Στα όρια…

Πριν λίγους μήνες, ‘’δι’ ασήμαντον αφορμήν’’ μια σειρά από αυθόρμητες λαϊκές  εξεγέρσεις συγκλόνισαν χώρες διάσπαρτες ως προς το πολιτικό φάσμα και τον γεωγραφικό τόπο. Στην Χιλή, στo Ιράν , στην Βολιβία, στην Ουρουγουάη, στο Εκουαδόρ, στο Ιράκ, στον Λίβανο και αλλού, χιλιάδες νέοι βρέθηκαν στον δρόμο. Άλλοι γιατί αυξήθηκε η τιμή της βενζίνης, αλλού για την αύξηση της τιμής του εισιτηρίου στο μετρό κλπ. Ουρουγουάη, Ιράν, Χιλή, Λίβανος κ.α. είτε οδήγησαν στην πτώση της κυβέρνησης, είτε στον εξοστρακισμού του πολυχρονεμένου Ηγέτη, είτε κατεστάλησαν με την βία οι εξεγέρσεις.

Το κοινό χαρακτηριστικό των εξεγερμένων είναι η μαζική παρουσία νέων και σε κάποιες περιπτώσεις η απόρριψη συλλήβδην του πολιτικού κατεστημένου. Σε ότι αφορά τα βαθύτερα αίτια, μπορούμε να πούμε ότι προσδιορίζονται στην οικονομική περιθωριοποίηση της κοινωνίας από ένα πελατειακό Κράτος στο οποίο μια νομενκλατούρα κρατική σε αγαστή σύμπλευση με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα έχουν τα προνόμια , ενώ οι δρόμοι του μέλλοντος φράζονται σε όσους δεν ανήκουν σε αυτές.

Στην Ευρώπη οι πολιτικές μεταβολές, στο μέτρο που οι Δημοκρατίες είναι θωρακισμένες με  δημοκρατικούς θεσμούς, οι ανατροπές αποτυπώνονται στις εκλογικές διαδικασίες ή σε ενδοκυβερνητικές-ενδοκομματικές μεταβολές.

Μόλις προχτές, η διάδοχος της Μέρκελ, Κάρτενμπαουμ παραιτήθηκε από την ηγεσία τού επί δεκαετίες κύριου κυβερνητικού κόμματος. Η έμπειρη πολιτικός, για χρόνια πετυχημένη πρωθυπουργός κρατιδίου και υπουργός Άμυνας, δήλωσε ότι παραιτείται από τα ήπατα κομματικά όργανα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη της αναταραχής που προκάλεσε η απείθεια του  κόμματός της, καθώς υποστήριξε τον σχηματισμό κυβέρνησης στο κρατίδιο της Θουριγγίας με την στήριξη του ακροδεξιού Afd. Τώρα, και μια και ο υποψήφιος Καγκελάριος είναι  κατά παράδοση ο Αρχηγός το κόμματος, το CDU οδηγείται σε εσωκομματικές εκλογές για την επιλογή του νέου του ηγέτη και  υποψήφιου για την Καγκελαρία, που αυτή την φορά μάλλον θα είναι ο Μέρτς, για τον οποίο πολλά είχαν γραφεί στην προηγούμενη διαδικασία για τον αντικαταστάτη της κ. Μάρκελ.

Πάντως, ο πατριάρχης της Γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας δήλωσε ότι ‘’Αν συνεχίσουμε έτσι, φοβάμαι ότι ο νέος Ηγέτης του Κόμματος και υποψήφιος για την Καγκελαρία, δεν θα προέρχεται από το κόμμα μας’’.

Μόλις προχτές, στις Ιρλανδικές εκλογές, ο Βαρντακάρ που με επιτυχία έσυρε τον χορό του αντι Μπρέξιτ μετώπου στην Ευρώπη, έχασε από την ξαφνική εκλογική αναγέννηση του αριστερού εθνικιστικού κόμματος, που εκπροσωπούσε τον ΙΡΑ.

Λίγους μήνες πριν, η ελληνική συντηρητική παράταξη νίκησε κατά κράτος την ’πρώτη λαϊκίστική κυβέρνηση’ της Ευρώπης, ενώ στην Ιταλία ο ηγέτης του ευρωπαϊκού λαϊκισμού, μετά βίας έχασε της εκλογές στην πλούσια περιφέρεια της Μπολόνια.

Στη Γαλλία πάλι, η λαϊκή αναταραχή συνεχίζεται εδώ και μήνες  με απεργίες και συγκρούσεις στους δρόμους και βανδαλισμούς. Ο μοναδικός ηγέτης που μπορεί να θεωρηθεί ότι εκπροσωπεί το ευρωπαϊκό ιδεώδες μετά την απόσυρση από τον Γαλλογερμανικό άξονα της Γερμανίας, ο Εμμανουέλ Μακρόν, αμφισβητείται πότε από τα κίτρινα ή τα λευκά γιλέκα, και πότε από τα συνδικάτα.

Την στιγμή που γράφεται το κείμενο αυτό, η πρόσφατη κυβέρνηση αριστερού συνασπισμού  της Φινλανδίας παραιτήθηκε, ο Σαλβίνι παραπέμφθηκε σε δίκη από την Ιταλική Γερουσία και για ακόμη μια φορά κρούεται ο κώδων του κινδύνου για την χωρίς όρια εκτίναξη του παγκόσμιου χρέους και την αύξηση των κόκκινων δανείων στο σύνολο της Ένωσης.

Αυτή η εσωτερική αναταραχή, αν προστεθεί στις εν εξελίξει πολεμικές συγκρούσεις στην Αφρική και στην Μέση Ανατολή, απεικονίζει μια κατάσταση γενικευμένης αστάθειας και συνεπώς μιας αδυναμίας προγραμματισμού και επενδύσεων, όπως αποτυπώθηκε στο φετινό Νταβός.

Η απαισιοδοξία εκατοντάδων CEO για το μέλλον υπήρξε εκκωφαντική. H φυγή προς το μέλλον και την κλιματική αλλαγή δεν μπόρεσε να καλύψει την αδυναμία της οικονομικής ελίτ μπροστά στα φαινόμενα του οικονομικού εθνικισμού, της αποδυνάμωσης της Ε.Ε. και της Μ. Βρετανίας με την αποχώρησή της, την παγίδευση της οικονομίας από το μη παραγωγικό κεφάλαιο. Και πάνω από όλα την μετακίνηση των τεκτονικών πλακών στην κορυφή της ομάδας των ηγεμονικών δυνάμεων.

Ακριβώς αυτή  η μετατόπιση ισχύος βρίσκει την Ευρώπη αδύναμη στο να προσαρμοστεί στην νέα πραγματικότητα. Σε πρόσφατο άρθρο του παλαιού ηγέτη του SPD και υπουργού εξωτερικών της Γερμανίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, επισημαίνονται πέντε αιτίες της περιθωριοποίησης της Ευρώπης:

‘’.. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ήδη σημάδια της φθίνουσας παγκόσμιας σημασίας της Ευρώπης. Οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις στην ευρωπαϊκή περιφέρεια αποφασίζονται όλο και περισσότερο από άλλες δυνάμεις, με την Ευρώπη να μην διαδραματίζει κανέναν διακριτό ρόλο στην επίλυσή τους..’’, αναφέρει. Και δεν υπάρχει αμφιβολία, παρά τις ενέσεις αισιοδοξίας των κυβερνήσεων δεν μπορούν να κρύψουν την πραγματικότητα.

Ας είμαστε προετοιμασμένοι λοιπόν και εδώ στην Ελλάδα για επιδείνωση του διεθνούς και ευρωπαϊκού γεωπολιτικού κλίματος. Η γεωγραφική θέση της χώρας μας και το ιστορικό οικονομικό της παρελθόν προδικάζουν εξελίξεις που θα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της  προσοχής μας και στην ανάγκη διαρκούς διαλόγου των κομματικών σχηματισμών και των επιχειρηματικών και συνδικαλιστικών φορέων.

Το θέαμα μιας διαρκούς αντιπαράθεσης είναι σημάδι ανωριμότητας. Στο κέντρο της συζήτησης και των κυβερνητικών δράσεων, αλλά και της αντιπολιτευτικής στάσης, πέρα από την συνηθισμένη και αναπόφευκτη αντιπαράθεση για την κατάκτηση της εξουσίας, πρέπει να βρεθούν οι μεγάλες προκλήσεις και οι κίνδυνοι που προέρχονται όχι μόνο από τις δικές μας αδυναμίες, αλλά και από την παγκόσμια κρίση που προκαλούν οι μετατοπίσεις που καθορίζουν την διεθνή τάξη πραγμάτων.