Scope: Δημοσιονομική βόμβα οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες – Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα
Οι υψηλότερες αμυντικές δαπάνες θα αποδυναμώσουν τα πιστωτικά προφίλ των κρατών μελών της ΕΕ, ακόμη και αν χαλαρώσουν οι δημοσιονομικοί κανόνες, σύμφωνα με τον γερμανικό οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Scope Ratings…
Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται, η επίτευξη του προτεινόμενου στόχου για αμυντικές δαπάνες στο 3% του ΑΕΠ θα αυξήσει τα εθνικά δημοσιονομικά ελλείμματα και το χρέος στην ΕΕ, ενώ θα αποδυναμώσει τα κρατικά πιστωτικά προφίλ, εκτός εάν τα κράτη-μέλη μειώσουν άλλες δαπάνες, αυξήσουν τους φόρους ή συμφωνήσουν σε κοινή χρηματοδότηση της άμυνας.
Σύμφωνα με τη Scope, τα κράτη-μέλη της ΕΕ στο ΝΑΤΟ θα χρειαστεί να διαθέσουν, κατά μέσο όρο, επιπλέον 0,8% του ΑΕΠ ετησίως για να επιτύχουν αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3% του ΑΕΠ από τον τρέχοντα στόχο του ΝΑΤΟ για 2%. Ωστόσο, ο δημοσιονομικός αντίκτυπος σε σχέση με τα έσοδα διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών.
Η Ισπανία αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο δημοσιονομικό αντίκτυπο, περίπου 8,8% των εσόδων της κεντρικής κυβέρνησης, ακολουθούμενη από τη Γερμανία και το Βέλγιο, και οι δύο κοντά στο 7%. Η θέση της Ισπανίας και του Βελγίου αντανακλά τον σχετικά μικρό στρατιωτικό προϋπολογισμό τους, ο οποίος ανέρχεται περίπου στο 1,3% του ΑΕΠ.
Ωστόσο, όταν εξαντληθεί το ειδικό ταμείο αμυντικών δαπανών της Γερμανίας ύψους 100 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2026, το δημοσιονομικό της έλλειμμα θα είναι το μεγαλύτερο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, περίπου 13,8%. Αυτό συγκρίνεται με το δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ιταλία και τη Γαλλία, που είναι περίπου 5%.
Σε απόλυτους αριθμούς, το έλλειμμα αμυντικών δαπανών της Γερμανίας θα είναι επίσης το μεγαλύτερο, φθάνοντας περίπου τα 40,6 δισ. δολάρια το 2025 και το 2026, αλλά σχεδόν 83 δισ. δολάρια από το 2027, πάνω από το διπλάσιο της Ιταλίας (35 δισ. δολάρια), της Γαλλίας (29 δισ. δολάρια) και της Ισπανίας (28,5 δισ. δολάρια).
Η επίτευξη του στόχου του 3% θα απαιτούσε περισσότερα από το ένα τέταρτο του προϋπολογισμού της Γερμανίας να διατεθεί για την άμυνα. Η σημαντική μείωση των δαπανών σε άλλους τομείς ή η αύξηση των φόρων φαίνεται εξαιρετικά απίθανη. Ως εκ τούτου, η νέα κυβέρνηση ενδέχεται να χρειαστεί να βασιστεί σε ανανεωμένα ειδικά ταμεία, για την έγκριση των οποίων θα απαιτηθεί πλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο.
Η υψηλότερη αμυντική δαπάνη θα αποδυναμώσει τους δημοσιονομικούς δείκτες
Η Γερμανία, ωστόσο, είναι μεταξύ των λίγων κρατών-μελών που μπορούν δημοσιονομικά να απορροφήσουν το αναμενόμενο σοκ των αμυντικών δαπανών, μαζί με χώρες που ήδη πληρούν τον προσαρμοσμένο στόχο (Ελλάδα, Πολωνία και Βαλτικές Χώρες) και/ή χώρες με δημοσιονομικό περιθώριο όπως η Πορτογαλία και τα κράτη-μέλη με αξιολόγηση AAA.
Αντίθετα, η επίτευξη υψηλότερων αμυντικών δαπανών θα οδηγούσε πιθανότατα σε διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος (EDP) αρκετές χώρες που δεν μπορούν να μειώσουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα κάτω από το 3% τα επόμενα χρόνια. Το επιπλέον δημοσιονομικό βάρος θα αυξήσει σημαντικά τη δυσκολία για δημοσιονομική εξυγίανση σε αρκετές χώρες που ήδη βρίσκονται σε διαδικασία EDP, όπως η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ιταλία.
Χρηματοδότηση της άμυνας και της ασφάλειας σε επίπεδο ΕΕ
Δεδομένου του περιορισμένου δημοσιονομικού χώρου σε αρκετά κράτη-μέλη της ΕΕ και της πρόκλησης της Γερμανίας να αντιμετωπίσει τον μεγαλύτερο δημοσιονομικό αντίκτυπο από το 2027, η χρηματοδότηση της ασφάλειας, της άμυνας και της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας θα μπορούσε να μετακυλιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λέει η Scope.
Αυτό πιθανότατα θα περιλαμβάνει είτε την ΕΕ και/ή άλλους υπερεθνικούς θεσμούς με αξιολόγηση ΑΑΑ, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD). Η κεντρικοποίηση της χρηματοδότησης ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ θα μπορούσε να προσφέρει πιο βιώσιμη και συντονισμένη χρηματοδότηση μεταξύ των κρατών-μελών, ενώ θα δημιουργούσε οικονομίες κλίμακας στις προμήθειες άμυνας και ασφάλειας.
Μια τέτοια κίνηση θα σηματοδοτούσε σημαντικό πολιτικό βήμα προς βαθύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Επιπλέον, ανάλογα με τον σχεδιασμό του χρηματοοικονομικού εργαλείου, θα μπορούσε να συμβάλει σε μια μόνιμη αύξηση της προσφοράς ασφαλών ευρωπαϊκών περιουσιακών στοιχείων, ενισχύοντας τη χρηματοοικονομική σταθερότητα στην περιοχή, καταλήγει ο γερμανικός οίκος.
