Τα deals του 2022 που αλλάζουν τον επιχειρηματικό χάρτη
Παρά τις αβεβαιότητες στο παγκόσμιο περιβάλλον, με τον πληθωρισμό, το ενεργειακό και το αυξανόμενο κόστος δανεισμού να επηρεάζουν τις επιχειρηματικές αποφάσεις ιδιωτών και επιχειρήσεων, η δυναμική επενδύσεων και εξαγορών συνεχίστηκε το 2022.
Λίγο πριν το τέλος της χρονιάς ολοκληρώθηκε μια σημαντική συναλλαγή, μέσω της οποίας η J.P. Morgan απέκτησε 48,5% στη Viva Wallet Holdings Software Development S.A. (Viva Wallet). Πρόκειται για μια μεγάλη συμφωνία που άνοιξε το χορό των deals το 2022 λαμβάνοντας μεγάλη δημοσιότητα, με πηγαίους τίτλους για μια συναλλαγή που ανέβαζε την αποτίμηση της Viva Wallet πάνω από τα 2 δισ. δολ.. Οι ιδρυτές της Viva Wallet, Χάρης Καρώνης και Μάκης Αντύπας, παραμένουν μέτοχοι πλειοψηφίας διατηρώντας το 51,5% του μετοχικού κεφαλαίου μετά τη συναλλαγή. Η J.P. Morgan μετατρέπει το Μετατρέψιμο Ομολογιακό Δάνειο της Viva Wallet μηδενίζοντας τον δανεισμό της εταιρείας που αυξάνει το κεφάλαιό της κατά 100 εκατ. ευρώ, με κάλυψη από τη J.P. Morgan.
Παράλληλα, το πλάνο διάθεσης Δικαιωμάτων Προαίρεσης (Share Option Plan) στους εργαζομένους και στα στελέχη της Viva Wallet παραμένει βασικός επιταχυντής, καθώς 35.000 μετοχές αξίας 50 εκατ. δολ. θα διανεμηθούν σε 200 στελέχη της Viva Wallet – “intrapreneurs”. Πρόκειται για ένα από τα πιο επιτυχημένα Share Option Plans που έχουν εφαρμοστεί στον επιχειρηματικό κόσμο. Τόσο τα υφιστάμενα όσο και τα μελλοντικά στελέχη και οι εργαζόμενοι της Viva Wallet θα έχουν την ευκαιρία να ενταχθούν στο νέο πλάνο διάθεσης Δικαιωμάτων Προαίρεσης, εξασφαλίζοντας για την εταιρεία την προσέλκυση νέων στελεχών από ολόκληρη την Ευρώπη.
Ειδικού βάρους για το 2022 θεωρείται στην ευρύτερη αγορά η εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από τη CVC Capital Partners, που ολοκληρώθηκε μέσα στη χρονιά.
Μερικά από τα πιο σημαντικά deals γίνονται στην ενέργεια, με τη ΔΕΗ να βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Enel S.p.A. για την πιθανή απόκτηση όλων των συμμετοχών του ομίλου Enel στην Ρουμανία. Σημειώνεται επίσης η πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ από τη ΔΕΗ στην Macquarie, έναντι 2,1 δισ. ευρώ ενώ προηγήθηκε η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ Υποδομών. Επίσης μια μεγάλη συναλλαγή στις ΑΠΕ είναι η μεταβίβαση από την Ελλάκτωρ του 75% του κλάδου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας προς την ΑΝΕΜΟΣ Holdings, θυγατρικής της Motor Oil, με το συνολικό τίμημα της συναλλαγής να ανέρχεται στα 671,5 εκατ. ευρώ.
Ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος παραμένει πρωταγωνιστής
Έντονη επενδυτική κινητικότητα παρατηρήθηκε το 2022 στη βιομηχανία τροφίμων. Στις σημαντικές συμφωνίες πρωταγωνίστησε για άλλη μια χρονιά ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος, ιδρυτής της Chipita, ο οποίος δημιουργεί χαρτοφυλάκιο συμμετοχών μετά το μεγάλο deal με τη Mondelez. Μέσω της Bespoke SGA Holdings απέκτησε το 45% των μετοχών της ιστορικής σοκολατοβιομηχανίας ΙΟΝ ενώ σημειωτέον ελέγχει τη βιομηχανία αλλαντικών Νίκας, διατηρεί μειοψηφική συμμετοχή στη γαλακτοβιομηχανία ΜΕΒΓΑΛ, εξαγόρασε τη βιομηχανία χυμών Ελληνικοί Χυμοί και έχει ιδρύσει μονάδα υδροπονικής ντομάτας.
Επίσης, η ΔΕΛΤΑ εξαγόρασε την Κουρέλλας ΑΕ, σύγχρονη τυροκομική μονάδα στα Γρεβενά, με 90% εξαγωγική δραστηριότητα, η οποία διαθέτει τυροκομείο 4.000 τ.μ. και εργοστάσιο ζωοτροφών 3.000 τ.μ..
Μια άλλη σημαντική συμφωνία ήταν η απόκτηση της γαλακτοβιομηχανίας, ΑΓΝΟ από τον όμιλο Ελληνικά Γαλακτοκομεία, σε συνέχεια πλειστηριασμού περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, η οποία ανήκε στην γαλακτοβιομηχανία Κολιός. Εντωμεταξύ, ο όμιλος Ελληνικά Γαλακτοκομεία εξαγόρασε τη θυγατρική της γαλακτοβιομηχανίας Δέλτα στη Βουλγαρία.
Στο λιανεμπόριο τροφίμων τα deals συνεχίστηκαν το 2022. Σημειώνεται ενδεικτικά ότι ο μεγάλος παίκτης της αγοράς, η εταιρεία Σκλαβενίτης, εξαγόρασε τα καταστήματα Γέγος, καθώς και την αλυσίδα SEP Markets. Επίσης η Μασούτης, μετά την εξαγορά της αλυσίδας ΣΥΝΚΑ, μέσω της οποίας επεκτάθηκε στην Κρήτη, εξαγόρασε την Αφοί Ιωάννου Δεναξά ΕΠΕ με supermarket σε Σαντορίνη, Μύκονο και Παλαιό Φάληρο αλλά και με δραστηριότητα στη χονδρική.
Μπαράζ deals στην τουριστική βιομηχανία
Αξιοσημείωτα deals είχαμε το 2022 στον ξενοδοχειακό κλάδο, πέρα από τις άμεσες επενδύσεις ενώ μια σειρά από συμφωνίες κυοφορούνται. Ενδεικτικά σημειώνεται το deal του Ομίλου Sani/Ikos με τη GIC που κατέστη βασικός του μέτοχος, μια συμφωνία που αποτιμά την αξία του Ομίλου Sani/Ikos στα 2,3 δισ. ευρώ.
Διεθνή σήματα, όπως Hilton, Marriott, Radisson, Hyatt, Accor, Brown, Fattal, ισχυροποίησαν τη θέση τους στην τοπική αγορά. Μια ενδεικτική συμφωνία είναι αυτή της Hilton με την Ιονική Ξενοδοχειακή ΑΕ, στο πλαίσιο της οποίας, τα luxury brands της Hilton Conrad Hotels & Resorts, Conrad Residences και Waldorf Astoria Residences θα αποκτήσουν παρουσία στην Ελλάδα ενώ το εμβληματικό κτίριο του Hilton Athens μετασχηματίζεται σε έναν πολυδιάστατο προορισμό, με υπηρεσίες φιλοξενίας υψηλής ποιότητας. Σε συμφωνία ήρθε η Hilton και με τον όμιλο SCD LTD που προβλέπει την τοποθέτηση στην ελληνική αγορά του Hampton by Hilton στο Μικρολίμανο και επαναλειτουργία του Πεντελικόν, ως μέρος της συλλογής Curio από τη Hilton.
Η συμφωνία Marriott – TEMEΣ έφερε το brand W στην Ελλάδα και ειδικότερα στο Costa Navarino, όπου η Marriott έχει ήδη παρουσία με το The Westin Resort Costa Navarino και το The Romanos. Στο πλούσιο χαρτοφυλάκιο της Marriott ενδεικτική είναι, μεταξύ άλλων, και η περίπτωση του Moxy στο κέντρο της Αθήνας, στο ακίνητο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού στην Ομόνοια, καθώς και το Monasty by Autograph Collection στη Θεσσαλονίκη. Επίσης η Accor, που υποδέχτηκε τους πρώτους επισκέπτες του NIKO Seaside Resort Crete – MGallery στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης, ενισχύει σταθερά το δυναμικό της υλοποιώντας ένα φιλόδοξο business plan με ορίζοντα το 2025.
Σε νέες επενδύσεις προχώρησαν επίσης η Hyatt, με το νέο Magma Resort Santorini, καθώς και η Brown, με το DAVE by the beach Loutraki και άλλα resort σε περιοχές κοντά στην Αθήνα.
Αξιοσημείωτη επιχειρηματική εξέλιξη στον κλάδο το 2022 ήταν και η ανάδειξη της κοινοπραξίας SMERemediumCap / Latonia Enterprises Company Limited – Athanasios Laskaridis family office / WHG Europe Limited – Brown Hotels ως προτιμητέου επενδυτή για το Project Tethys, την πώληση χαρτοφυλακίου δανείων 72 ξενοδοχειακών μονάδων, νομικής απαίτησης 254 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, το Επενδυτικό Ταμείο SMERemediumCap (SMERC) εξαγοράζει την δραστηριότητα του ξενοδοχείου Patmos Aktis Suites & Spa από την ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΝ ΚΩΣ Α.Ε., συμφερόντων της οικογένειας Νικολάου Πουλιού.
H καινοτομία στο επίκεντρο
Στο χώρο της βιομηχανίας, η Sunlight είναι αδιαφιλονίκητος πρωταγωνιστής προχωρώντας σε μια σειρά από εξαγορές. Πρόκειται για 5 εξαγορές εντός του 2022, των Technoform, Netelco, PBM, Müller, και Triathlon, εκ των οποίων οι δύο πρώτες είναι ελληνικές εταιρείες και εξυπηρετούν τον στρατηγικό της στόχο να επενδύσει σε όλη την αλυσίδα αξίας της βιομηχανίας μπαταριών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στον όμιλο Olympia Group σημειώθηκαν deals και από την Public Group, με αφετηρία την εξαγορά του 98% του κοινοπρακτικού σχήματος Public-MediaMarkt στην Ελλάδα και την Κύπρο και εν συνεχεία με την εξαγορά του 50% της iRepair αλλά και τις επενδύσεις του Public Capital Partners, του πρώτου corporate VC με εστίαση στο retail, το οποίο μεταξύ άλλων συμμετείχε σε γύρο χρηματοδότησης του Endeavor Catalyst IV fund, το οποίο σήκωσε 295 εκατ. δολ. τον περασμένο Ιούλιο.
Σημειώνεται επίσης το deal της Παπουτσάνης με την Σαπωνοποιία “Αρκάδι”. Η εξαγορά είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με τη φιλοσοφία και την επιχειρηματική στρατηγική της Παπουτσάνης, που εισήλθε έτσι στις αγορές φροντίδας ρούχων και καθαριστικών γενικής χρήσης.
Επίσης, η Ideal Holdings εξαγόρασε τον Μάρτιο του 2022 το 74,99% της Coleus Packaging (pty) Limited στην Ν. Αφρική κι ένα μήνα αργότερα απέκτησε και την Netbull ΕΠΕ, μέσω της ADACOM (θυγατρικής της Ideal Holdings στον τομέα της κυβερνοασφάλειας). Στόχος της Ideal Holdings είναι να δημιουργήσει έναν από τους μεγαλύτερους παρόχους υπηρεσιών κυβερνοασφάλειας σε Ελλάδα και Κύπρο, δεδομένου ότι η Netbull παρέχει σχετικές υπηρεσίες με έμφαση στη διερεύνηση περιστατικών incident response και στην παροχή υπηρεσιών παρακολούθησης και πρόληψης συμβάντων κυβερνοασφάλειας με χρήση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής εκμάθησης. Σημειώνεται ότι η Ideal Holdings χτίζει μεγάλο τεχνολογικό όμιλο μέσω της Byte Computer μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της προαιρετικής δημόσιας πρότασης και την απόκτηση του πλήρους ελέγχου της εισηγμένης.
Σημειώνεται επίσης η εξαγορά του 60% της Adaptera από τον όμιλο Performance Technologies.
Κινήσεις είδαμε και στις πλατφόρμες. Πέρα από την έγκριση από την Επιτροπή Ανταγωνισμού του deal της Delivery Hero, μητρικής εταιρείας της e-food, με τον όμιλο Μούχαλη για την απόκτηση των Kiosky’s και ειδικότερα των εταιρειών Άλφα Διανομές, ΙΝΚΑΤ, Delivery και E-Table, ενδεικτική ήταν η εξαγορά από την πλατφόρμα εύρεσης εργασίας kariera.gr της Workathlon ενώ σε εξαγορά προχώρησε και η Spitogatos.gr που απέκτησε την Crozilla.com, κορυφαία ιστοσελίδα αγγελιών ακινήτων στην Κροατία.
