Σουλτς: Ένας αγωνιστής της ζωής που μπορεί και θέλει να γίνει καγκελάριος

«Περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη». Με αυτό το κεντρικό προεκλογικό σύνθημα ήθελε να προσελκύσει ο Μάρτιν Σουλτς «της (γερμανικής) γης τους κολασμένους». Γι αυτό ξύπνησαν ξαφνικά από την μακρά χειμερία νάρκη τους οι σοσιαλδημοκράτες (SPD). Το κόμμα τους επέστρεφε επιτέλους στις ρίζες του. Γινόταν ξανά το παραδοσιακό κόμμα της εργατιάς, των αδικημένων, οι οποίοι δεν είναι και λίγοι στην εξόχως ευημερούσα πατρίδα του. Ο ενθουσιασμός ήταν πρωτόγνωρος. Ο Μάρτιν Σουλτς είχε κερδίσει τις εντυπώσεις και φαινόταν πως θα έφερνε σε δύσκολη θέση προεκλογικά τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU), οι οποίοι έμοιαζαν αρχικά μουδιασμένοι, αμήχανοι μπροστά στην μεγάλη δημοσκοπική άνοδο του ιδίου και του κόμματός του. Η Αριστερά (Die Linke) -παρά τις όποιες επιφυλάξεις της- δήλωνε πρόθυμη να συμπράξει μετεκλογικά μαζί του και οι Πράσινοι (Die Gruenen) δεν απέκλειαν την συμμετοχή τους σε έναν κοκκκινο-κοκκινο-πράσινο συνασπισμό. Ο θρόνος της σιδηράς καγκελαρίου έμοιαζε να τρίζει.

Η ευφορία όμως που προκάλεσε η ανακήρυξή του ως υποψηφίου καγκελαρίου και προέδρου του κόμματος με το θηριώδες ποσοστό 100%, κάτι που ούτε ο Βίλυ Μπραντ είχε καταφέρει, εξανεμίστηκε γρήγορα. Τρεις απανωτές ήττες σε ομόσπονδα κρατίδια προσγείωσαν ανωμάλως τον σοσιαλδημοκράτη υποψήφιο, αν και δεν αναμείχθηκε ιδιαίτερα ενεργά ο ίδιος στις εκλογές αυτές, ούτε είχε καμιά ευθύνη για τις αποτυχίες του SPD σε τοπικό επίπεδο. Εν τούτοις τις χρεώθηκε και ακολούθησε η δημοσκοπική του καθίζηση. H εικόνα του ηττημένου τον ακολουθεί μέχρι σήμερα, αν και φαίνεται πως βελτιώθηκε μετά την τηλεμαχία με την κ. Μέρκελ, χωρίς όμως να την ανατρέψει.

Και το ερώτημα είναι γιατί. Του καταλόγισαν ότι δεν συγκεκριμενοποιεί τις υποσχέσεις του. Πώς ακριβώς θα κάνει την κοινωνία πιο δίκαιη, τι ακριβώς θα αλλάξει; Κι όμως το πρόγραμμα των σοσιαλδημοκρτών βρίθει ιδεών, θίγει πολλά και σημαντικά θέματα, όπως λ.χ. επίδομα ανεργίας για 4 χρόνια, χρηματοδότηση εργαζομένων για επανεκπαίδευση, ποσόστωση για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, δωρεάν νηπιαγωγεία, σκληρή στάση απέναντι στον Ερντογάν, κυρώσεις σε χώρες τις Ε.Ε. που δεν δέχονται πρόσφυγες, και άλλα πολλά. Ίσως περισσότερα από όσα μπορεί ο μέσος ψηφοφόρος να συγκρατήσει, με αποτέλεσμα κανένα να μην κάνει το κόμμα του και τον ίδιο τον κ. Σουλτς να ξεχωρίσει. Κανένα δεν εστιάζει σε ένα μεγάλο θέμα, ούτε έγινε η προεκλογική σημαία του SPD. Κανένα δεν συνεγείρει, δεν δημιουργεί ρεύμα. Λείπει η σπίθα που θα ανάψει προεκλογικά τη φλόγα υπέρ των σοσιαλδημοκρατών.

Ο ίδιος ο Μάρτιν Σουλτς περιγράφει τους στόχους του στην προσωπική του ιστοσελίδα ως εξής: «Eίναι καιρός για περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη. Θέλω όλοι στη χώρα να έχουν την ευκαιρία μια καλής ζωής. Γι αυτό θέλουμε να επενδύσουμε εδώ και τώρα στο μέλλον των παιδιών μας. Την ειρήνη και την ευημερία την εξασφαλίζουμε μόνο από κοινού. Ας αγωνιστούμε να γίνει η χώρα μας πιο δίκαιη, να διαμορφώσουμε θαρραλέα το μέλλον, να διαμορφώσουμε μια καλύτερη Ευρώπη». Γενικότητες δηλαδή.

Με αιχμή του δόρατος το πρόγραμμα δέκα στόχων για το μέλλον ο Μάρτιν Σούλτς προσπαθεί να αναστρέψει την κατάσταση.

«Η Γερμανία μπορεί περισσότερα», είπε παρουσιάζοντάς το. Προέβαλε ως προτεραιότητα του κράτους τις επενδύσεις στο γρήγορο διαδίκτυο / internet, σε δρόμους, στο σιδηροδρομικό δίκτυο, στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, «ώστε να καταστεί η χώρα ικανή να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις του μέλλοντος».

Στην περίπτωση που εκλεγεί θέλει να κάνει μια «εθνική συμμαχία για την παιδεία» τις πρώτες κιόλας 50 ημέρες «διότι πρέπει να δοθούν περισσότερα χρήματα στην εκπαίδευση». Επίσης, προτείνει μια «συμμαχία καινοτομίας» για την γερμανική βιομηχανία σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος. Θέλει να καθιερώσει μια ηλεκτρονική πύλη η οποία να καταστήσει περιττή την προσέλευση των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες. Υπόσχεται ότι εντός πέντε ετών το κράτος θα λειτουγεί online «και θα είναι μάλιστα σε λειτουργία επί 24ώρου βάσεως, επτά ημέρες την εβδομάδα». Θέλει ίσες ευκαιρίες για όλους ανεξάρτητα από τo φύλο, τη θρησκεία και την προέλευσή τους. Την μείωση της προσωρινής απασχόλησης, την δημιουργία θέσεων εργασίας με καλές συνθήκες και δίκαιους μισθούς. Επίσης, υπόσχεται ισότητα στην περίθαλψη, καλύτερες συντάξεις, ενίσχυση της οικογένειας με φοροπαλλαγές και προώθηση της ισότητας των φύλων και οικονομική υποστήριξη για την απόκτηση κατοικίας.

Οραματίζεται μια καλύτερη Ευρώπη, τάσσεται υπέρ της μεταρρύθμισης της ευρωζώνης και της ενίσχυσης των ασθενέστερων χωρών της Ε.Ε., όπως επίσης υπέρ της αλληλέγγυας προσφυγικής πολιτικής στην Ευρώπη και της επιβολής κυρώσεων σε όσες χώρες αρνούνται την υποδοχή προσφύγων. Θέλει να μειώσει τους εξοπλισμούς, να προλαμβάνονται οι διεθνείς συγκρούσεις και να αυξηθούν τα κονδύλια για τις αναπτυσσόμενες χώρες, αντί να αυξάνονται εκείνα των εξοπλισμών. Υποστηρίζει την κοινή ευρωπαϊκή πολιτική άμυνας, όπως επίσης και την συνέχιση του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.

Ουδέν αξιόμπεμπτο, αλλά λίγο θεωρητικά και πάλι όλα αυτά. Κανένας λόγος δεν γίνεται για συγκεκριμένα μέτρα όπως λ.χ. για τον φόρο περιουσίας ή για αύξηση του φορολογικού συντελεστή για τα μεγάλα εισοδήματα. Ετσι, η Αριστερά δια στόματος της Σάρας Βάγκενκνεχτ -της μιας εκ των δύο επικεφαλής του ψηφοδελτίου της- μίλησε για το «τέλος των ψευδαισθήσεων.

«Οι προγνώσεις ότι με τον Μάρτιν Σουλτς το SPD θα ξαναγίνει ένα πραγματικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα δεν επαληθεύτηκαν. Υποκλήθηκε στις επιθυμίες των λόμπυ και των πολύ πλουσίων», δήλωσε δηκτικά στην Welt. O δε Tσεμ Εζντεμιρ των Πρασίνων μίλησε για «παραπλανητικές ετικέτες, χωρίς συγκεκριμένες προτάσεις σε θέματα περιβάλλοντος».

Περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, καλύτερο μέλλον, μια άλλη Ευρώπη, αυτά τα υπόσχονται λίγο πολύ όλοι προεκλογικά. Ο Μάρτιν Σουλτς μάταια προσπαθεί να βρει το θέμα εκείνο το οποίο θα καταστεί κεντρικό στον προεκλογικό του αγώνα. Η πρόσφατη απαίτησή του να φύγουν τα εναπομείναντα πυρηνικά από το γερμανικό έδαφος θα είχε απήχηση πριν μερικές δεκαετίες, αλλά σήμερα;

Ο σοσιαλδημοκράτης υποψήφιος καγκελάριος επιτίθεται επίσης στην κ. Μέρκελ και τον κ. Σόιμπλε καταλογίζοντάς τους ότι με την πολιτική τους στο προσφυγικό και την οικονομία αποδυνάμωσαν την Ευρώπη. Η μεν πρώτη άνοιξε τα σύνορα της Γερμανίας στους πρόσφυγες χωρίς να προηγηθεί συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους, ενώ ο κ. Σόιμπλε είναι υπεύθυνος για τις 13 μειώσεις των συντάξεων στην Ελλάδα και για το ότι χιλιάδες οικογένειες στην Ελλάδα βυθίστηκαν στην φτώχεια, ενώ την ίδια στιγμή η Γερμανία κέρδιζε από τους τόκους των δανείων προς την Ελλάδα, έχει πει ο Μάρτιν Σουλτς. Τάσσεται επίσης υπέρ της μεγαλύτερης συμμετοχής της Γερμανίας στο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, διότι καμιά άλλη χώρα δεν οφελείται τόσο πολύ από την συμμετοχή της στη Ευρώπη. Ενώ η κ. Μέρκελ αποτελεί την προσωποποίηση της πολιτικής της λιτότητας στην Ευρώπη, ο κ. Σουλτς εμφανίζεται ως ο υπέρμαχος μιας άλλης οικονομικής πολιτικής πανευρωπαϊκά και της εμβάθυνσης της ευρωζώνης. Δεν ζητά όμως την ψήφο όλων των Ευρωπαίων αλλά μόνο των συμπατριωτών του. Οπερ;

Εκτός τούτων η οικονομική πολιτική των τελευταίων ετών στην Γερμανία φέρει την υπογραφή του Γκέρχαρντ Σρέντερ. Πρόκειται για την περίφημη ατζέντα λιτότητας 2010, και οι σοσιαλαδημοκράτες συγκυβερνούν με το κόμμα της κ. Μέρκελ εδώ και αρκετά χρόνια. Το ατού του Μάρτιν Σουλτς είναι βέβαια ότι δεν συμμετείχε σε καμιά από αυτές της κυβερνήσεις υπό την νυν καγκελάριο, παράλληλα όμως δεν μπορεί να της επιτεθεί κατά μέτωπον, αφού υπουργός υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής είναι η σοσιαλδημοκράτης Αντρέα Νάλες… Επομένως κάθε κατηγορία για αντεργατική πολιτική ή για το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ φτωχών και πλουσίων γίνεται μπούμεραγκ για τον ίδιο. Ούτε όμως μπορεί να απαρνηθεί ό, τι καλό πέτυχε -χάρη και στους σοσιαλδημοκράτες- η παρούσα κυβέρνηση συνασπισμού. Η αύξηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων ανησυχεί επίσης τα συνδικάτα, διότι κινδυνεύουν θέσεις εργασίας στην αυτοκινητοβιομηχανία. Ο Μάρτιν Σούλτς πρέπει δηλαδή να τετραγωνίσει τον κύκλο στην προεκλογική εκστρατεία του.

Εσωκομματική στήριξη φαίνεται πως δεν διαθέτει από όλους. Ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ έδωσε συνέντευξη στο Stern από τον τόπο των διακοπών του στην οποία έλεγε ότι μετά τις εκλογές, αν ηττηθεί το SPD, καλό θα ήταν να μην μπει στην κυβέρνηση. Αυτό δεν είχε συμφωνηθεί με τον Σουλτς. Σχεδόν απούσα από τον προεκλογικό αγώνα είναι και η Αντρέα Νάλες, η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής πολιτικής, η οποία θα έπρεπε να είναι πανταχού παρούσα, αφού στα θέματα του υπουργείου της επικεντρώνεται ο προεκλογικός αγώνας του SPD. Ο μάχη της διαδοχής πιθανόν να έχει ήδη αρχίσει.

Ο 61χρονος Μάρτιν Σουλτς όμως δεν είναι ο τύπος που εγκαταλείπει. Η προσωπική του ιστορία το αποδεικνύει. Εθίστηκε νέος στο αλκοόλ, απογοητευμένος που έσπασε το πόδι του και δεν μπόρεσε να γίνει ποδοσφαιριστής και εγκατέλειψε το σχολείο. Επεσε αλλά ξανασηκώθηκε. Ανοιξε ένα βιλιοπωλείο στην μικρή πόλη Βίρζελεν της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, κοντά στα βελγο-ολλανδικά σύνορα, άρχισε να μελετά μανιωδώς, έμαθε ξένες γλώσσες, αναμείχθηκε στα κοινά προσχωρώντας στο SPD, έγινε ο νεότερος δήμαχος της Γερμανίας στα 31 του χρόνια και έφτασε μέχρι την προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Γι αυτό και οι δημοσκοπήσεις δεν τον αγγίζουν, μπορεί να ανατραπούν, αφού οι μισοί σχεδόν ψηφοφόροι είναι ακόμα αναποφάσιστοι. Εξάλλου το 2005 ο τότε καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ κατάφερε να μειώσει τη διαφορά από την κ. Μέρκελ, η οποία εθεωρείτο βέβαιη νικήτρια, στο 1% . Στο μέγαρο Βίλυ Μπραντ, τα κομματικά γραφεία του SPD, θεωρούν πάντως ότι ο Μάρτιν Σουλτς έχει ήδη ανακάμψει.

Που το στηρίζουν αυτό; Ο Μαρτιν Σουλτς είναι αυθεντικός, έχει πάθος, πλησιάζει τους καθημερινούς ανθρώπους, μπορεί να επικοινωνήσει εύκολα μαζί τους, να αφουγκραστεί τα προβλήματά τους. Έχει χιούμορ, μιλά απλά και μπορεί να τον καταλάβει και ένας εργάτης. Δεν κουράζεται να δίνει αυτόγραφα στις πολιτικές συγκεντρώσεις, δεν τον ενοχλεί η προσέγγιση των πολιτών, συζητά με όλους, βγάζει μια selfie μαζί τους. Δεν φαίνεται να τον κουράζουν αυτά, μάλλον αντλεί δύναμη και ενέργεια. Έχει ξεκινήσει ένα μαραθώνιο ο οποίος περιλαμβάνει 45 συγκεντρώσεις σε 25 πόλεις, μερικές φορές δύο την ημέρα, προκειμένου να πείσει τους αναποφάσιστους, δηλαδή σχεδόν το μισό του εκλογικού σώματος, για την πολιτική αλλαγή.

Μήπως τελικά υπάρχουν δυο διαφορετικές πραγματικότητες, αυτή των συγκεντρώσεων και εκείνη των δημοσκοπήσεων, αναρωτήθηκε πρόσφατα η εφημερίδα του Βερολίνου «Tagespiegel». Ο ίδιος απαντά: «Δεν υπάρχουν δύο πραγματικότητες, βλέπετε ότι στις συγκεντρώσεις έρχονται χιλιάδες». Για τον πρώην ποδοσφαιριστή το παιχνίδι παίζεται μέσα στον αγωνιστικό χώρο, δηλαδή στις πλατείες και τις αίθουσες που μιλά, όχι στο πεδίο των δημοσκοπήσεων.

Ενώ όμως είναι άμεσος, του καταλογίζεται ότι στην προσπάθεια του να φανεί βαθύς γνώστης των θεμάτων δεν διατυπώνει τις σκέψεις του με την ίδια σαφήνεια όπως πριν και δεν εκλαϊκεύει αρκούντως το πρόγραμμά του. Χάθηκε δηλαδή στην πορεία ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματά του, λένε οι επικριτές του. Αυτό εξηγείται από τα σχόλια σε βάρος του ότι δεν έχει καν απολυτήριο Λυκείου και το ερώτημα που θέτουν οι επικριτές του: αν δηλαδή μπορεί κάποιος, ο οποίος δεν έχει ακαδημαϊκό τίτλο,δ να γίνει καγκελάριος. Την απάντηση την δίνει ίσως το -πoλύ γνωστό στην Γερμανία- απόφθεγμα το οποίο αποδίδεται στον Μπίσμαρκ: «Kαθηγητές τρεις, εχάθη η πατρίς» («Drei Professoren, Vaterland verloren»).

Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει ξεκινήσει ένα μαραθώνιο ο οποίος περιλαμβάνει 45 συγκεντρώσεις σε 25 πόλεις, μερικές φορές δύο την ημέρα, προκειμένου να πείσει τους αναποφάσιστους, δηλαδή σχεδόν το μισό του εκλογικού σώματος, για την πολιτική αλλαγή. «Η προεκλογική εκστρατεία αποσκοπεί στο να αποδείξει τα δυνατά του σημεία, την αυθεντικότητά του και το πάθος του», κατά τον αντιπρόεδρο του SPD Ραλφ Στέγνερ. (Χαρακτηριστικά δηλαδή τα οποία δεν έχει η κ. Μέρκελ). «Αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα ανέβουν τα ποσοστά μας τις τελευταίες εβδομάδες».

«Μπορώ και θέλω, γι αυτό και θα να γίνω καγκελάριος» διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ο Μάρτιν Σουλτς, διότι δεν είναι ηττοπαθής, είναι αγωνιστής της ζωής.

Ο Μάρτιν Σουλτς πιστεύει ότι μπορεί να γίνει καγκελάριος. Ο λαός όμως θέλει;