Τα συν και πλην από τις αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ

O πληθωρισμός καταρρίπτει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο αναγκάζοντας την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να προχωρήσει για τρίτη συνεχή φορά σε αύξηση του βασικού επιτοκίου, το οποίο διαμορφώνεται πλέον στο 2%. Η άνοδος του επιτοκίου ωφελεί τους αποταμιευτές, έχει όμως μειονεκτήματα.

Καταναλωτές

Οι πολίτες στη Γερμανία και τις άλλες χώρες της ευρωζώνης βλέπουν τον πληθωρισμό να υποσκάπτει την αγοραστική τους δύναμη. Σφυγμομέτρηση του γερμανικού συνδέσμου Ταμιευτηρίων DSGV δείχνει ότι τους τελευταίους 12 μήνες το 57% των καταναλωτών έχει ήδη περιορίσει την κατανάλωση. Παρά την αύξηση του βασικού επιτοκίου ωστόσο οι πολίτες δεν μπορούν να υπολογίζουν βραχυπρόθεσμα σε περιορισμό των τιμών. Στην ουσία η ΕΚΤ είναι ανίσχυρη απέναντι στην εκτόξευση του ενεργειακού κόστους, το οποίο τροφοδοτεί τον πληθωρισμό.

Η ΕΚΤ μπορεί ωστόσο να συμβάλει, έτσι ώστε ο πληθωρισμός να μην σταθεροποιηθεί σε βάθος χρόνου σε υψηλό επίπεδο. Ο Γεργκ Κρέμερ, επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής Commerzbank σημειώνει σε άρθρο του στην εφημερίδα Börsen-Zeitung: «Αν οι πολίτες θεωρήσουν μακροπρόθεσμα δεδομένο έναν υψηλό πληθωρισμό, τότε οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θα διεκδικήσουν και πιθανότατα θα λάβουν εν μέρει μισθολογικές αυξήσεις. Οι επιχειρήσεις από την άλλη μπορούν να προχωρήσουν ευκολότερα σε αυξήσεις τιμών, αφού ούτως ή άλλως οι πολίτες υπολογίζουν με υψηλά επίπεδα πληθωρισμού». Συνεπώς υπάρχει ο κίνδυνος οι μισθοί να ενισχύσουν τις τιμές και το αντίθετο, συμπεραίνει ο γερμανός οικονομολόγος.

Αποταμιευτές

Σχεδόν όλες οι γερμανικές τράπεζες κατήργησαν τα αρνητικά επιτόκια στις καταθέσεις και αρχίζουν με προσεκτικά βήματα να ξαναδίνουν τόκους. Ο Μόριτς Φέλντε, διευθύνων σύμβουλος χρηματοοικονομικών υπηρεσιών στη διαδικτυακή πλατφόρμα συγκρίσεων Check 24, βλέπει επιστροφή κλασικών μοντέλων αποταμίευσης, όπως οι προθεσμιακές καταθέσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της ιστοσελίδας καταναλωτικών ζητημάτων Biallo, οι τράπεζες προσφέρουν πλέον κάτι λιγότερο από 1% για προθεσμιακές καταθέσεις ενός έτους.

Ο υψηλός πληθωρισμός «τρώει» τις αποταμιεύσεις. «Με πληθωρισμό 10% το πραγματικό επιτόκιο είναι αρνητικό. Η κατάσταση είναι δηλαδή χειρότερη από ότι σε περιόδους αρνητικών επιτοκίων», εξηγεί ο πρόεδρος του DSGV Χέλμουτ Σλέβαϊς. Ας σημειωθεί ότι το πραγματικό επιτόκιο είναι το επιτόκιο για καταθέσεις μετά την αφαίρεση του πληθωρισμού, δηλαδή αποπληθωρισμένο. Έως ότου τα επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων φθάσουν στα επίπεδα του πληθωρισμού θα περάσουν ίσως ακόμα και χρόνια, εκτιμά η γερμανική εταιρία χρηματοοικονομικών συμβούλων FMH με έδρα την Φρανκφούρτη.

Δανειολήπτες

Για τους δανειολήπτες γίνεται ολοένα δυσκολότερο να προμηθευτούν φρέσκο χρήμα. Η πλατφόρμα Check 24, για παράδειγμα, υπολογίζει ότι για ένα δάνειο 10.000 ευρώ με αποπληρωμή σε 36 μήνες ο δανειολήπτης καλείται να πληρώσει 8,50 ευρώ περισσότερα κάθε μήνα απ΄ ότι τον Ιανουάριο.

Στεγαστικά δάνεια

Οι τόκοι των στεγαστικών δεν εξαρτώνται άμεσα από τις αποφάσεις της ΕΚΤ για το βασικό επιτόκιο, μιας και προσανατολίζονται στα επιτόκια των ομολόγων του γερμανικού δημοσίου. Τα επιτόκια των στεγαστικών είχαν αυξηθεί ήδη πριν τις αποφάσεις της ΕΚΤ. Οι τόκοι πλήττουν ιδιαίτερα όσους χρειάζονται νέο δάνειο για να αγοράσουν ένα ακίνητο. Είναι αυτονόητο ότι για τρέχοντα στεγαστικά δάνεια οι τόκοι παραμένουν ως έχουν.

Οικονομία

Αν θέλουν να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό οι κεντρικές τράπεζες, θα πρέπει να εφαρμόσουν μια πιο «σφιχτή» νομισματική πολιτική, με την οποία αποσύρονται κεφάλαια από την οικονομία και επιβραδύνεται η ανάπτυξη.

Ο επικεφαλής της ιταλικής κεντρικής τράπεζας Ιγκνάτσιο Βίσκο προειδοποίησε πρόσφατα την ΕΚΤ για υπερβολικές αυξήσεις του βασικού επιτοκίου: «Ο αυξανόμενος πληθωρισμός συνοδεύεται από χειρότερες προοπτικές ανάπτυξης», δήλωσε ο κεντρικός τραπεζίτης, ο οποίος ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ συνδιαμορφώνει τη νομισματική πολιτική της ευρωζώνης, καταλήγοντας: «Με αυτά τα δεδομένα εσπευσμένες και μεγάλες αυξήσεις του βασικού επιτοκίου αυξάνουν τον κίνδυνο ύφεσης».