Τα ομόλογα είναι ίσως η επόμενη φούσκα που πρόκειται να σκάσει
του Ben Carlson
Τον Δεκέμβριο του 1996, ο τότε επικεφαλής της Fed, Alan Greenspan, αμφισβήτησε σε ομιλία του τις τότε «ζεστές» τιμές των μετοχών και τις μεγάλες αποτιμήσεις αξίας, ύστερα από μια σταθερά ανοδική πορεία της αγοράς που είχε ξεκινήσει στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Αν και οι τιμές στη φούσκα του dot-com ξέφυγαν πραγματικά, αυτή η παράλογη αισιοδοξία διήρκεσε για μια τριετία ακόμη και επιβραδύνθηκε εν τέλει τον Μάρτιο του 2000. Από την ομιλία του Greenspan μέχρι το peak της αγοράς λίγο μετά την καμπή του αιώνα, οι μετοχές ανέβηκαν περίπου 100% κατά μέσο όρο.
Ο Greenspan έσπευσε αργότερα να μιλήσει και για μια φούσκα στην αγορά ομολόγων. Σε μια συνέντευξη στο Bloomberg το καλοκαίρι του 2017, προειδοποίησε: «Βάσει οποιουδήποτε δείκτη, τα πραγματικά μακροπρόθεσμα επιτόκια είναι εξαιρετικά χαμηλά και, συνεπώς, μη βιώσιμα. Όταν κινηθούν ανοδικά, το πιθανότερο είναι να κινηθούν ταχύτατα. Αντιμετωπίζουμε μια φούσκα, όχι στις τιμές των μετοχών αλλά στις τιμές των ομολόγων».
Όταν ο Greenspan μίλησε για τη φούσκα στα ομόλογα, η απόδοση του 30ετούς κρατικού ομολόγου ήταν στο 2,9% ενώ το 10ετές κινείτο στο 2,3%. Και τα δύο ήταν εξαιρετικά χαμηλά βάσει της ιστορικής εμπειρίας. Την περασμένη Δευτέρα, τα δύο ομόλογα κατέγραψαν αποδόσεις κάτω από το 1%, με το 10ετές να προσεγγίζει το μηδέν.
Το ζήτημα εδώ δεν είναι να ασκήσουμε κριτική στον Greenspan για κακό timing στις προβλέψεις του. Κι άλλοι οικονομολόγοι, επενδυτές και παρατηρητές της αγοράς ζητούν εδώ και χρόνια το ίδιο πράγμα. Και ποιος μπορεί να κατηγορήσει τον Greenspan για την προειδοποίησή του για άνοδο των επιτοκίων; Οι αποδόσεις των ομολόγων πέφτουν εδώ και 40 χρόνια. Ο προκάτοχος του Greenspan στη Fed, Paul Volcker, αύξησε τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια στις αρχές της δεκαετίας του ’80 για να περιορίσει την εκτόξευση του πληθωρισμού που είχε αρχίσει τη δεκαετία του ’70. Τα μακροπρόθεσμα επιτόκια ακολούθησαν την ίδια πορεία, με το 30ετές και το 10ετές να υπερβαίνουν το 15% το 1981.
Αυτό τροφοδότησε το πιο εντυπωσιακό bull market στην ιστορία. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950, τα επιτόκια στις ΗΠΑ είχαν κολλήσει στο 2%-4%. Από εκεί, άρχισαν να αυξάνονται σταδιακά, φτάνοντας σε διψήφια ποσοστά στα 1980s. Ο δείκτης Bloomberg Barclays Aggregate Bond Index δίνει μια καλή εικόνα της αγοράς ομολόγων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από τότε που θεσπίστηκε, το 1976, ο δείκτης είχε πτωτική πορεία σε μόλις τρία χρόνια από τα 44 που μεσολάβησαν μέχρι το τέλος του 2019. Και εκείνα τα τρία χρόνια οι απώλειες ήταν μόλις -2,9%, -2% και -0,8%.
Συνολικά, η πορεία υπήρξε εντυπωσιακή – πρόκειται για ένα από τα πιο μεγάλα bull market στην ιστορία.
Οι μετοχές πλήττονται φέτος και άρα πολλοί επενδυτές ίσως να μην προσέχουν αρκετά το τι γίνεται στα ομόλογα. Η χρηματιστηριακή αγορά είναι πιο ελκυστική από το σταθερό εισόδημα εξαιτίας του τρόπου δόμησης των δύο κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού, και γι’ αυτό τα ομόλογα σπανίως βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής.
Τα επιτόκια είναι τόσο χαμηλά πλέον που το bull market θα πρέπει να τελειώσει σε κάποια φάση. Με αποδόσεις 1% ή και χαμηλότερα, είναι δεδομένο ότι τα ομόλογα θα έχουν χαμηλότερες αποδόσεις από εδώ και πέρα, μακροπρόθεσμα. Για την ακρίβεια, οι επενδυτές πρέπει να προετοιμαστούν για ένα μέλλον όπου θα παρατηρηθούν οι χαμηλότερες αποδόσεις ομολόγων που έχουν γνωρίσει ποτέ οι ΗΠΑ.
* Ο Ben Carlson είναι διευθυντής Διαχείρισης Θεσμικών Assets στη Ritholtz Wealth Management.
