Σπ. Παπαθανασίου (ΕΚΠΑ): «Εισερχόμαστε σε μια νέα φάση οξυμένου διεθνούς ανταγωνισμού»
Ως κοσμογονικές και τεκτονικές χαρακτηρίζει τις αναταράξεις που σημειώνονται την τελευταία εβδομάδα στο παγκόσμιο σύστημα, ο Σπύρος Παπαθανασίου, Επίκουρος Καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κάνοντας λόγω για μεταβολές που μπορεί να αλλάξουν το ρου της ανθρώπινης ιστορίας.
Όπως επισημαίνει στο fortunegreece.com, οι χρηματιστηριακές αγορές που βρίσκονταν σε προσπάθεια επούλωσης των «πληγών» τους από την πανδημία, δοκιμάζονται πολλαπλώς με τον πόλεμο, μια κατάσταση που δεν την περίμεναν. Μέχρι τώρα υιοθετούσαν την παραδοχή ότι αναδιάταξη του σκηνικού θα γίνει με χαμηλού βαθμού εντάσεις, μιας και η ορθολογιστική προσέγγιση των πραγμάτων τόνιζε ότι η Ρωσία είχε καταφέρει να κερδίσει όλα όσα ήθελε από την Ουκρανία, χωρίς να χρειαστεί να ξεκινήσει πόλεμο.
«Όσοι ορθολογικά ανέλυαν την κατάσταση, δεν ανέμεναν τέτοιες ακραίες κινήσεις. Έχουμε μπει σε μια άλλη φάση, όπου η λογική δεν είναι επαρκές εργαλείο ανάλυσης. Σαφώς και οι αγορές δεν είχαν τιμολογήσει αυτή την εξέλιξη. Η ορατότητα παραμένει χαμηλή και ο γεωπολιτικός κίνδυνος βρίσκεται στη φάση της κλιμάκωσής του, ενώ οι αγορές καλούνται να αξιολογήσουν τα νέα δεδομένα. Όλα τα ανωτέρω καταδεικνύουν ότι οι εξελίξεις στην Ουκρανία, έχουν επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την επενδυτική ψυχολογία και έχουν αυξήσει κατακόρυφα τον κίνδυνο στις αγορές, με αποτέλεσμα να καταγράφεται σημαντική υποχώρηση των τιμών στις κεφαλαιαγορές του κόσμου».
Ο κ. Παπαθανασίου συνεχίζει λέγοντας πως η μεταβλητότητα και ακολούθως ο κίνδυνος είναι μεγάλοι. Εξελίξεις υπάρχουν και στις αγορές εμπορευμάτων όπου ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος ήδη έχει απογειώσει τις τιμές της ενέργειας με αιχμή το φυσικό αέριο και το πετρελαίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι θέμα χρόνου το υψηλότερο ενεργειακό κόστος να μετακυλιστεί στις τιμές όλων των προϊόντων και των υπηρεσιών, τα οποία έτσι και αλλιώς βρίσκονται σε ανοδική τροχία μιας και ο πληθωρισμός έχει έρθει στο προσκήνιο τους τελευταίους έξι μήνες.
Εκτός όμως του προβλήματος του πληθωρισμού διαφαίνεται ότι η ρωσο-ουκρανική κρίση θα έχει παρατεταμένη διάρκεια. «Η οικονομική αναταραχή, τουλάχιστον στην Ευρώπη, δεν θα είναι θέμα λίγων εβδομάδων. Οι τελευταίες εξελίξεις δημιουργούν ένα εξαιρετικά δύσκολο περιβάλλον αποφάσεων για τις κεντρικές τράπεζες, ιδίως στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σχετικά με την νομισματική πολιτική (αυξήσεις επιτοκίων), τις πιθανές αποφάσεις της για τον ρυθμό απόσυρσης των μέτρων στήριξης της οικονομίας και το τακτικό πρόγραμμα αγορών ομολόγων. Με αυτό τον τρόπο οι εξελίξεις αποτελούν τροχοπέδη στην προσπάθεια αναχαίτησης των πληθωριστικών πιέσεων οι οποίες αναμένεται να συνεχίσουν να μεγαλώνουν» επισημαίνει.
Αναφερόμενος στην Ελλάδα, τονίζει πως το επιχειρηματικό τοπίο δείχνει καλό και τροφοδοτείται συνεχώς από θετικές εξελίξεις που επιβεβαιώνουν ότι η επιχειρηματική κινητικότητα είναι συνεχής (έργα, αυξήσεις κεφαλαίου, διεθνοποιήσεις εταιρειών, εξαγορές εταιρειών κλπ). Εξίσου σημαντικές είναι και οι αυξήσεις τιμών-στόχων και οι αναβαθμίσεις, πχ για τις συστημικές τράπεζες, από διεθνείς οίκους (Fitch, Goldman Sachs). Παράλληλα, φαίνεται να επιβεβαιώνεται από την Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδος η μακρόχρονη αναπτυξιακή περίοδος της οικονομίας, που αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο για να ανακτήσει την ανοδική δυναμική, αλλά και να κινηθεί ψηλότερα το ελληνικό χρηματιστήριο.
«Κάθε κρίση αποτελεί και ευκαιρία. Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι μέσα από κρίσεις, μόνο, δείχνει να «αφυπνίζεται» η Ευρώπη. Η κρίση του 2008-2009 οδήγησε στην περαιτέρω τραπεζική ενοποίηση, η πανδημία στην ανάληψη χρέους της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της. Προφανώς τα αντανακλαστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα οξυνθούν και θα επιταχυνθούν οι εξελίξεις. Το σίγουρο είναι ότι όπως είπε ο Βλαντίμιρ Λένιν «υπάρχουν δεκαετίες στις οποίες τίποτα δεν συμβαίνει και υπάρχουν εβδομάδες στις οποίες συμβαίνουν δεκαετίες». Εισερχόμαστε, λοιπόν, σε μια νέα φάση οξυμένου διεθνούς ανταγωνισμού σε πολιτικό επίπεδο (με επακόλουθο οικονομικό) με συγκεκριμένα στρατόπεδα και διαχωριστικές γραμμές».
Ξεκάθαρα το γεωπολιτικό ρίσκο σε όρους μιας παρατεταμένης πολεμικής σύρραξης προβληματίζει τις Αγορές. Ωστόσο, εάν, λέει ο κ. Παπαθανασίου, κάποιος δει τα στατιστικά σε ανάλογες κρίσεις διαπιστώνει ότι, μετά από ένα σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα από το τέλος των δυσμενών εξελίξεων, οι αγορές επανέρχονται στην κανονική τους τάση, και ανακτούν τον πραγματικό ρυθμό τους.
