Rogoff: Το θρίλερ με τη χρεοκοπία των ΗΠΑ δεν τελειώνει έτσι απλά
Η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του χρέους, παρά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών για να επιτραπεί η αύξησή του, αναφέρει με άρθρο του στο Project Syndicate o βραβευμένος οικονομολόγος Kenneth Rogoff…
Όπως επισημαίνει, «οι κομματικές αντιπαραθέσεις σχετικά με το όριο του ομοσπονδιακού χρέους έχουν γίνει προβλέψιμο χαρακτηριστικό της αμερικανικής πολιτικής ζωής. Και ενώ κάποιοι κατηγορούν έναν κακοσχεδιασμένο κανόνα, αυτό το επιχείρημα μάλλον είναι κενό γράμμα και χωρίς ουσία. Η πραγματική πηγή του προβλήματος είναι ότι οι πολιτικοί έχουν ελάχιστα κίνητρα για συμβιβασμούς.
Υπό το τρέχον περιβάλλον, λοιπόν, η αστάθεια στο άμεσο μέλλον μάλλον θα επιδεινωθεί, όπερ σημαίνει συχνά κυβερνητικά shutdowns και περισσότεροι περιορισμοί σε ό,τι αφορά την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας.
Ακόμα και η ιδέα ότι η υπέρβαση του ορίου του χρέους μπορεί να καταστήσει τις ΗΠΑ αφερέγγυες είναι απαράδεκτη.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει αρκετά φορολογικά έσοδα για να πληρώνει τους τόκους του χρέους ενώ το ανώτατο όριό του δεν δημιουργεί εμπόδια για roll over όταν αυτό λήγει…».
Φυσικά, η κυβέρνηση κανονικά δεν μπορεί να δαπανά περισσότερα από όσα εισπράττει, ενώ δεν θα υπήρχε τρόπος να το κάνει αυτό χωρίς την έκδοση νέου χρέους. Έτσι, το Υπουργείο Οικονομικών ωθείται σε δύσκολες επιλογές.
Εφόσον κανείς δεν θέλει να αγγίξει την Κοινωνική Ασφάλιση ή το Medicare, θα καταστεί απαραίτητο να καθυστερήσει ή να μειώσει τις πληρωμές σε άλλα είδη – κάτι που μπορεί υπό περιπτώσεις να προκαλέσει μερικό shutdown (που δεν θα ήταν η πρώτη φορά).
Φυσικά, τίποτα δεν αναγκάζει το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ να σταματήσει να «τιμά το υπάρχον αμερικανικό χρέος», οδηγώντας το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα στο χάος.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο εάν το αδιέξοδο συνεχιζόταν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα (μήνες;) ώστε οι πολιτικές πιέσεις να οδηγούσαν σε… έκρηξη.
Συμβαίνει συνήθως στις αναδυόμενες αγορές
Αυτό συμβαίνει συνήθως στις αναδυόμενες αγορές που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους, και η οριστική χρεοκοπία συνήθως συμβαίνει πολύ πριν η ικανότητα πληρωμής καταστεί, στην πραγματικότητα, περιορισμός.
Σε αντίθεση με τις αναδυόμενες αγορές, φυσικά, όπου τα χρέη εκφράζονται συχνά σε ξένο νόμισμα και η ικανότητα του κράτους να φορολογεί είναι αυστηρά περιορισμένη, οι ΗΠΑ μπορούν να εκδώσουν περισσότερα χρέη κουνώντας ένα μαγικό ραβδί – αν και η υπερβολικά γρήγορη δαπάνη ενισχύει τον πληθωρισμό.
Μερικές από τις ιδέες που έχουν διατυπωθεί για να παρακαμφθεί το ανώτατο όριο του χρέους είναι πολύ επικίνδυνες, δοκιμάζουν το σύστημα των εξουσιών και τους δημοκρατικούς θεσμούς, και θα μπορούσαν να αποβούν μπούμερανγκ.
Για παράδειγμα, η επίκληση της 14ης τροποποίησης κινδυνεύει να ανατραπεί από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Και, πολύ νωρίτερα από ό,τι θα συνέβαινε αυτό, οι Ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου θα μπορούσαν να αρνηθούν να εγκρίνουν βασικούς λογαριασμούς δαπανών που απαιτούνται για να διατηρηθεί η κυβέρνηση σε λειτουργία.
Για παράδειγμα, η κοπή του «κέρματος του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων» και η κατάθεσή του στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ προκειμένου να παρακαμφθεί το Κογκρέσο θα έφερνε την κεντρική τράπεζα σε πολύ δύσκολη θέση.
«Η συζήτηση δεν αφορούσε ποτέ για το χρέος, αλλά την εξουσία…» λέει ο Rogoff και συνεχίζει:
Εάν οι Ρεπουμπλικάνοι σαρώσουν στην εξουσία το 2024 και καταλήξουν να ελέγχουν τη Βουλή, τη Γερουσία και την προεδρία, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα θελήσουν να περάσουν μια μεγάλη φορολογική περικοπή, αυξάνοντας την τροχιά του χρέους.
Εάν οι Δημοκρατικοί πάρουν πίσω τη Βουλή και διατηρήσουν την προεδρία και τη Γερουσία, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα θελήσουν να χρησιμοποιήσουν τη χρηματοδότηση του χρέους για να διευρύνουν το αποτύπωμα της κυβέρνησης.
Η διαμάχη
Οι συντηρητικοί πιστεύουν ότι τα ελλείμματα που προκαλούνται από τις φορολογικές περικοπές δεν έχουν σημασία, επειδή δίνουν κίνητρα στην εργασία και την επιχειρηματικότητα, δημιουργώντας έτσι επαρκή ανάπτυξη για την αποπληρωμή του χρέους αργότερα.
Οι αριστεροί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη είναι πιθανό να ξεπερνά τις πληρωμές τόκων τις περισσότερες φορές, επομένως το βάρος του χρέους δεν είναι ποτέ λόγος ανησυχίας.
Ωστόσο, η άποψη και των δύο πλευρών ότι το χρέος δεν είναι… βάρος εφόσον χρησιμοποιείται με τον «σωστό» τρόπο είναι εκπληκτικά αφελής.
Τα πραγματικά (προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό) επιτόκια είχαν μειωθεί απότομα μετά την οικονομική κρίση του 2008-09, παρέμειναν χαμηλά καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας που ακολούθησε και μειώθηκαν ξανά απότομα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αλλά τώρα, οι μακροπρόθεσμοι δείκτες των πραγματικών επιτοκίων, όπως τα δεκαετή κρατικά ομόλογα που είναι προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό, είναι πολύ υψηλότερα σήμερα στις προηγμένες οικονομίες από ό,τι ήταν κατά τα χρόνια της πανδημίας.
Επιπλέον, ο κόσμος έχει γίνει πιο ασταθής και είναι εξαιρετικά πιθανό πολλές δυτικές χώρες να χρειαστεί να αυξήσουν τις δαπάνες για την άμυνα, επιβαρύνοντας περαιτέρω τους προϋπολογισμούς.
Οι Δημοκρατικοί αντιτίθενται στο ότι οι Ρεπουμπλικάνοι προσπαθούν να εμποδίσουν την κυβέρνηση να δανειστεί για να καλύψει δαπάνες που έχει ήδη εγκρίνει το Κογκρέσο. Αυτό είναι ανοησία. Η κυβέρνηση μπορεί πάντα να αναθεωρήσει τα μακροπρόθεσμα σχέδια δαπανών της.
Ωστόσο, μια αποτελεσματική κυβέρνηση θα πρέπει να είναι σε θέση να βρίσκει τρόπους για την επίτευξη μακροπρόθεσμων συμφωνιών δαπανών που δεν υπόκεινται σε συνεχή επαναξιολόγηση.
Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία που επιτεύχθηκε την τελευταία στιγμή για το αμερικανικό χρέος, δείχνει ότι αναμένεται να ξαναδούμε να κονταροχτυπιούνται ο Biden με τον Trump, οπότε οποιαδήποτε εκεχειρία μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών θα είναι βραχύβια.
