Στη δημοσιότητα η συμφωνία – ορόσημο για το εμπόριο στον Ειρηνικό

Στη δημοσιότητα δόθηκε η συμφωνία που υποστηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες για το εμπόριο στον Ειρηνικό , που αποσκοπεί στην απελευθέρωση του εμπορίου στο 40% της παγκόσμιας οικονομίας αλλά επικρίνεται για την αδιαφάνειά του. Η συμφωνία μεταξύ δώδεκα χωρών, που ετοιμαζόταν για περισσότερα από πέντε χρόνια, επιτεύχθηκε πριν από έναν μήνα όταν εντατικές συνομιλίες στην Ατλάντα έσπασαν ένα αδιέξοδο στο εμπόριο γαλακτοκομικών προϊόντων, φαρμάκων και αυτοκινήτων.

Αν επικυρωθεί, το Σύμφωνο Δι-ειρηνικής Συνεργασίας (Trans-Pacific Partnership, TPP) θα αποτελέσει ένα επίτευγμα-κληροδότημα του προέδρου των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα και κύριος μοχλός της κυβέρνησής του στην Ασία, με σκοπό να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη οικονομική και πολιτική επιρροή της Κίνας.

Η Κίνα απάντησε με το δικό της Σύμφωνο Συνολικής Περιφερειακής Οικονομικής Συνεργασίας (RCEP), μια πρόταση για τη δημιουργία μιας περιοχής ελεύθερου εμπορίου μεταξύ 16 χωρών, περιλαμβανομένης της Ινδίας, που θα είναι η μεγαλύτερη τέτοια ένωση στον κόσμο, περικλείοντας 3,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Όμως το TPP, το οποίο θα θέσει κοινούς κανόνες σε θέματα που κυμαίνονται από τα δικαιώματα των εργαζομένων μέχρι την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας σε 12 χώρες του Ειρηνικού, είχε κρατηθεί εν πολλοίς μακριά από τη δημόσια εξονυχιστική έρευνα, προκαλώντας οργή στους υποστηρικτές της διαφάνειας, οι οποίοι ανησυχούν για τις ευρύτερες επιπτώσεις του.

«Το TPP σημαίνει πως η Αμερική θα γράψει τους κανόνες του παιχνιδιού στον 21ο αιώνα», ανέφερε ο Ομπάμα σε ηλεκτρονική ανάρτησή του. «Αν δεν εγκρίνουμε αυτή τη συμφωνία –αν η Αμερική δεν γράψει αυτούς τους κανόνες– τότε χώρες όπως η Κίνα θα το κάνουν».

Ο Λευκός Οίκος είναι πιθανό να ενημερώσει επίσημα σήμερα τους βουλευτές των ΗΠΑ πως ο πρόεδρος σκοπεύει να υπογράψει τη συμφωνία, δήλωσε υψηλόβαθμος αξιωματούχος της κυβέρνησης Ομπάμα. Θα αποτελούσε την έναρξη μιας περιόδου 90 ημερών προτού η υπογραφή του περάσει στο επόμενο βήμα σε μια διαδικασία που θα ζητά την τελική έγκριση του Κογκρέσου για τη συμφωνία.

Στη συμφωνία αντιτίθενται συνδικάτα και πολλοί από τους Δημοκρατικούς του Ομπάμα, ανάμεσά τους και η υποψήφια για το χρίσμα του κόμματος στις προεδρικές εκλογές Χίλαρι Κλίντον, η οποία είχε υποστηρίξει το σύμφωνο όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών στην πρώτη θητεία του Ομπάμα.

Ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί που τάσσονται υπέρ της ανάπτυξης του εμπορίου εκφράζουν επίσης επιφυλάξεις για τη συμφωνία, προαναγγέλλοντας μια σκληρή μάχη για την έγκρισή της από το Κογκρέσο, κάτι που δεν αναμένεται να γίνει πριν από τον Μάρτιο. Ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για το προεδρικό χρίσμα Ντόναλντ Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τη συμφωνία «καταστροφή».

Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει μέτρα που είχαν απαιτήσει ορισμένοι βουλευτές των ΗΠΑ ώστε να τιμωρείται η χειραγώγηση νομισμάτων με επιβολή εμπορικών κυρώσεων ή να ορίζεται στα 12 χρόνια η περίοδος μονοπωλίου για την επόμενη γενιά βιολογικών φαρμάκων. Και οι 12 χώρες της TPP, ωστόσο, δεσμεύθηκαν να αποφύγουν μια σκόπιμη ανταγωνιστική υποτίμηση των νομισμάτων τους σε δήλωση η οποία συνοδεύει τη συμφωνία.
Τα ψιλά γράμματα θα είναι σημαντικά. Για παράδειγμα, ατελείς θεωρούνται οι λεπτομέρειες αναφορικά με το ποσοστό στο οποίο ένα αυτοκίνητο πρέπει να έχει κατασκευαστεί εντός της περιοχής του TPP ώστε να πληροί τις προϋποθέσεις για να υπαχθεί σε καθεστώς αφορολόγητου είδους, ενώ οι εισαγωγείς υποδημάτων στις ΗΠΑ περιμένουν να διαπιστώσουν πόσο καιρό θα παραμείνουν οι δασμοί.

Το TPP θα είναι μια “ευλογία” για βιομηχανικές και εξαγωγικές οικονομίες όπως η Μαλαισία και το Βιετνάμ. Η προβλεπόμενη κατάργηση των δασμών προσελκύει ήδη αριθμό ρεκόρ ξένων επενδύσεων στη βιομηχανία του Βιετνάμ και οι δύο χώρες αναμένεται να δουν αυξημένη ζήτηση για σημαντικές εξαγωγές τους, από το φοινικέλαιο και τα ελαστικά μέχρι τα ηλεκτρονικά, τα θαλασσινά και τα υφάσματα.

Κάτι τέτοιο θα ασκούσε πίεση σε πολλές μεγάλες αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας, περιλαμβανομένων των Φιλιππίνων και της Ινδονησίας, που έχουν εκφράσει πρόσφατα ενδιαφέρον να υπογράψουν το σύμφωνο. Η Ταϊλάνδη δήλωσε πως εξετάζει τη συμφωνία και μελετά το ενδεχόμενο να συμμετάσχει.

Η Ιαπωνία έχει δεσμευθεί να χαλαρώσει τους εμπορικούς φραγμούς στις εισαγόμενες τηγανητές πατάτες και στο βούτυρο –προϊόντα που η προσφορά τους είναι χαμηλή στην ασιατική αγορά–, ενώ η Μαλαισία θα καταργήσει τους δασμούς σε όλα τα εισαγόμενα αλκοολούχα για πρώτη φορά σε μια εμπορική συμφωνία.

Άλλες πρωτιές που επικαλούνται οι εταίροι –η Αυστραλία, το Μπρουνέι, ο Καναδάς, η Χιλή, η Ιαπωνία, η Μαλαισία, το Μεξικό, η Νέα Ζηλανδία, το Περού, η Σιγκαπούρη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Βιετνάμ– είναι οι πρώτες δεσμεύσεις προκειμένου να αποθαρρύνεται η εισαγωγή προϊόντων που παρήχθησαν με καταναγκαστική εργασία και να εγκριθούν νόμοι για αποδεκτές εργασιακές συνθήκες, καθώς και η πρώτη απαγόρευση των επιδοτήσεων σε επιβλαβείς μεθόδους ψαρέματος.