Σε κατάσταση «πολιορκίας» η Αϊτή μετά τη δολοφονία του προέδρου
Τέσσερις «μισθοφόροι» που ενέχονταν στη δολοφονία του αϊτινού προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ σκοτώθηκαν και άλλοι δύο συνελήφθησαν, ανακοίνωσε ο Λεόν Σαρλ, ο γενικός διευθυντής της αστυνομίας της Αϊτής, χώρας που βρισκόταν ήδη βυθισμένη σε κρίση και όπου κηρύχθηκε κατάσταση «πολιορκίας» χθες.
Ο πρόεδρος Μοΐζ δολοφονήθηκε από ομάδα ενόπλων που εισέβαλε στο σπίτι του. Σύμφωνα με τον μεταβατικό πρωθυπουργό Κλοντ Ζοζέφ, οι δράστες ήταν «ξένοι που μίλαγαν αγγλικά και ισπανικά».
Η αστυνομία ανέφερε χθες βράδυ πως καταδίωκε φερόμενα μέλη της ομάδας και ότι βρισκόταν σε εξέλιξη επιχείρηση στα υψώματα της πρωτεύουσας Πορτ-ο-Πρενς.
«Τέσσερις μισθοφόροι σκοτώθηκαν, δύο συνελήφθησαν. Τρεις αστυνομικοί που κράταγαν ομήρους απελευθερώθηκαν», ανέφερε ο επικεφαλής της αστυνομίας σε δηλώσεις του που αναμεταδόθηκαν απευθείας τηλεοπτικά το βράδυ της Τετάρτης (σ.σ. τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα ώρα Ελλάδας).
Ο Λεόν Σαρλ πρόσθεσε ότι η αστυνομία συνέχισε τη «μάχη» με την ομάδα των ενόπλων, την έχει «περικυκλώσει» και τα μέλη της είτε «θα σκοτωθούν ή θα συλληφθούν».
Δεν δόθηκε καμία λεπτομέρεια, ούτε για την ταυτότητα, ούτε για τα κίνητρα των δραστών της δολοφονίας.
Σύμφωνα με τον αϊτινό Τύπο, που επικαλείται τον δικαστή που ανέλαβε να διενεργήσει την έρευνα για τη δολοφονία, το πτώμα του προέδρου Μοΐζ βρέθηκε με τραύματα από τουλάχιστον 12 σφαίρες, ενώ το γραφείο του και το δωμάτιό του άνω-κάτω.
Νωρίτερα ο πρωθυπουργός Κλοντ Ζοζέφ είπε σε ομιλία του στην κρεολική γλώσσα ότι αποφάσισε να «κηρύξει κατάσταση πολιορκίας καθ’ άπασα την επικράτεια», δίνοντας έτσι αυξημένες εξουσίες στην κυβέρνηση για δεκαπέντε ημέρες.
Διεμήνυσε ακόμη ότι «οι δολοφόνοι του Ζοβενέλ Μοΐζ θα πληρώσουν για αυτό που έκαναν ενώπιον της δικαιοσύνης».
Σύμφωνα με τον πρεσβευτή της Αϊτής στις ΗΠΑ, τον Μποξί Εντμόν, οι ένοπλοι ήταν «επαγγελματίες» μισθοφόροι που παρίσταναν ότι ήταν μέλη της αμερικανικής ομοσπονδιακής υπηρεσίας δίωξης ναρκωτικών, της DEA.
Η σύζυγος του προέδρου, η Μαρτέν Μοΐζ, η οποία τραυματίστηκε στην επίθεση, που διαπράχθηκε περί τη 01:00 (τοπική ώρα· 08:00 χθες Τετάρτη ώρα Ελλάδας), διακομίστηκε με αεροσκάφος στο Μαϊάμι.
«Η πρώτη κυρία είναι εκτός κινδύνου, μεταφέρθηκε για νοσηλεία στη Φλόριντα και, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε, η κατάστασή της είναι σταθερή», είπε ο κ. Ζοζέφ χθες στο τηλεοπτικό του διάγγελμα.
Η δολοφονία του προέδρου Μοΐζ απειλεί να αποσταθεροποιήσει ακόμη περισσότερο τη φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου, η οποία βρισκόταν ήδη αντιμέτωπη με διπλή κρίση, τόσο πολιτικής φύσης, όσο και από την άποψη της δημόσιας ασφάλειας.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάλεσε τις αϊτινές αρχές να διεξαγάγουν όπως προβλέπεται τις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές στην Αϊτή, που προγραμματίζεται να γίνουν την 26η Σεπτεμβρίου, με τον δεύτερο γύρο την 21η Νοεμβρίου.
Παράλυση στο Πορτ-ο-Πρενς
Ο αϊτινός μεταβατικός πρωθυπουργός κάλεσε τους πολίτες να παραμείνουν ήρεμοι και ενημέρωσε πως τη διατήρηση της τάξης θα εγγυηθούν η αστυνομία και ο στρατός.
Αφού έγινε γνωστή η είδηση της δολοφονίας του αρχηγού του κράτους όλες οι δραστηριότητες, η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων, οι συγκοινωνίες κ.ο.κ. παρέλυσαν στο Πορτ-ο-Πρενς και σε πόλεις της επαρχίας, ανέφεραν κάτοικοι.
Στους δρόμους της πρωτεύουσας επικρατούσε ηρεμία. Η παρουσία της αστυνομίας και του στρατού δεν έμοιαζε να έχει αυξηθεί.
Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν καταδίκασε την «ειδεχθή» δολοφονία και δήλωσε έτοιμος να προσφέρει βοήθεια στη χώρα· η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε ανησυχία για την «συνεχή κλιμάκωση της βίας» στην Αϊτή. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, που θα συνεδριάσει εκτάκτως σήμερα για να εξετάσει την κατάσταση στο κράτος της Καραϊβικής, καταδίκασε «με τον πλέον σθεναρό τρόπο» τον φόνο του 53χρονου Ζοβενέλ Μοΐζ.
Η Δομινικανή Δημοκρατία ανακοίνωσε το «άμεσο κλείσιμο» των συνόρων της με την Αϊτή – οι δύο χώρες μοιράζονται το νησί Εσπανιόλα.
Ο Ζοβενέλ Μοΐζ, που ανήκε στον κόσμο των επιχειρήσεων, εξελέγη πρόεδρος το 2016 υποσχόμενος να αναπτύξει την οικονομία της χώρας και ανέλαβε τα καθήκοντά του την 7η Φεβρουαρίου 2017. Μολονότι ήταν πολύ ενεργός σε διάφορους τομείς, μεταξύ των οποίων οι φυτείες μπανάνας, δεν είχε σχεδόν καμιά πολιτική εμπειρία όταν εξελέγη, ενώ ήταν μάλλον άγνωστος στους συμπατριώτες του.
Η Αϊτή είναι αντιμέτωπη το τελευταίο διάστημα με μεγάλη ανασφάλεια λόγω της δράσης συμμοριών οπλισμένων ως τα δόντια, που διαπράττουν κυρίως απαγωγές για λύτρα και απολαύουν σχεδόν απόλυτη ατιμωρησία. Ο Ζοβενέλ Μοΐζ, που επικρινόταν για αβουλία και απραξία μπροστά στην κρίση, ήταν ταυτόχρονα αντιμέτωπος με την εναντίωση μεγάλου μέρους της λεγόμενης κοινωνίας των πολιτών και της αντιπολίτευσης.
Μολονότι κυβερνούσε με διατάγματα από τον Ιανουάριο του 2020, χωρίς κοινοβούλιο και με τη διάρκεια της θητείας του να αμφισβητείται, είχε βάλει στα σκαριά θεσμική μεταρρύθμιση.
Ήθελε να διεξαχθεί δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του Συντάγματος, που αρχικά προβλεπόταν να γίνει τον Απρίλιο, αναβλήθηκε μια πρώτη φορά για την 27η Ιουνίου, κατόπιν μια δεύτερη, για την 26η Σεπτεμβρίου, εξαιτίας της πανδημίας του νέου κορονοϊού. Η αναθεώρηση αυτή θα ενίσχυε στη θεωρία τουλάχιστον τις εξουσίες της εκτελεστικής εξουσίας.
Φόβος
Η επιδείνωση της κατάστασης στη χώρα όμως ήταν, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, εμφανής στους δρόμους του Πορτ-ο-Πρενς.
Τον Ιούνιο, συγκρούσεις ανάμεσα σε αντίπαλες συμμορίες στο δυτικό τμήμα της πρωτεύουσας παρέλυσαν την κυκλοφορία στο νότιο μισό της χώρας και στην πόλη. Χιλιάδες κάτοικοι της πάμφτωχης συνοικίας Μαρτισάν, τον έλεγχο της οποίας διεκδικούσαν οι συμμορίες, υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να καταφύγουν σε συγγενείς ή γυμναστήρια.
Την 30ή Ιουνίου, 15 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε αλλεπάλληλες επιθέσεις στο κέντρο του Πορτ-ο-Πρενς, ανάμεσά τους ο δημοσιογράφος Ντιέγκο Σαρλ και η αντιπολιτευόμενη πολιτικός Αντουανέτ Ντικλέρ.
Στο πολιτικό πεδίο, ο Ζοβενέλ Μοΐζ είχε διορίσει επτά πρωθυπουργούς στη διάρκεια της θητείας του. Ο τελευταίος, ο Αριέλ Ανρί, δεν πρόλαβε να αναλάβει καθήκοντα.
Στη χώρα των περίπου 11 εκατομμυρίων κατοίκων η πολιτική αστάθεια είναι ενδημική εδώ και δεκαετίες, παρά την πρώτη της δυναστικής δικτατορίας των Ντιβαλιέ το 1986, με σειρά πραξικοπημάτων και ξένων επεμβάσεων.
Ο Παναμερικανικός Οργανισμός Υγείας εξέφρασε τον φόβο του χθες Τετάρτη πως η νέα κρίση θα πλήξει τις προσπάθειες να τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία του νέου κορονοϊού στην Αϊτή- ένα από τα ελάχιστα κράτη του κόσμου όπου μέχρι ακόμη και σήμερα δεν έχει ακόμη χορηγηθεί ούτε μία δόση εμβολίου για την COVID-19.
