Σύνοδος για την Ουκρανία: Χωρίς δεσμεύσεις για την ένταξη στο NATO – Τα «αγκάθια» στην Ελβετία

Οι δυτικές δυνάμεις και άλλα έθνη αναζήτησαν συναίνεση κατά τη δεύτερη ημέρα της συνόδου κορυφής στην Ελβετία την Κυριακή για την καταδίκη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και την υπογράμμιση του ανθρώπινου κόστους του πολέμου.

Ένα προσχέδιο της τελικής δήλωσης της συνόδου κορυφής που είδε το Reuters αναφέρεται στην εισβολή της Ρωσίας ως «πόλεμο» -χαρακτηρισμό που η Μόσχα απορρίπτει- και ζητεί να αποκατασταθεί ο έλεγχος της Ουκρανίας επί του πυρηνικού εργοστασίου της Ζαπορίζια και των λιμανιών της στην Αζοφική Θάλασσα.

Το σχέδιο, με ημερομηνία 13 Ιουνίου, ζητούσε να γίνει σεβαστή η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Όμως παρέλειψε πιο δύσκολα ζητήματα, όπως το πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια μεταπολεμική διευθέτηση για την Ουκρανία, αν η Ουκρανία θα μπορούσε να ενταχθεί στη συμμαχία του ΝΑΤΟ ή πώς θα μπορούσε να διαχειριστεί η αποχώρηση των στρατευμάτων και από τις δύο πλευρές.

Η Μόσχα θέτει αυτό που αποκαλεί ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία ως μέρος ενός ευρύτερου αγώνα με τη Δύση, η οποία λέει ότι θέλει να γονατίσει τη Ρωσία, ενώ το Κίεβο και η Δύση λένε ότι η Ρωσία διεξάγει έναν παράνομο κατακτητικό πόλεμο.

Παγκόσμιοι ηγέτες, μεταξύ των οποίων η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Καμάλα Χάρις, ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, συγκεντρώθηκαν στο ορεινό θέρετρο Μπούργκενστοκ σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν τη διεθνή υποστήριξη για τον τερματισμό του πολέμου.

Πολλοί δυτικοί ηγέτες εξέφρασαν την έντονη καταδίκη της εισβολής και απέρριψαν τις απαιτήσεις του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν για τμήματα της Ουκρανίας ως προϋπόθεση για την ειρήνη.

«Ένα πράγμα είναι σαφές σε αυτή τη σύγκρουση: υπάρχει ένας επιτιθέμενος, που είναι ο Πούτιν, και υπάρχει ένα θύμα, που είναι ο ουκρανικός λαός» είπε ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ.

Συμμετείχαν περισσότερες από 90 χώρες, αλλά η απόφαση της Κίνας να μείνει μακριά μείωσε τις ελπίδες ότι η σύνοδος κορυφής θα έδειχνε ότι η Ρωσία είναι παγκοσμίως απομονωμένη, ενώ οι πρόσφατες στρατιωτικές ανατροπές έφεραν το Κίεβο σε δύσκολη θέση.

Ορισμένοι ηγέτες αναχώρησαν νωρίτερα και οι συνομιλίες της Κυριακής θα στραφούν προς την επιδίωξη μιας κοινής θέσης σχετικά με την ανάγκη πυρηνικής και επισιτιστικής ασφάλειας, καθώς και την επιστροφή των αιχμαλώτων πολέμου και των παιδιών που απομακρύνθηκαν από την Ουκρανία κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.

Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι το Κατάρ βοήθησε στη διαμεσολάβηση για την επιστροφή από τη Ρωσία 30 ή περισσότερων ουκρανικών παιδιών στις οικογένειές τους.

«Θα χρειαστεί διεθνής πίεση. Θα χρειαστούν τα φώτα της δημοσιότητας από τη διεθνή κοινότητα -και όχι μόνο από τις φωνές των Ηνωμένων Πολιτειών ή της Ευρώπης- αλλά και από ασυνήθιστες φωνές, επίσης, για να πούμε ότι αυτό που έκανε η Ρωσία εδώ είναι ηθικά καταδικαστέο και πρέπει να ανατραπεί» σημείωσε.

Το Κίεβο αναφέρει ότι περίπου 20.000 παιδιά έχουν μεταφερθεί στη Ρωσία ή σε ρωσικά κατεχόμενα εδάφη χωρίς τη συγκατάθεση της οικογένειας ή των κηδεμόνων τους από την έναρξη του πολέμου. Η Μόσχα το απορρίπτει αυτό, λέγοντας ότι έχει προστατεύσει τα ευάλωτα παιδιά από την εμπόλεμη ζώνη.

Το σχέδιο ανακοίνωσης ζητά να επιστραφούν όλα τα παιδιά που απελάθηκαν παράνομα.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαιρέτισε τη σύνοδο κορυφής στο θέρετρο με θέα τη λίμνη της Λουκέρνης ως μια επίδειξη διεθνούς υποστήριξης προς το Κίεβο, ακόμη και όταν ορισμένοι Ευρωπαίοι σύμμαχοι δήλωσαν ότι απαιτείται ευρύτερη προσέγγιση για ένα διαρκές ειρηνευτικό σχέδιο.

Μια κεντρική φιλοδοξία των Ελβετών και Ουκρανών διοργανωτών είναι να ανακοινώσουν την Κυριακή τη χώρα υποδοχής μιας διάσκεψης που θα έχει ως στόχο να αξιοποιήσει τη δυναμική της Ελβετίας, αν και το σχέδιο ανακοίνωσης δεν αναφέρει κάτι τέτοιο.

Η Σαουδική Αραβία είναι ένα από τα φαβορί, και ο υπουργός Εξωτερικών πρίγκιπας Φαϊζάλ μπιν Φαρχάν Αλ Σαούντ δήλωσε ότι το βασίλειο είναι έτοιμο να βοηθήσει την ειρηνευτική διαδικασία, αλλά προειδοποίησε ότι μια βιώσιμη διευθέτηση θα εξαρτηθεί από «δύσκολους συμβιβασμούς».

Η εξεύρεση ισορροπίας στην τελική διακήρυξη της συνόδου κορυφής μεταξύ της ευθείας καταδίκης της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της διατύπωσης που θα έχει την ευρύτερη δυνατή υποστήριξη αποτέλεσε μέρος της διπλωματικής διελκυστίνδας στην εκδήλωση, λένε πηγές.

Η Ρωσία απέρριψε τη σύνοδο κορυφής ως χάσιμο χρόνου.

«Κανείς από τους συμμετέχοντες στο “ειρηνευτικό φόρουμ” δεν γνωρίζει τι κάνει εκεί και ποιος είναι ο ρόλος του», δήλωσε ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και νυν αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας.

Η Ελβετία αντιμετώπισε επίσης κάποιες εσωτερικές επικρίσεις. Ο Νιλς Φίχτερ, μέλος του δεξιού Ελβετικού Λαϊκού Κόμματος (SVP), της μεγαλύτερης ομάδας στην ελβετική Κάτω Βουλή, εμφανίστηκε στο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο Russia Today για να αποκαλέσει τη σύνοδο κορυφής «φάρσα».

Προειδοποίησε ότι η σύνοδος κορυφής υπονομεύει την ουδετερότητα της Ελβετίας και δήλωσε ότι η Ρωσία πρέπει να έχει θέση στο τραπέζι.

Μένει να δούμε πόσες χώρες θα υποστηρίξουν μια τελική κοινή δήλωση και ο Αυστριακός καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ προσπάθησε το Σάββατο να μετριάσει κάπως τις ελπίδες.

«Απλά για να διαχειριστούμε τις προσδοκίες, παρακαλώ: Το κρίσιμο συμπέρασμα είναι ότι έχουμε έρθει όλοι εδώ, ότι μιλάμε, ότι πολλά διαφορετικά έθνη και ήπειροι μιλούν μεταξύ τους. Αυτή είναι η ουσία αυτής της διάσκεψης. Η ειρήνη και οι ειρηνευτικές διαδικασίες χρειάζονται χρόνο, δουλεύοντας χιλιοστό προς χιλιοστό» συμπλήρωσε.