημιουργείται από το άνισο εργασιακό μέλλον. Ένα νέο κύμα λαϊκισμού, θα ευδοκιμούσε λόγω της αποτυχίας αντιμετώπισης των τρωτών σημείων που δημιουργήθηκαν από την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, αλλά και της προστιθέμενης οικονομικής ανισότητας, που δημιουργήθηκε από την κρίση του Covid-19.

Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Μόνο ένα δικαιότερο μέλλον για την εργασία μπορεί να κάνει τις κοινωνίες μας λιγότερο κατακερματισμένες και τις δημοκρατίες πιο ανθεκτικές. Μέχρι το 2035 όμως και τα ζητήματα του μειωμένου χρόνου εργασίας θα είναι σε πλήρη ταχύτητα. Τα πρότυπα του χρόνου εργασίας θα έχουν επαναπροσδιοριστεί και θα  κυμαίνονται με βάση την τεχνολογική καινοτομία (με προσανατολισμό στο έργο, ανεξάρτητα από την εργασία), την συνδικαλιστική πίεση και τη μετατόπιση νοοτροπιών προς μια υγιή ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Έναν μετασχηματισμό, που θα απαιτήσουν οι νεότερες γενιές, που θα αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του ενεργού πληθυσμού.

Το 2035 θα δούμε και περισσότερους αυτοαπασχολούμενους με απρόβλεπτα εισοδήματα και μεγαλύτερη επισφάλεια – ειδικά μεταξύ των νέων – αν δεν υπάρξουν αποτελεσματικά δημόσια προγράμματα αντιστάθμισης, λόγω της μείωσης των κοινωνικών πόρων αλλά και των μεταβαλλόμενων δημογραφικών στοιχείων, που ευνοούν την ανεργία και που σχετίζονται με την ηλικία. Οι νέοι θα απαιτήσουν την ανάπτυξη κατάλληλων δομών και θεσμών, καθώς  και εργασιακούς χώρους χωρίς αποκλεισμούς, ώστε να γίνουν οι δημοκρατίες πιο ανθεκτικές απέναντι σε αναδυόμενες διαφορές μεταξύ «ψηφιακών χαμένων» και «ψηφιακά ενεργοποιημένων».

Την ίδια στιγμή, ο αυτοματισμός θα αλλάξει την κατανομή της εργασίας μεταξύ των ανθρώπων και των μηχανών. Ωστόσο, οι φόβοι για τεράστια ανεργία δεν φαίνεται να επιβεβαιώνονται, όπως δεν συνέβη ούτε σε προηγούμενες τεχνολογικές επαναστάσεις. Στην πραγματικότητα, οι τρέχουσες ελλείψεις εργατικού δυναμικού απαιτούν αύξηση της συμμετοχής των ανθρώπων στην αγορά εργασίας.

Τάσεις ηγεσίας

Κάτω από αυτό το πρίσμα των αλλαγών, ο ρόλος των ηγετών δεν θα μείνει ανεπηρέαστος.

Ειδικότερα, οι τάσεις ηγεσίας το 2035 φαίνεται ότι θα επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό από τη βιωσιμότητα, την τεχνολογία, τον σκοπό, τη συνεχή μάθηση και την ανάγκη οι ηγέτες να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τη συνεργασία ανθρώπου-μηχανής στα νέα περιβάλλοντα εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας.

Πιο συγκεκριμένα:

• Οι ηγέτες θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
• Οι CEOs θα πρέπει να ενσωματώνουν αποτελεσματικά ανθρώπινη και μηχανική νοημοσύνη για να θεωρούνται επιτυχημένοι.
• Η ηγεσία με γνώμονα το σκοπό θα συνεχίσει να είναι σημαντική το 2035. Οι CEO’s θα πρέπει να α εμπνεύσουν τις ομάδες τους να εργαστούν προς έναν ουσιαστικό σκοπό.
• Οι ηγέτες θα αναζητούν, συνεχώς, νέες γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να προσαρμόζονται στα νέα περιβάλλοντα.
• Μέχρι το 2035, οι ηγέτες θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά την εικονική και την επαυξημένη πραγματικότητα για να ενισχύσουν τη συνεργασία και την παραγωγικότητα στο εσωτερικό των οργανισμών τους.

Διοικητικά συμβούλια

Οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί στην αγορά εργασίας, έχουν επηρεάσει και τη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων. Το τελευταίο διάστημα, βλέπουμε να συμπεριλαμβάνονται σε αυτά επαγγελματίες με διαφορετικό υπόβαθρο και εμπειρίες. Αυτή η ποικιλομορφία έχει ως στόχο να λαμβάνονται περισσότερο τεκμηριωμένες αποφάσεις, ώστε να διασφαλίζεται η επιχειρηματική επιτυχία σε αβέβαιους καιρούς.

Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί καθώς οι εταιρείες επιδιώκουν να παραμείνουν ανταγωνιστικές σε μια ολοένα και πιο παγκόσμια και ποικιλόμορφη αγορά. Έτσι μέχρι το 2035, τα διοικητικά συμβούλια θα υποχρεωθούν να εκπληρώσουν ορισμένους στόχους ή ποσοστώσεις ποικιλομορφίας και οι εταιρείες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν πίεση από επενδυτές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, προκειμένου να δώσουν προτεραιότητα στη διαφορετικότητα στην ηγεσία τους.

Ένα είναι βέβαιο. Ο τεχνολογικός μετασχηματισμός δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Και αυτό δεν πρέπει να μας φοβίζει, καθώς η ιστορία δεν φτιάχνεται από μηχανές, αλλά από ανθρώπους. Στο χέρι μας είναι να διαμορφώσουμε την ψηφιακή μετάβαση, αντί να αφήσουμε την τεχνολογία να μας διαμορφώσει. Αλλά για να γίνει αυτό χρειάζεται όραμα. Ένα όραμα για το μέλλον της εργασίας και της κοινωνίας, που θα είναι το αποτέλεσμα αυτού του ψηφιακού μετασχηματισμού. Ένα όραμα που θα συνοδεύεται από στόχους, δράσεις και εξέλιξη, που θα μας επιτρέπει να λειτουργούμε με προνοητικότητα (foresight) και όχι μόνο να αντιδράμε στην τεχνολογική αλλαγή. Ένα όραμα που απαιτεί ηγέτες με νέες δεξιότητες, ικανότητες και χαρακτηριστικά.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΡΘΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ FUTURE OF WORK:

Έλενα Παπαδοπούλου: Η άριστη εμπειρία του εργαζόμενου ξεκινάει από το περιβάλλον εργασίας

*Το άρθρο δημοσιεύεται στο νέο τεύχος Fortune Greece που κυκλοφορεί στα περίπτερα. Δείτε τον χάρτη με όλα τα σημεία πώλησης ΕΔΩ.

**Φωτογραφία: Επαμεινώνδας Κουτσούκης