Σύνοδος ΝΑΤΟ: Τι πήρε ο “απομονωμένος” Ερντογάν για να πει το “ναι”

Το “πράσινο φως” της Τουρκίας δίνει “ισχυρή ώθηση” στην ενότητα της Δύσης, δηλώνει η Ουάσινγκτον. Σε εγρήγορση η Αθήνα για απάντηση σε κάθε τουρκική αιτίαση.

Με θετικά σχόλια όπως αναμενόταν, υποδέχθηκε ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, την άρση του βέτο από πλευράς Τουρκίας για την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στη Συμμαχία πριν την έναρξη της κρίσιμης Συνόδου.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι αναμένει μια ταχεία επικύρωση της ένταξης των δύο κρατών στη Συμμαχία. “Οι διαδικασίες επιταχύνονται άνευ προηγουμένου”, σχολίασε από τη Μαδρίτη. Οι δύο χώρες υπέβαλαν αίτηση για ένταξη στη συμμαχία στα μέσα Μαΐου.

Το Reuters γράφει πως μετά την επίσημη πρόσκληση που θα λάβουν, χρειάζεται επικύρωση από 30 κοινοβούλια. Ωστόσο, η επικύρωση αναμένεται να προχωρήσει γρήγορα.

Ο Ερντογάν είχε αρνηθεί πεισματικά να υποστηρίξει τις αιτήσεις από το ζεύγος των Σκανδιναβικών κρατών, που υποβλήθηκαν ως απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Από το γραφείο του Ερντογάν ανακοινώθηκε πως η “Τουρκία πήρε αυτό που ήθελε”. Η Άγκυρα είχε κατηγορήσει τη Φινλανδία, και ειδικά τη Σουηδία, ότι προσφέρει ένα ασφαλές καταφύγιο στους Κούρδους μαχητές τους οποίους και χαρακτηρίζει ως “τρομοκράτες”.

Οι ΗΠΑ κάνουν πως δεν ξέρουν

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν συνεχάρη την Τουρκία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία για την επίτευξη συμφωνίας. “Καθώς ξεκινάμε αυτή την ιστορική σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, η Συμμαχία μας είναι ισχυρότερη, πιο ενωμένη και πιο αποφασιστική από ποτέ” ανέφερε σε επίσημη δήλωσή του. Προηγήθηκε βέβαια τηλεφώνημα με τον Ερντογάν.

Η Ουάσιγκτον διαβεβαιώνει πάντως ότι η Τουρκία δεν έκανε “κάποιο ιδιαίτερο αίτημα για παραχωρήσεις στους Αμερικανούς” προκειμένου να άρει την αντίθεσή της. Οι ΗΠΑ “δεν πρόσφεραν τίποτε” στην Άγκυρα, επέμεινε αξιωματούχος, μιλώντας σε δημοσιογράφους. Δεν έγινε σχόλιο ωστόσο για το “ξεκλείδωμα” της αναβάθμισης των F16 από την Άγκυρα και της αγοράς νέων F-35.

Θυμίζουμε εδώ, πως στα μέσα του Μαΐου η Τουρκία είχε θέσει ως όρο την επιστροφή της στο πρόγραμμα παραγωγής αμερικανικών μαχητικών F-35 πέμπτης γενιάς και την άρση των κυρώσεων σε βάρος της για την απόκτηση των ρωσικών S-400, για να πει το “ναι”.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg, η Τουρκία ζητούσε ακόμη από τις δύο σκανδιναβικές χώρες να άρουν τους περιορισμούς στις εξαγωγές όπλων που επέβαλαν μαζί με πολλά άλλα μέλη της ΕΕ μετά τις στρατιωτικές ενέργειες της Τουρκίας στη Συρία το 2019.

Η Τουρκία φιλοξένησε δύο γύρους συνομιλιών μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, ενώ έχει προμηθεύσει με μαχητικά drones την Ουκρανία, απαγορεύοντας ακόμη τη διέλευση συγκεκριμένων ρωσικών πολεμικών πλοίων από τη Μαύρη Θάλασσα. Οι κινήσεις αυτές εκτιμήθηκαν ως θετικές από τις ΗΠΑ με το ζήτημα της οπλικής της αναβάθμισης να κρίνεται πλέον στο Κογκρέσο μέσα στο επόμενο διάστημα.

Οι επίσημες ανακοινώσεις για τα “ανταλλάγματα”

Επισήμως, η Τουρκία, η Φινλανδία και η Σουηδία υπέγραψαν ένα τριμερές μνημόνιο, ανοίγοντας το δρόμο για την ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών. Η συμφωνία προβλέπει ότι η Φινλανδία και η Σουηδία άρουν το εμπάργκο όπλων, τροποποιούν τους νόμους τους για την τρομοκρατία, υποστηρίζουν την Τουρκία στη σύγκρουσή της με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (YKK) και παύουν να υποστηρίζουν τις Συριακές Δυνάμεις Προστασίας του Λαού (YPG).

Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως ανάβει “πράσινο φως” για την επίθεση της Τουρκίας εναντίον των δυνάμεων των Κούρδων στη βόρεια Συρία, σε Μανμπίτζ και Ταλ Ριφάτ. Παράλληλα, η διπλωματική επιτυχία της Τουρκίας αναμένεται να δώσει προεκλογική ώθηση στον Ερντογάν, με τον τουρκικό Τύπο να πανηγυρίζει για τη συμφωνία.

Η τουρκική προεδρία στην ανακοίνωσή της αναφέρει πάντως ότι οι τρεις χώρες συμφώνησαν να εντείνουν τη συνεργασία τους στην αμυντική βιομηχανία και να άρουν τυχόν περιορισμούς. Θα συγκροτήσουν επίσης “έναν μηχανισμό διαμοιρασμού πληροφοριών για να καταπολεμήσουν την τρομοκρατία”.

Η Τουρκία εξασφάλισε “την πλήρη συνεργασία” της Φινλανδίας και της Σουηδίας κατά του PKK και των συμμάχων του, καθώς και τη δέσμευση ότι θα ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την έκδοση εκείνων που κατηγορούνται για τρομοκρατικές ενέργειες.

Η τουρκική προεδρία διευκρίνισε παράλληλα ότι στο μνημόνιο δεν υπάρχουν αναφορές σε συγκεκριμένες κατηγορίες οπλικών συστημάτων, αλλά συμφωνήθηκε πως δεν θα υπάρχει εμπάργκο όπλων από Φινλανδία και Σουηδία κατά της Τουρκίας.

Από τη δική τους μεριά, Σουηδία και Φινλανδία χαιρέτισαν ως “ιστορική” την απόφαση συμβιβασμού, δείχνοντας πως αποφάσισαν να “θυσιάσουν” κομμάτια της εξωτερικής πολιτικής τους, έναντι της ένταξής τους στο ΝΑΤΟ.

Ελληνική ανησυχία

Τα βλέμματα είναι στραμμένα σήμερα στη παρέμβαση του Ερντογάν στη Σύνοδο σχετικά με όσα θα πει για τη σχέση της χώρας του με τη Δύση, και δη, με το Αιγαίο. Ο αναθεωρητισμός άλλωστε του Ερντογάν, είναι αυτό που απασχολεί κατά κύριο λόγο την Αθήνα, με την ελληνική πλευρά να επικαλείται το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες, τις οποίες η Άγκυρα θέλει να ερμηνεύει κατά το δοκούν.

Κατά τον κ. Πέτσα, το παζάρι του κ. Ερντογάν δεν κράτησε πολύ, και πως τελικά, “ενισχύεται ο ευρωπαϊκός βραχίονας της Συμμαχίας ενισχύεται”, με την ελληνική πλευρά να παρακολουθεί τις σημερινές εξελίξεις και να είναι έτοιμη για να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα.

Η ελληνική πλευρά έχει άλλωστε μαζί της τα επιχειρήματά της για να αποκρούσει πιθανές τουρκικές αξιώσεις για αποστρατικοποίηση ελληνικών νησιών και αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους, σε περίπτωση φυσικά που τεθεί τέτοιο ζήτημα.

Η Σύνοδος των ηγετών ξεκίνησε το πρωί της Τετάρτης στις 11:30 με παρέμβαση του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Στις 14:30 οι ηγέτες θα καθίσουν σε γεύμα και στις 16:00 θα συνεχιστούν οι εργασίες της Συνόδου, με τη συμμετοχή και της Σουηδίας και της Φινλαδίας, μεταξύ άλλων. Στις 20:00 οι ηγέτες των κρατών- μελών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ θα παρακαθίσουν σε δείπνο.

Σημειώνεται πως ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος είναι ο οικοδεσπότης της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ που διεξάγεται αυτή την εβδομάδα, τόνισε μιλώντας σε ραδιόφωνο λίγο πριν την έναρξη των διεργασιών, ότι η Ρωσία θα αναγνωριστεί ως “η κύρια απειλή” του ΝΑΤΟ στη νέα στρατηγική του αντίληψη, σε αντίθεση με την προηγούμενη εκτίμηση που όριζε τη Ρωσία ως στρατηγικό συνεργάτη.