Συμφωνία ειρήνης στην Κολομβία μετά από μισό αιώνα

Έπειτα από σχεδόν τέσσερα χρόνια διαπραγματεύσεων που πραγματοποιήθηκαν στην Αβάνα, η κυβέρνηση της Κολομβίας και οι πλευρές FARC (Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας) υπογράφουν σήμερα την ιστορική ειρηνευτική συμφωνία η οποία θα τεθεί προς έγκριση σε δημοψήφισμα στις 2 Οκτωβρίου.

Ο τερματισμός μισού αιώνα σύγκρουσης μεταξύ της κολομβιανής κυβέρνησης και των ανταρτών των FARC στο εξής εξαρτάται από την θετική έκβαση ενός δημοψηφίσματος.

Στον εσωτερικό αυτό πόλεμο, τον παλαιότερο στη Λατινική Αμερική, ενεπλάκησαν με την πάροδο των δεκαετιών ακροαριστερές ανταρτικές οργανώσεις, ακροδεξιοί παραστρατιωτικοί και o στρατός. Περισσότεροι από 260.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 45.000 είναι οι αγνοούμενοι και 6,9 εκατομμύρια οι εκτοπισμένοι.

Η ειρηνευτική συμφωνία, περίπλοκη και τεχνική, προβλέπει τον αφοπλισμό περίπου 7.000 μαχητών των ανταρτών και τη μετατροπή του κινήματος σε πολιτικό κόμμα, διαδικασίες που θα αρχίσουν μόνο σε περίπτωση έγκρισης της διαδικασίας κατά το δημοψήφισμα της 2ας Οκτωβρίου.

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε υπό την αιγίδα της Κούβας και της Νορβηγίας, εγγυητριών χωρών, της Βενεζουέλας και της Χιλής, χωρών που στηρίζουν την ειρηνευτική διαδικασία, και με την υποστήριξη του ΟΗΕ, των ΗΠΑ, του Πάπα Φραγκίσκου, περιλαμβάνει έξι σημεία:

Τερματισμός των συγκρούσεων

Στις 29 Αυγούστου στις 00.00 τοπική ώρα (08.00 ώρα Ελλάδας) τέθηκε σε ισχύ η πρώτη διμερής και οριστική κατάπαυση του πυρός.

Η εκεχειρία θα επαληθευθεί από έναν τριμερή μηχανισμό στον οποίο μετέχουν η κυβέρνηση, οι αντάρτες FARC και μια αποστολή του ΟΗΕ.

Το τέλος των εχθροπραξιών περιλαμβάνει τον αφοπλισμό μαχητών ανταρτών υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ, εγγυήσεις ασφαλείας για τους πρώην αντάρτες μαχητές και δέσμευση της κυβέρνησης να καταπολεμήσει ένοπλες παραστρατιωτικές συμμορίες που ενδεχομένως θα επιχειρήσουν να πάρουν τον έλεγχο προπυργίων των FARC.

Συνολικά 23 περιοχές ασφαλείας και οκτώ στρατόπεδα θα δημιουργηθούν για την αποστράτευση των guerilleros. Θα πρέπει να βγουν από εκεί, χωρίς όπλα, το αργότερο 180 ημέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας.

Αποζημιώσεις στα θύματα

Τον Δεκέμβριο 2015, οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν τη μία από τις περίπλοκες επιμέρους συμφωνίες με θέμα την αποζημίωση των θυμάτων των Farc και την τιμωρία των υπευθύνων για σοβαρά εγκλήματα.

Στο πλαίσιο αυτό, θα συγκροτηθούν ειδικά δικαστήρια που θα δικάσουν τους αντάρτες και τους κρατικούς πράκτορες που έχουν εμπλακεί σε εγκλήματα που συνδέονται με τη σύρραξη.

Συνολικά, 48 δικαστές – ανάμεσά τους 10 αλλοδαποί- θα δικάσουν τα άτομα που εμπλέκονται σε σοβαρά εγκλήματα όπως απαγωγές, βιασμοί, αναγκαστικοί εκτοπισμοί ή στρατολόγηση ανηλίκων.

Οσοι θα ομολογήσουν τα εγκλήματά τους θα μπορούν να αποφύγουν τη φυλάκιση και να εκτίσουν εναλλακτικές ποινές. Σε αντίθετη περίπτωση, θα αντιμετωπίσουν ποινές φυλάκισης 8 έως 20 ετών.

Ωστόσο, η μεγάλη πλειοψηφία των ανταρτών θα τύχει αμνηστίας.

Εμπόριο ναρκωτικών

Από τα δεκαετία του ΄80, το εμπόριο ναρκωτικών τροφοδότησε και επιδείνωσε τη σύρραξη. Τον Μάιο 2014, οι Farc κατέληξαν σε συμφωνία με την κυβέρνηση του προέδρου Χουάν μανουέλ Σάντος για τον τερματισμό των παράνομων κακλλιεργειών στις ζώνες που τελούσαν υπό τον έλεγχό τους.

προβλέπεται ότι οι αρχές της Κολομβίας θα συνεχίσουν τον αγώνα κατά του εμπορίου ναρκωτικών, αλλά θα προτείνουν εναλλακτικές πηγές εισοδήματος για τους χωρικούς, καθώς και την εφαρμογή προγράμματος δημόσιας υγείας.

Πολιτική χωρίς όπλα

Οι Farc θα καταθέσουν τα όπλα για να μετατραπούν σε πολιτικό κόμμα.

Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να διαθέσει στις Farc, κατά τρόπο άμεσο και προσωρινό, έδρες στο Κονγκρέσο. Θα συγκροτηθούν ειδικές εκλογικές περιφέρειες στις ζώνες που έχουν πληγεί ιδιαιτέρως απο τη σύρραξη, όπου υποψήφιοι που θα προέρχονται από μη παραδοσιακά κόμματα θα μπορούν να εκλεγούν.

Οι εκπρόσωποι των Farc θα απολαμβάνουν ειδικών εγγυήσεων ασφαλείας για να αποφευχθεί η επανάληψη των αιματηρών επεισοδίων του τέλους της δεκαετίας του ’80, όταν 3.000 μέλη της Πατρριωτικής Ενωσης , της πολιτικής βιτρίνας των Farc, δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια προηγούμενης ειρηνευτικής απόπειρας.

Αγροτική μεταρρύθμιση

Η υπεράσπιση των φτωχών αγροτών και των θυμάτων της βίας του Κράτους και των μεγάλων γαιοκτημόνων αποτελούν τις ρίζες της δημιουργίας του ανταρτικού κινήματος το 1964.

Τον Μάιο 2013, οι Farc έφθασαν σε συμφωνία με την κυβέρνηση η οποία προβλέπει το μοίρασμα εδαφών, την πρόσβαση σε πιστώσεις και την εγκατάσταση βασικών υπηρεσιών στις ζώνες της σύρραξης. Επενδύσεις ύψους εκατομμυρίων δολαρίων θα είναι αναγκαίες για τη χρηματοδότηση αυτού του τμήματος της συμφωνίας.

Οριστική επικύρωση της ειρηνευτικής συμφωνίας

Δημοψήφισμα για τις ειρηνευτικές συμφωνίες θα διεξαχθεί στις 2 Οκτωβρίου. Η απόρριψή τους από τους κολομβιανούς ψηφοφόρους θα επιφέρει την ακύρωσή τους.