Σάλος στην ΕΕ με το γερμανικό πακέτο των 200 δισ. ευρώ λίγο πριν τη Σύνοδο της Πράγας
Οξύς διχασμός και αναταραχή επικρατούν στις τάξεις των Ευρωπαίων ηγετών λόγω του δημοσιονομικού πακέτου των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ που σκοπεύει να προσφέρει ως στήριξη στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της χώρας η γερμανική κυβέρνηση.
Ο Mario Draghi, ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Ιταλίας, είπε ότι το πακέτο των 200 δισ. ευρώ, που αποκαλύφθηκε την περασμένη εβδομάδα, υπονομεύει την ενότητα. «Αντιμετωπίζουμε κοινές απειλές, δεν μπορούμε να χωρίσουμε τους εαυτούς μας ανάλογα με τον χώρο στους εθνικούς μας προϋπολογισμούς», είπε.
Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Bruno Le Maire, και ο Ιρλανδός ομόλογός του, πρόεδρος της ευρωομάδας Paschal Donohoe, συμφώνησε με τις εκκλήσεις Draghi για μια πιο συντονισμένη απάντηση. Σε αυτούς προσχώρησε την Τετάρτη 5 Οκτωβρίου η πρόεδρος της Κομισιόν της ΕΕ, Ursula von der Leyen, η οποία ζήτησε ένα ανώτατο όριο για την τιμή του φυσικού αερίου σε όλο το μπλοκ – μέτρο στο οποίο η Γερμανία αντιτάχθηκε.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Victor Orban, ο οποίος έχει περάσει μεγάλο μέρος του τρέχοντος έτους εγκλωβισμένος σε διαφωνίες με τις Βρυξέλλες, υπήρξε ακόμη πιο επικριτικός, αποδοκιμάζοντας το πακέτο ως «κανιβαλισμό».
Ο Orban ζήτησε να κινηθεί διαδικασία επί παραβάσει για παράνομες κρατικές ενισχύσεις και αθέμιτο ανταγωνισμό, αφού οι γερμανικές εταιρείες έχουν να λαμβάνουν «εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ».
Ασπίδα προστασίας…
Από την άλλη, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Christian Lindner επιμένει ότι η οικονομική Ασπίδα Προστασίας είναι «ανάλογη» με το μέγεθος και την ευπάθεια της γερμανικής οικονομίας.
Αλλά ακόμα και έτσι το πακέτο είναι μεγάλο. Το σχέδιο των 200 δισ. ευρώ, μεγάλο μέρος του οποίου θα χρηματοδοτηθεί με χρέος, αντιστοιχεί στο 5,6% της οικονομικής παραγωγής της χώρας το 2021. Αν και ο Lindner είπε ότι το πακέτο θα καλύψει δύο χρόνια δαπανών, προστίθεται στα 100 δισ. ευρώ στήριξης πού έχει ήδη χορηγήσει το Βερολίνο, πράγμα που σημαίνει ότι οι γερμανικές εταιρείες και τα νοικοκυριά έχουν λάβει περίπου 8,4% του ΑΕΠ σε ενεργειακές επιδοτήσεις.
Το ποσό των 300 δισεκατομμυρίων ευρώ, σωρευτικά, είναι υπερδιπλάσιο της οικονομικής στήριξης που παρέχεται από την Ιταλία και τη Γαλλία μαζί, τις μεγαλύτερες οικονομίες της περιοχής μετά τη Γερμανία. Σε όρους ΑΕΠ, το πακέτο είναι τουλάχιστον τρεις φορές μεγαλύτερο από τη στήριξη που προσφέρουν οι περισσότερες άλλες χώρες της ευρωζώνης.
Ο Antonio Fatas, καθηγητής οικονομικών στο INSEAD, είπε ότι το μέγεθος του πακέτου «έθεσε βάσιμα ερωτήματα σχετικά με το εάν αυτό συνιστά κρατική ενίσχυση για τη στήριξη της επιχείρησής του». Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν είναι ένα ανώτατο όριο, ωστόσο, και η γερμανική κυβέρνηση θα μπορούσε να καταλήξει να ξοδέψει λιγότερα σε περίπτωση πτώσης του ενεργειακού κόστους.
Αυτό είναι πράγματι αυτό που συνέβη στην περίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης από την εποχή της Covid, το οποίο επίσης επικρίθηκε από τα κράτη μέλη για το μεγαλείο του. Το ταμείο είχε ένα αρχικό όριο 600 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη διάσωση εταιρειών που επλήγησαν σκληρά από την πανδημία, αλλά έχει χρησιμοποιήσει μόνο περίπου 50 δισεκατομμύρια ευρώ από τα διαθέσιμα κεφάλαια.
Αιτιολόγηση Γερμανίας
Ποια είναι, λοιπόν, η αιτιολόγηση της Γερμανίας για ένα τόσο μεγάλο πακέτο; Η Γερμανία είναι η μηχανή παραγωγής της ευρωζώνης. Η εργοστασιακή της παραγωγή το 2021 ήταν μεγαλύτερη από αυτή της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ιρλανδίας μαζί. Ως εκ τούτου, οι ενεργοβόρες εταιρείες της έχουν πληγεί από τον αντίκτυπο στο ενεργειακό κόστος της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ορισμένοι υπερασπιστές της πολιτικής της Γερμανίας λένε ότι αυτό δικαιολογεί το δημοσιονομικό της μεγαλείο. Άλλοι υποστηρίζουν ότι, ενώ μια πανευρωπαϊκή λύση στην ενεργειακή κρίση θα ήταν η καλύτερη λύση, το πακέτο θα ωφελούσε άλλες χώρες στην περιοχή.
«Δεν είναι προς το συμφέρον καμίας χώρας της ΕΕ, δεδομένων των στενών εμπορικών δεσμών εντός της ενιαίας αγοράς, να αποδυναμωθεί υπερβολικά η οικονομία της Γερμανίας», δήλωσε η Sandra Horsfield, οικονομολόγος της Investec, διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων. «Ένα τεράστιο εμπορικό σοκ [όπως η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση] αφήνει μόνο ανεπιθύμητες επιλογές στο τραπέζι. Είναι θέμα επιλογής του λιγότερο κακού μεταξύ τους».
Από την άλλη, με τη Γερμανία να αρνείται να συνεργαστεί για το πλαφόν στο φυσικό αέριο, ορισμένες χώρες, ιδιαίτερα στην ανατολική και νότια Ευρώπη, μπορεί να διακινδυνεύσουν μια δανειακή κρίση και να δαπανήσουν επιπλέον κεφάλαια για να επιδοτήσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ο Claus Vistesen, επικεφαλής οικονομολόγος για την ευρωζώνη στην Pantheon Macroeconomics, είπε ότι οι εθνικές πρωτοβουλίες ήταν δικαιολογημένες επειδή «η ΕΕ δεν μπορεί να δράσει αρκετά γρήγορα». Ωστόσο, είπε ο Fatas, ενώ ο συντονισμός ήταν δύσκολος, δεδομένης της σοβαρότητας αυτού που δυνητικά αντιμετωπίζει η Ευρώπη αυτόν τον χειμώνα, δεν υπήρχε «άλλος τρόπος να προχωρήσουμε μπροστά» από μια κοινή λύση.
