Το σχέδιο κυριαρχίας της Μέσης Ανατολής στις αερομεταφορές

του Σάιρους Σανάτι

Ο αριθμός-ρεκόρ παραγγελιών αεροσκαφών που ανακοινώθηκε πριν λίγες μέρες, κατά τη διάρκεια της Αεροπορικής Επίδειξης στο Κατάρ, από τις τρεις μεγάλες αεροπορικές εταιρείες του Περσικού Κόλπου μπορεί να σηματοδοτεί την αρχή μεγάλων προβλημάτων για τις αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ. Τα 355 αεροσκάφη που παρήγγειλαν οι Emirates, Qatar Airways και Etihad έναντι περίπου 160 δισεκατομμυρίων δολαρίων τους δίνει πλέον ένα τεράστιο στόλο, «τσακίζοντας» τις αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ και της Ευρώπης σε ότι αφορά την αποδοτικότητα, την άνεση και την πολυτέλεια.

Η παραγγελία αυτή ίσως είναι μόνο η αρχή. Η Boeing υπολογίζει ότι θα χρειαστούν περίπου 2.610 νέα αεροσκάφη στη Μέση Ανατολή τα επόμενα 20 χρόνια με συνολικό κόστος περίπου 550 δισεκατομμύρια δολάρια. Παρότι μόνο περίπου το ένα τρίτο του στόλου θα αντικατασταθεί, τα υπόλοιπα αεροσκάφη θα χρησιμοποιηθούν για την επέκταση των πτήσεων σε όλο τον κόσμο. Ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει αυτή η επέκταση πρέπει να ανησυχήσει σοβαρά τις αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ, καθώς είναι πιθανό να προκύψει ανταγωνισμός από τις αεροπορικές εταιρείες του Περσικού σε διεθνείς πτήσεις που μέχρι σήμερα θεωρούνταν εξασφαλισμένες.

Τον περασμένο μήνα, η πτήση 205 της Emirates που πραγματοποιείτο με ένα ολοκαίνουργιο Boeing 777, απογειώθηκε από το αεροδρόμιο Μαλπένσα στο Μιλάνο και προσγειώθηκε στο JFK στη Νέα Υόρκη. Η προσγείωση εκεί δεν ήταν αποτέλεσμα λάθους, αλλά ηθελημένη κίνηση. Λίγες ώρες μετά το αεροπλάνο απογειώθηκε με προορισμό το Μιλάνο, μεταφέροντας εκατοντάδες Αμερικανούς τουρίστες.

Οι αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ και της Ευρώπης φυσικά δεν είναι ικανοποιημένες από την εισβολή της Emirates στα δρομολόγιά τους. Ο τρόπος με τον οποίο θα το αντιμετωπίσουνε μπορεί να έχει εκτεταμένες συνέπειες στην παγκόσμια αεροπορική αγορά. Την τελευταία δεκαετία, η Emirates μαζί με την Qatar Airways και την Etihad έχουν καταφέρει να γίνουν από τις μεγαλύτερες και περισσότερο προτιμητέες αεροπορικές εταιρείες παγκοσμίως. Μέχρι τα τέλη του 2012 το μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς που κατείχαν ανέρχονταν στο 11% με αυξητικές τάσεις, ενώ το 2002 ήταν μόλις στο 2%. Αντιθέτως οι αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ έπεσαν στο ίδιο διάστημα από το 14% στο 11%.

Διαβάστε ακόμη: H μεγαλύτερη παραγγελία εμπορικών αεροσκαφών όλων των εποχών

Μετά από πολλά χρόνια προσεκτικών συνάψεων συμφωνιών οι αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ άρχισαν να γεύονται τα αποτελέσματα των συγχωνεύσεων και των συμμαχιών. Η United ανακοίνωσε αύξηση 9% μοναδιαίων εσόδων κατά το τρίτο τρίμηνο για τις υπερατλαντικές πτήσεις με μόλις 2% αύξηση χωρητικότητας. Η American πέτυχε καλύτερα αποτελέσματα, ανακοινώνοντας αύξηση 12% με μείωση χωρητικότητας 2%. Τέλος, η Delta ανακοίνωσε το εκπληκτικό νούμερο του 20% σε μοναδιαία αύξηση εσόδων για τις πτήσεις Νέα Υόρκη-Λονδίνο εμφανίζοντας εντυπωσιακά κέρδη για το τρίμηνο.

Στην Ευρώπη οι υπερατλαντικές πτήσεις προστάτευσαν την κερδοφορία των μεγάλων αεροπορικών εταιρειών – της Lufthansa (Star), Air France/KLM (Sky Team) και της British Airways/Iberia (One World) – οι οποίες δέχονται ισχυρές πιέσεις από τις αεροπορικές εταιρείες του Περσικού στις πτήσεις προς Αφρική, Μέση Ανατολή, Ασία και Αυστραλία. Η Emirates έχει καταφέρει να κλέψει μεγάλο μερίδιο αγοράς από αυτές τις πτήσεις.

Διαβάστε επίσης: «Αξιόπιστος και ισχυρός σύμμαχος της Lufthansa η Ελλάδα»

Η Emirates έχει καταφέρει να εισβάλει στην ευρωπαϊκή αεροπορική αγορά τόσο στις ακριβές όσο και στις φθηνές πτήσεις. Η οικονομική της θέση κοστίζει λιγότερο από τους ανταγωνιστές, ενώ το επίπεδο υπηρεσιών που προσφέρονται είναι υψηλότερο. Οι ακριβές θέσεις κοστίζουν συνήθως περισσότερο αλλά οι υπηρεσίες που παρέχονται δεν συγκρίνονται με εκείνες των άλλων εταιρειών, παρέχοντας μέχρι και προσωπικές σουίτες, ντους ή λιμουζίνες με σοφέρ για τη μετακίνηση των επιβατών.

Ένας από τους λόγους που επιτρέπει στις αεροπορικές εταιρείες του Περσικού να είναι ανταγωνιστικές είναι ο σχεδόν καινούργιος στόλος τους από μεγάλα αεροσκάφη (με δύο διαδρόμους μεταξύ των καθισμάτων). Τα αεροσκάφη αυτά είναι πιο οικονομικά στη λειτουργία, καθώς απαιτούν λιγότερη συντήρηση και καταναλώνουν λιγότερο καύσιμο σε σχέση με τα πιο παλιά αεροσκάφη των αεροπορικών εταιρειών των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Ταυτόχρονα το μέγεθός τους τούς επιτρέπει εξοικονόμηση στις πτήσεις λόγω οικονομιών κλίμακας, προσφέροντας παράλληλα μεγαλύτερη άνεση στους επιβάτες.

Ποιες είναι οι καλύτερες αεροπορικές εταιρείες του 2013

Τα νέα αεροσκάφη που παραγγέλθηκαν θα παραδοθούν σε μερικά χρόνια από τώρα, όμως παραγγελίες τέτοιου μεγέθους υποδηλώνουν επέκταση και μάλιστα μεγάλη. Ο Σάικ Αχμάντ Μπιν Σαίντ Αλ Μακτούμ, διευθύνων σύμβουλος της Emirates, είπε στους δημοσιογράφους ότι μέχρι το 2025 η εταιρεία θα έχει στην κατοχή της ένα στόλο που θα κυμαίνεται μεταξύ 350 και 450 μεγάλων αεροσκαφών, σχεδόν διπλάσιο από το σημερινό.

Τι σκοπεύει να κάνει η Emirates με αυτό το στόλο; Το ερώτημα αυτό βρίσκεται στο μυαλό των στελεχών όλων των άλλων αεροπορικών εταιρειών παγκοσμίως. Η Emirates ήδη έχει πτήσεις προς 137 προορισμούς σε 77 χώρες. Μια επέκταση θα δυσαρεστήσει σίγουρα κάποιους. Για παράδειγμα, η κινεζική κυβέρνηση περιορίζει τον αριθμό ξένων πτήσεων της Emirates που επιτρέπεται να προσγειωθούν στη χώρα. Οι Κινέζοι δεν είναι οι μόνοι – ακόμα και ο Καναδάς έχει επιβάλει κάποιους περιορισμούς επιτρέποντας μόνο 3 πτήσεις εβδομαδιαίως στην Emirates.

Το μόνο μέρος που η Emirates μπορεί να επεκταθεί όπου δεν υπάρχουν πολλοί περιορισμοί ενώ υπάρχει επαρκής ζήτηση είναι στις ΗΠΑ. Η συμφωνία «Ανοικτών Ουρανών» μεταξύ των ΗΠΑ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων επιτρέπει απεριόριστο αριθμό πτήσεων προς και από τις ΗΠΑ από εταιρείες του Περσικού δίχως περιορισμούς, αρκεί τα αεροσκάφη να έχουν καταληκτικό προορισμό στις χώρες προέλευσής τους.

Δείτε τα δέκα καλύτερα αεροπορικά «σαλόνια»

Η Emirates έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να διπλασιάσει τον αριθμό των πόλεων που καλύπτει στις ΗΠΑ από επτά σε 15 στα επόμενα χρόνια. Δεν έχει πει όμως πως θα συνδέσει αυτές τις πόλεις με το ευρύ της δίκτυο πτήσεων. Θα είναι μέσω Ντουμπάι ή μέσω άλλων ξένων πόλεων; Θεωρητικά η Emirates θα μπορούσε να έχει πτήσεις από το Ντουμπάι προς ευρωπαϊκές πόλεις οι οποίες μετά να συνεχίζουν προς τις ΗΠΑ. Αφού δεν υπάρχουν περιορισμοί, η Emirates θα μπορούσε να επεκτείνει τις πτήσεις της πάνω από τον Ατλαντικό παίρνοντας μέρος των κερδών που μοιράζονται οι αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ και της Ευρώπης.

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα προκαλέσει μεγάλη ζημιά στις αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ. Όπως ήταν αναμενόμενο οι αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ έχουν επιδοθεί σε ένα αγώνα μείωσης τιμών αλλά οι προοπτικές αυτής της μάχης τελικά θα οδηγήσουν είτε σε αύξηση των τιμών από κάποια πλευρά είτε σε αποχώρηση από την αγορά.

Αντί να πολεμούν την Emirates οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ μπορεί να προσπαθήσουν να συνεργαστούν, προσκαλώντας την να ενταχθεί σε μια από τις υπάρχουσες αεροπορικές συμμαχίες. Μέχρι στιγμής η Emirates δηλώνει ότι επιθυμεί να δραστηριοποιείται μόνη της, κάνοντας διμερείς συμφωνίες που της δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε πτήσεις εσωτερικού. Η μάχη για τους αιθέρες, φαίνεται, έχει μόλις ξεκινήσει.