Τα επαγγέλματα που κινδυνεύουν περισσότερο από τα… ρομπότ

Της Federica Cocco

Οι κυβερνήσεις δεν έχουν καταφέρει να προετοιμάσουν τους εργαζομένους για τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης ενόψει μιας «διαδικασία δημιουργικής καταστροφής» η οποία θα αλλάξει ριζικά τις δουλειές και τις καριέρες των ανθρώπων, όπως προειδοποιεί πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ.

Το κλαμπ των 36 πλουσιότερων εθνών ανέφερε ότι η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα είναι η μικρότερη μεταξύ αυτών που την έχουν περισσότερο ανάγκη: των ανειδίκευτων, μεγαλύτερης ηλικίας εργαζομένων, εκείνων που έχουν χάσει τις δουλειές τους και όσων έχουν προσωρινή απασχόληση.

Οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να κάνουν περισσότερα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που εργάζονται- ειδικά στις θέσεις χαμηλής ειδίκευσης- να επανακαταρτίζονται κατά τη διάρκεια της καριέρας τους για να αποφύγουν την «υποτίμηση των δεξιοτήτων τους και την απαξίωση και να διευκολυνθεί η μετάβαση σε άλλη εργασία», αναφέρει ο ΟΟΣΑ.

Εν τω μεταξύ, τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης πολλών κρατών είναι ξεπερασμένα, σύμφωνα με την έκθεση. Όσοι απασχολούνται σε ευέλικτες μορφές εργασίας δυσκολεύονται να αποκτήσουν πρόσβαση σε παροχές τις οποίες δικαιούνται οι εργαζόμενοι με σταθερή απασχόληση- όπως αναρρωτική άδεια, γονική άδεια, ελάχιστη περίοδο προειδοποίησης, προστασία ενάντια σε άδικη απόλυση και αποζημίωση.

Η προστασία των εργαζομένων θα έπρεπε να είναι «επαρκώς ευέλικτη ώστε να προσαρμόζεται στις αλλαγές στις ανάγκες των ανθρώπων για στήριξη, διασφαλίζοντας ότι τα δικαιώματα μπορούν να μεταφερθούν από τη μια δουλειά στην άλλη», επισημαίνει ο ΟΟΣΑ.Η μεταρρύθμιση είναι επιτακτική «καθώς οι ανατροπές στην αγορά εργασίας μπορούν να εντείνουν τη δυσαρέσκεια για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών μας συστημάτων» σύμφωνα με τον Άνχελ Γκουρία, γενικό γραμματέα του ΟΟΣΑ.

Τα τρία τέταρτα των ανθρώπων θέλουν οι κυβερνήσεις να κάνουν περισσότερα για να διασφαλίσουν την κοινωνική και οικονομική τους ασφάλεια, δείχνουν τα στοιχεία του ΟΟΣΑ.

Εκτός από την τεχνολογική πρόοδο και την αυτοματοποίηση, οι αγορές εργασίας στο βιομηχανικό κόσμο δέχονται πιέσεις λόγω της παγκοσμιοποίησης και των δημογραφικών αλλαγών.

Μέχρι τώρα η τάση προς την αυτοματοποίηση δεν έχει οδηγήσει σε διαρθρωτική ανεργία- συνολικά το ποσοστό απασχόλησης ενισχύεται στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.

Οι τεχνολογικές αλλαγές δίνουν στους ανθρώπους «μεγαλύτερη ελευθερία να αποφασίσουν που, πότε και πως εργάζονται», βελτιώνοντας την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και δημιουργώντας «νέες ευκαιρίες για προηγουμένως υποεκπροσωπούμενες κοινωνικές ομάδες να συμμετάσχουν στην αγορά εργασίας», σημειώνει ο ΟΟΣΑ.

Αυτοματοποιούνται βαρετές και επικίνδυνες εργασίες, η υγεία και η ασφάλεια βελτιώνονται και η παραγωγικότητα ενισχύεται, ενώ νέες τεχνολογίες χρησιμοποιούν νέες ευκαιρίες. Αλλά περίπου το 14% των υφιστάμενων θέσεων εργασίας μπορούν να εξαφανιστούν ως αποτέλεσμα της αυτοματοποίησης τα επόμενα 15 με 20 χρόνια, σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ, ενώ επιπλέον 32% είναι πιθανόν να αλλάξουν ριζικά καθώς αυτοματοποιούνται εργασίες.

Την τελευταία δεκαετία οι παραγγελίες βιομηχανικών ρομπότ έχουν τριπλασιαστεί και προβλέπεται να διπλασιαστούν ως το 2020, ενώ τα ιδιωτικά κεφάλαια που έχουν επενδυθεί στην τεχνητή νοημοσύνη έχουν διπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο.

Ξεχωριστή έκθεση της McKinsey ισχυρίζεται ότι σχεδόν κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να αντιμετωπίσει την τεχνολογική πρόκληση σε κάποια στιγμή στο μέλλον. «Αυτό που βρήκαμε είναι ότι βασικά σε κάθε απασχόληση υπάρχει έναν σημαντικό ποσοστό που μπορεί να αυτοματοποιηθεί. Κάθε εργαζόμενος πρέπει να σκεφτεί πως μπορεί να αλλάξει η εργασία του» αναφέρει ο Μάικλ Τσούι, συνέταιρος της McKinsey και ένας από τους συντάκτες της έκθεσης.

Αλλά κάποια επαγγέλματα θα επηρεαστούν πιο γρήγορα από κάποια άλλα. Όταν ρωτήθηκε αν οι οδηγοί ταξί πρέπει να ανησυχούν περισσότερο για τα αυτοοδηγούμενα οχήματα, ο Μάικλ Τσούι απάντησε: «Βλέπουμε τρομακτική πρόοδο στην τεχνολογία της αυτόνομης οδήγησης αλλά δεν λειτουργούν τόσο καλά το βράδυ, δεν λειτουργούν πολύ καλά στη βροχή, θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να παραταχθεί ένας πλήρης στόλος ταξί. Είναι καλό να έχουμε μια πιο ρεαλιστική αντίληψη της τεχνολογίας».

Ανάλυση της McKinsey στο εργατικό δυναμικό της ευρωζώνης διαπίστωσε ότι οι θέσεις χαμηλής εξειδίκευσης και χαμηλών απολαβών αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο από την αυτοματοποίηση, ανάλογα με το πόσο μπορούν να αυτοματοποιηθούν συγκεκριμένες δραστηριότητες με τη χρήση υφιστάμενης τεχνολογίας.

Η λιανική, η μεταποίηση και οι υπηρεσίες εστίασης και φιλοξενίας θα επηρεαστούν περισσότερο, σύμφωνα με τη συμβουλευτική.