Στην ολομέλεια της Βουλής η επιστολική ψήφος – Οι διατάξεις του νομοσχεδίου
Στην Ολομέλεια εισάγεται το το μεσημέρι της Δευτέρας το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών με το οποίο καθιερώνεται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, η επιστολική ψήφος ως μέσο διευκόλυνσης της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των εκλογέων για τις ευρωεκλογές και τα εθνικά δημοψηφίσματα. Το νομοσχέδιο δεν χορηγεί δικαίωμα ψήφου. Διευκολύνει όμως την άσκηση του δικαιώματος ψήφου καθώς όλοι οι Έλληνες που έχουν δικαίωμα ψήφου, και όσοι ζουν στο εξωτερικό και όσοι ζουν στην Ελλάδα και επιθυμούν, θα μπορούν πλέον να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο. Μετά τις ευρωεκλογές του 2014, κατά τις οποίες σημειώθηκε ιστορικό χαμηλό συμμετοχής των εκλογέων στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση ενθάρρυνε τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν, μεταξύ άλλων την επιστολική ψήφο, για τη διευκόλυνση των εκλογέων και με στόχο την αύξηση της συμμετοχής.
Στη φάση της επεξεργασίας του νομοσχεδίου στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, επί της αρχής, «ναι» δήλωσαν Νέα Δημοκρατία, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ. «Όχι» δήλωσαν ΚΚΕ και Νίκη. Επιφύλαξη για την τελική τους στάση στην ολομέλεια έχουν δηλώσει Ελληνική Λύση, Σπαρτιάτες, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας. Η Διάσκεψη των Προέδρων έχει αποφασίσει να διατεθούν έως και τρεις συνεδριάσεις, καθώς εκτιμά ότι θα εγγραφούν πολλοί βουλευτές για να λάβουν τον λόγο, ενώ την Τρίτη αναμένονται και παρεμβάσεις από τους πολιτικούς αρχηγούς.
Στην επιστολική ψήφο αναφέρθηκε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. «Πρόκειται για μια ιστορική μεταρρύθμιση για τη χώρα μας, και χαίρομαι πρωτίστως επειδή υλοποιούμε τη δέσμευσή μας προς τους απόδημους Έλληνες. Τους διευκολύνουμε στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, ενισχύοντας έτσι ακόμη περισσότερο τον ακατάλυτο δεσμό τους με την πατρίδα. Χαίρομαι όμως και γιατί η πρωτοβουλία μας εξασφάλισε ευρεία πλειοψηφία στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Αύριο Δευτέρα εισάγεται στην Ολομέλεια και θα έχω την ευκαιρία να επισημάνω πόσο σημαντικό είναι τέτοιες μείζονες αλλαγές, αλλαγές που προάγουν τη συμμετοχή των εκτός αλλά και εντός Ελλάδας πολιτών στις εκλογές, να στηρίζονται από όλες τις πολιτικές δυνάμεις. Γιατί τελικά έτσι ενδυναμώνεται η Δημοκρατία και μαζί της η εμπιστοσύνη της κοινωνίας στην πολιτική», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.
Το υπουργείο Εσωτερικών έχει υπογραμμίσει ότι για τη μεθοδολογία και τον σχεδιασμό της επιστολικής ψήφου, σημαντικό βάρος δόθηκε στην πλήρη και αυστηρή ικανοποίηση των οδηγιών του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη, και γι’ αυτό με τις τιθέμενες διατάξεις:
-θεσπίζεται η δημιουργία ηλεκτρονικής εφαρμογής για την υποβολή των αιτήσεων των εκλογέων για τη δυνατότητα άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο. Δεν τίθεται κανένας περιορισμός πλην της εγγραφής του εκλογέα στους εκλογικούς καταλόγους. Επίσης δεν τίθεται κανένας γεωγραφικός περιορισμός ή η επίκληση οποιουδήποτε λόγου επιλογής της επιστολικής ψήφου.
-Οι αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν στην ηλεκτρονική εφαρμογή έως σαράντα (40) ημέρες πριν τη διενέργεια των εκλογών. Ο εκλογέας εισέρχεται στην εφαρμογή με τους προσωπικούς του κωδικούς-διαπιστευτήρια της Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. (taxisnet) και η αίτηση επιβεβαιώνεται με χρήση κωδικού μιας χρήσης σε κινητό τηλέφωνο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (One Time Password), η οποία αναβαθμίζει το επίπεδο ασφαλείας.
– Δεν εμπλέκονται στη διαδικασία τα πολιτικά κόμματα ή οι υποψήφιοι, είτε στην αποστολή είτε στην παραλαβή των φακέλων. Προβλέπονται δε αυστηρές ποινές σε όποιον διακινεί τον φάκελο ψηφοφορίας ή τον ανοίγει χωρίς αυτό να προβλέπεται από τις διατάξεις του νόμου.
– Οι φάκελοι πρέπει να έχουν φτάσει στα χέρια της Επιτροπής Συλλογής Ψηφοδελτίων Επιστολικής Ψήφου έως τις 17:00 (δηλαδή το απόγευμα της παραμονής της ημέρας των εκλογών. Η έγκαιρη αποστολή όλου του σχετικού υλικού από το Υπουργείο Εσωτερικών προς τους εκλογείς (είκοσι ημέρες πριν την ημερομηνία διεξαγωγής) διασφαλίζει ότι οι φάκελοι θα φτάσουν στα χέρια των ψηφοφόρων εγκαίρως και θα έχουν ικανό χρόνο για την έκφραση της προτίμησής τους.
– το νομοσχέδιο σαφώς αναγράφει την καταληκτική ημερομηνία παραλαβής των αιτήσεων από την Επιτροπή Συλλογής Ψηφοδελτίων Επιστολικής Ψήφου. Σχετικά με την εγκυρότητα του ψηφοδελτίου αναγράφονται εξαντλητικά όλες οι περιπτώσεις.
– περιγράφονται αναλυτικά οι διαδικασίες καταμέτρησης των ψήφων, ο τόπος καταμέτρησης, ο χρόνος έναρξης διαλογής των ψήφων, η διαδικασία εξαγωγής αποτελέσματος
– ορίζεται ξεκάθαρα ότι τα κόμματα μπορούν να ορίσουν εκπροσώπους και στην Επιτροπή Συλλογής Επιστολικής Ψήφου αλλά και στις Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών έχει υπογραμμίσει πως έχουν ληφθεί όλες οι πρόνοιες για μια ασφαλή διαδικασία που τηρεί όλες τις προϋποθέσεις και των βέλτιστων πρακτικών, αλλά και των ευρωπαϊκών κατευθυντήριων γραμμών, ιδίως για της γνησιότητα της έκφρασης της λαϊκής βούλησης και της μυστικότητας της ψήφου και σε αυτή την κατεύθυνση:
-Οι αιτήσεις των εκλογέων γίνονται σε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή με τα διαπιστευτήρια που έχει ο εκλογέας, ενώ χρησιμοποιείται κωδικός μιας χρήσης με χρήση κινητού τηλεφώνου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (άρθρο 8).
-Δίνεται η δυνατότητα υποβολής της αίτησης και στα προξενεία και στα κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών, με χρήση και της υπηρεσίας «my kep live».
-Δεν μπορεί να ψηφίσει με φυσική παρουσία ο εκλογέας ο οποίος έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με επιστολική ψήφο, παρά μόνο υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις στην περίπτωση που δεν απέστειλε τον φάκελο επιστροφής ή ο φάκελος δεν παρελήφθη εμπροθέσμως, ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα διπλοψηφίας (παρ. 6 άρθρου 21).
– Οι Επιτροπές Συλλογής Επιστολικής Ψήφου και οι Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου είναι υπό την προεδρία δικαστικού και τα μέλη τους είναι νομικοί. Αντιστοίχως, στις Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου δεν μπορούν να διοριστούν εκλογείς ως μέλη των εφορευτικών επιτροπών (άρθρα 15 και 16).
– Οι ειδικές κάλπες φύλαξης φακέλων επιστροφής επιστολικών ψήφων σφραγίζονται καθημερινά με ειδική διαδικασία και υπάρχει συνεχής καταγραφή σε κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης των χώρων όπου βρίσκονται. Το δε υλικό διατηρείται στο Πρωτοδικείο Αθηνών επί τριετία. Η Ελληνική Αστυνομία αναλαμβάνει τη φύλαξη του χώρου (παρ. 4 και 5 άρθρο 10).
-Ορίζεται Γενικός Έφορος, Αντιπρόεδρος ή μέλος του Αρείου Πάγου, ο οποίος επιβλέπει την όλη διαδικασία (άρθρο 18).
– Ο εκλογέας παρακολουθεί με σύστημα ιχνηλάτησης (tracking) την πορεία του φακέλου του, μόλις αυτός αποσταλεί από το Υπουργείο Εσωτερικών. (παρ. 4 άρθρου 11).
-Οι εταιρίες ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών υπηρεσιών λειτουργούν και την παραμονή της ημέρας διεξαγωγής των εκλογών, ώστε να φτάσουν εγκαίρως οι επιστολικές ψήφοι (παρ. 2 άρθρου 14).
-Λαμβάνεται ειδική μέριμνα για περιπτώσεις αντικατάστασης της αίτησης του εκλογέα και του ψηφοδελτίου δίχως να τίθεται σε κίνδυνο η μυστικότητα της ψήφου (άρθρο 12).
-Οι φάκελοι ψηφοφορίας, όπου βρίσκεται το ψηφοδέλτιο είναι πλήρως ανώνυμοι και δεν μπορούν να ταυτοποιηθούν με τον εκλογέα (άρθρο 12).
