Σκιώδης παραμένει η δράση της πιο μυστηριώδους μικρής τράπεζας του πλανήτη παρά τις προσπάθειες του… Πάπα
Στις αρχές Οκτώβρη η χωροφυλακή εισέβαλλε στα γραφεία της Αρχής που εποπτεύει την Τράπεζα του Βατικανού, αναζητώντας «αρχεία και ηλεκτρονικές συσκευές». Η κίνηση αυτή θέτει υπό αμφισβήτηση την εξαετή διαδικασία μεταρρύθμισης της πιο μυστηριώδους μικρής τράπεζας του πλανήτη.
Η πιο πρόσφατη έρευνα ξεκίνησε από μια σειρά μεταφορών χρημάτων σε σχέση με την πληρωμή ενός στεγαστικού δανείου για κτίριο στη γειτονιά Sloane Square του Λονδίνου. Το γεγονός ότι ιδιοκτήτης του κτιρίου αυτού φέρεται να είναι το Υπουργείο Εσωτερικών του Βατικανού φάνηκε ύποπτο στους ερευνητές.
Μέχρι τώρα, πέντε αξιωματούχοι έχουν απομακρυνθεί από τις θέσεις τους και τους έχει απαγορευθεί η είσοδος στην πόλη-κράτος του Βατικανού. Σε αυτούς περιλαμβάνεται ο Monsignor Mauro Carlino, ο μόνος ιερωμένος στην ομάδα, και ο Tommaso Di Ruzza, ο νούμερο 2 της Αρχής Χρηματοπιστωτικών Πληροφοριών του Βατικανού που εποπτεύει την τράπεζα. Οι δυνάμεις της χωροφυλακής εισέβαλλαν στα γραφεία τόσο του Υπουργείου Εσωτερικών όσο και της Αρχής Χρηματοπιστωτικών Πληροφοριών.
Η Τράπεζα του Βατικανού – επισήμως γνωστή με την επωνυμία IOR ή L’Istituto per le Opere di Religione στα Ιταλικά (Ινστιτούτο Θρησκευτικών Έργων) – είναι ένας μικρός χρηματοπιστωτικός θεσμός. Στα τέλη του 2018 διέθετε στοιχεία ενεργητικού ύψους 5,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η τράπεζα προσφέρει περιορισμένη γκάμα υπηρεσιών στους πελάτες της. Δεν δίνει δάνεια, επενδυτικά οχήματα ή τρεχούμενους λογαριασμούς. Οι κάρτες ΑΤΜ από την Τράπεζα του Βατικανού γίνονται δεκτές σε τρία μηχανήματα αυτόματων συναλλαγών – δύο στην Πόλη του Βατικανού και ένα λίγο έξω από τα τείχη του Βατικανού στη Ρώμη.
Όμως, το μικρό μέγεθός της δεν έχει αποτρέψει την εμπλοκή του 77ετούς τραπεζικού θεσμού σε μια μακρά σειρά αμφιλεγόμενων υποθέσεων.
Στο παρελθόν, έχει κατηγορηθεί ότι ενεπλάκη σε «ξέπλυμα χρημάτων» για τη Ντραγκέτα, το διαβόητο συνδικάτο του οργανωμένου εγκλήματος, ότι υποστήριξε μυστικά την εξέγερση της «Αλληλεγγύης» στην Πολωνία, και ότι χρηματοδότησε παράνομα τους Κόντρας στη Νικαράγουα.
Οι πιο πρόσφατες μεταρρυθμίσεις φαίνονταν να έχουν αποτελέσματα. Τον περασμένο Δεκέμβρη, η IOR έγινε επισήμως μέλος του Ευρωπαϊκού Συστήματος Τραπεζών και απέκτησε το δικό της Διεθνή Αριθμό Τραπεζικού Λογαριασμού (IBAN), γεγονός που της επιτρέπει να κάνει μεταφορές χρημάτων άμεσα και όχι μέσω μεσαζόντων. Και την 1η Οκτωβρίου, η IOR έγινε μέλος του Ενιαίου Χώρου Πληρωμών σε Ευρώ (SEPA), απλοποιώντας έτσι τις μεταφορές χρηματικών ποσών σε ευρώ. Η συμμετοχή στο SEPA θα επεκτείνει δραματικά το δίκτυο ATM της τράπεζας.
Όλα αυτά συγκαταλέγονταν στους στόχους που ήλπιζε να πετύχει ο Πάπας Φραγκίσκος όταν εκλέχθηκε πάπας το 2013, επιδιώκοντας να φέρει περισσότερη διαφάνεια στην τράπεζα. Ο ίδιος άρχισε τη θητεία του κλείνοντας 5.000 λογαριασμούς ανθρώπων που δεν είχαν άμεσους δεσμούς με το Βατικανό. Επιπλέον, ο Πάπας βελτιστοποίησε την εποπτεία της τράπεζας και όρισε τραπεζικά στελέχη εκτός του Βατικανού. Ο Γάλλος τραπεζίτης Jean-Baptiste de Franssu ηγείται της Τράπεζας του Βατικανού από το 2014.
Όμως, η επιδρομή των αρχών στην τράπεζα ενισχύει την άποψη πολλών ότι η τράπεζα ήταν αδύνατον να μεταρρυθμιστεί. Οι προσπάθειες του Πάπα Φραγκίσκου να αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας της, λένε οι σκεπτικιστές, ίσως και να ήταν εξαιρετικά φιλόδοξες.
