Σύνοδος G7: Περιμένοντας τον ελέφαντα στο υαλοπωλείο;

Οι σύμμαχοί του της G7 πρέπει και πάλι να περιμένουν το χειρότερο; Ο Ντόναλντ Τραμπ προτίθεται να χαλάσει πάλι το πάρτι στην σύνοδο κορυφής του Μπιαρίτς το σαββατοκύριακο; Οι εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις επί σειράς σημαντικών θεμάτων δεν αφήνουν περιθώρια για πιο αισιόδοξες προσδοκίες.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των 7 μεγαλύτερων βιομηχανικών χωρών του κόσμου (Γερμανία, Καναδάς, Γαλλία, Ιαπωνία, ΗΠΑ, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο) ήταν συνηθισμένοι στις ετήσιες ειρηνικές, φιλικές συναντήσεις αυτού που συνηθίζουν να αποκαλούν «κλαμπ των δημοκρατιών», κυρίως από τότε που ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν είναι πλέον προσκεκλημένος. Αλλά όλα αυτά ίσχυαν πριν κάνει την εμφάνισή του ο Ντόναλντ Τραμπ, φέρνοντας μαζί του και την πολύ, πάρα πολύ, προσωπική του αντίληψη περί διεθνών σχέσεων.

Έπειτα από την απλή διαπίστωση της διάστασης απόψεων στην Ιταλία σχετικά με την κλιματική αλλαγή, ακολούθησε το 2018 ο Καναδάς, που έγινε το σκηνικό πρωτόγνωρων συγκρούσεων. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ διέλυσε την συνήθη λεπτομερώς προετοιμασμένη σκηνογραφία αυτών των μεγάλων διεθνών γιορτών, χαρακτήρισε τον πρωθυπουργό του Καναδά Τζάστιν Τριντό «απατεώνα» με φόντο τις εμπορικές εντάσεις και αρνήθηκε να υπογράψει το κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος.

Στο Μπιαρίτς δεν υπάρχει τίποτε που να δείχνει ότι δεν θα είναι ο ελέφαντας στο υαλοπωλείο, προειδοποιεί ο Ρόμπερτ Γκούτμαν του Johns Hopkins University. «Ο Τραμπ δεν έρχεται ως αρχηγός κράτους, αλλά ως πολιτικός που αγωνίζεται να επανεκλεγεί» τον Νοέμβριο 2020 και δεν απευθύνεται παρά στην εκλογική του βάση».

Το σύνθημά του «Πρώτα η Αμερική» βρίσκεται σε απόλυτη σύγκρουση με το θέμα που έχει επιλεγεί από τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν για την σύνοδο της G7 και είναι «η αντιμετώπιση των ανισοτήτων στον κόσμο». Για να μην γίνει λόγος για το Κλίμα, που βρίσκεται επίσης στην ημερήσια διάταξη, αλλά όλοι έχουν κατανοήσει το χάσμα που χωρίζει τις ΗΠΑ του Τραμπ και όλους τους άλλους ως προς το θέμα.

Πάντως, έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα για να προληφθούν οι εχθροπραξίες. Γαλλική διπλωματική πηγή επέμεινε ότι το Παρίσι θέλει να δώσει άτυπο χαρακτήρα στις συνομιλίες και έχει εγκαταλείψει κάθε φιλοδοξία για την υπογραφή εξαντλητικού κοινού ανακοινωθέντος.

Η «βλακεία του Μακρόν»

Παρά τις προφυλάξεις και τις πρόνοιες, δεν λείπουν τα θέματα που είναι ικανά να προκαλέσουν αψιμαχίες, συγκρούσεις ή και εκρήξεις.

Ακόμη δεν πάτησε το πόδι του στο Μπιαρίτς και ο Τραμπ έδωσε μία πρώτη γεύση των προθέσεών του δηλώνοντας ότι τάσσεται υπέρ της επιστροφής στο σχήμα της G8 με την επιστροφή της Ρωσίας, η οποία έχει αποκλεισθεί από το 2014, εξαιτίας της προσάρτησης της Κριμαίας. «Θα ήταν πιο πρόσφορο να είχαμε μέσα την Ρωσία», είπε χθες.

Άλλωστε, πολλές διαφωνίες φέρνουν αντιμέτωπους τον οικοδεσπότη της συνόδου, τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, και τον κάτοικο του Λευκού Οίκου.

Ο Ντόναλντ Τραμπ κατήγγειλε στο τέλος του Ιουλίου την «βλακεία του Μακρόν» στο θέμα της φορολόγησης των ψηφιακών κολοσσών και απείλησε να επιτεθεί κατά του γαλλικού κρασιού, μέσω της αύξησης των δασμών. Ο Μακρόν ελπίζει σε αποναρκοθέτηση αυτού του πεδίου.

Ο Γάλλος πρόεδρος ελπίζει επίσης ότι θα επιτύχει μία κίνηση του Τραμπ ως προς το Ιράν.

Εάν ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει μία νέα συμφωνία με την Τεχεράνη, όπως ισχυρίζεται, η πίεση δεν αρκεί. Χρειάζεται οι ΗΠΑ να δώσουν ένα περιθώριο ελιγμών για να μπορέσουν να προσφέρουν κάτι στους Ιρανούς με αντάλλαγμα μία διαπραγμάτευση, σύμφωνα με γαλλική διπλωματική πηγή.

Η Γαλλία, για παράδειγμα, προτείνει στην αμερικανική κυβέρνηση να κάνει μία παύση στις κυρώσεις αποδεχόμενη εξαιρέσεις που θα επέτρεπαν στην Τεχεράνη να εξαγάγει μέρος του πετρελαίου της.

Όμως και εδώ οι απόπειρες γαλλικής μεσολάβησης φαίνεται να έχουν εκ προοιμίου εξουδετερωθεί με ένα δολοφονικό tweet. «Κανείς δεν μιλά εκ μέρους των ΗΠΑ εκτός των ίδιων των ΗΠΑ», προειδοποίησε ο Τραμπ κατηγορώντας τον Γάλλο ομόλογό του ότι αλλοιώνει το μήνυμα της Ουάσιγκτον προς την Τεχεράνη.

Ο Αμερικανός πρόεδρος θα έχει τουλάχιστον έναν σύμμαχο στο τραπέζι του Μπιαρίτς. Τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον που χρειάζεται την υποστήριξη του Ντόναλντ Τραμπ στην περίπτωση που η χώρα του θα πέσει χωρίς αλεξίπτωτο κατά την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όσο για τους υπόλοιπους, είναι υποχρεωμένοι να συνυπάρξουν με τον Τραμπ στην προσπάθειά τους να συγκροτήσουν μέτωπο κατά της Ρωσίας και της Κίνας στην στρατηγική αντιπαράθεση μεταξύ παγκόσμιων δυνάμεων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως, «δεν κατόρθωσε να γίνει υπερδύναμη και πρέπει ακόμη να στηρίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες», τονίζει ο Τζέιμς Ρόμπερτς, του ιδρύματος Heritage. «Δεν τους αρέσει το στιλ του προέδρου Τραμπ, αλλά δεν μπορούν να αλλάξουν τα γεγονότα μόνο και μόνο επειδή δεν τους αρέσει ο αγγελιαφόρος».

Και η παρουσία του απρόβλεπτου προέδρου θα παραμείνει αναπόφευκτη, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα: το 2020 θα είναι ο οικοδεσπότης της συνόδου κορυφής της G7. Ή μήπως της G8;