Τα ξεκάθαρα και τα «θολά» σημεία της συμφωνίας με τα Σκόπια
Ποια ζητήματα προκύπτουν από τις βασικές αρχές της συμφωνίας Τσίπρα – Ζάεφ, και πώς θα προχωρήσει η διαδικασία στους επόμενους μήνες.
Το πρώτο μεγάλο βήμα για να δοθεί μια οριστική λύση στο ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων μπήκε την Τρίτη, με τον Αλέξη Τσίπρα και τον Ζόραν Ζάεφ να αναλαμβάνουν πλέον πρωτοβουλίες ο καθένας στο εσωτερικό της χώρας του, για να προετοιμάσουν τα επόμενα στάδια που θα κλείσουν τη συμφωνία Ελλάδας – ΠΓΔΜ.
Το όνομα «Severna Makedonija» («Βόρεια Μακεδονία») με τη χρήση έναντι όλων (erga omnes) συνιστά ισχυρή παρακαταθήκη όσον αφορά τις σχέσεις της γειτονικής χώρας με τη διεθνή κοινότητα, αλλά και τον προσδιορισμό στο εσωτερικό ο οποίος αποτελούσε «αγκάθι» για κάθε διμερή διαπραγμάτευση που είχε προηγηθεί στο παρελθόν μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων.
Απαράβατο όρο για να προχωρήσει η διαδικασία αποτελεί η αναθεώρηση του συντάγματος της ΠΓΔΜ. Η διαδικασία αυτή θα περιλαμβάνει αλλαγές στο προοίμιο και τροποποίηση των άρθρων 3 και 49 του συντάγματος. Η λέξη «Μακεδονία» θα απαλειφθεί και θα αντικατασταθεί από τη «Βόρεια Μακεδονία» και στις 152 φορές που απαντάται στη συνταγματική συνθήκη της ΠΓΔΜ. Από το σύνταγμα απαλείφονται, επίσης, οι υπαινιγμοί για ύπαρξη μειονοτήτων και αντικαθίστανται από αναφορές που βρίσκονται στο πρότυπο του ελληνικού Συντάγματος.
Σημείο κλειδί της συμφωνίας Τσίπρα – Ζάεφ συνιστά η απαλοιφή των αλυτρωτικών αναφορών του Συντάγματος των Σκοπίων, καθώς ένα από τα βασικά στοιχεία που περιέχονται σε αυτή είναι η αναγνώριση της «μακεδονικής» γλώσσας και ιθαγένειας. Ανεξαρτήτως αν θα υπάρχουν υποσημειώσεις αυτό που θα επικρατήσει στο τέλος είναι Μακεδονία όχι Βόρεια. Θα επικρατήσει επίσης, η μακεδονική γλώσσα κι όχι κάποια σλαβικής προέλευσης και θα λέγονται «Μακεδόνες», κι όχι κάποιοι που δεν έχουν σχέση με τους αρχαίους Μακεδόνες. Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, έδωσε στο χθεσινό του διάγγελμα μεγάλη βάση στο ζήτημα των αναφορών πως ο διαχωρισμός μεταξύ των Σκοπιανών και των Αρχαίων Μακεδόνων θα είναι σαφής και συγκεκριμένος, όμως ο «πόλεμος» εντυπώσεων έχει ήδη ξεκινήσει και γεννά μεγάλες αντιδράσεις από σημαντική μερίδα της αντιπολίτευσης.
Από την κυβέρνηση έγινε χθες γνωστό το άρθρο 7 της συμφωνίας Αθήνας – Σκοπίων, όπου τονίζεται ότι οι δύο πλευρές «αναγνωρίζουν ότι η εκατέρωθεν αντίληψή τους ως προς τους όρους “Μακεδονία” και “Μακεδονικός/Μακεδόνας” αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά». Στο ζήτημα της γλώσσας γίνεται σαφές ότι «η μακεδονική γλώσσα ανήκει στην ομάδα των νότιων σλαβικών γλωσσών», ενώ αναφέρεται ότι τα δύο μέρη της συμφωνίας σημειώνουν ότι κάθε αναφορά στις παραπάνω έννοιες «δεν έχει σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά» της ελληνικής Μακεδονίας. Θα αντικατασταθούν, επίσης, «όλοι οι επιθετικοί προσδιορισμοί κρατικών και ευρύτερα δημοσίων οργάνων, καθώς και ομογενειακών/πολιτιστικών οργανώσεων που χρηματοδοτούνται από το κράτος με τον όρο της “Βόρειας Μακεδονίας” με ταυτόχρονη κατάργηση του προσδιορισμού της “Μακεδονίας”».
Σφοδρές αντιδράσεις από την ΝΔ
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε «κακή» τη συμφωνία και κάλεσε τον Πρωθυπουργό να μην την υπογράψει. «Αποδοχή της “μακεδονικής γλώσσας” και της “μακεδονικής εθνότητας” συνιστούν μη αποδεκτή εθνική υποχώρηση» έσπευσε να προσθέσει. Κατά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο, ο αρχηγός της ΝΔ τον κάλεσε να παρέμβει, ώστε η συμφωνία να έρθει το συντομότερο στη Βουλή, σε κάθε περίπτωση πριν υπογραφεί από την κυβέρνηση, «ώστε να διαπιστωθεί εάν η ίδια η Βουλή περιβάλλει αυτή τη συμφωνία με την εμπιστοσύνη της».
Ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, χρησιμοποίησε ιδιαίτερα σκληρή γλώσσα κατά του Αλέξη Τσίπρα και του Προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, λέγοντας ότι «η ανιστόρητη σύμπλευση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον κ. Τσίπρα, δεν είναι ικανή να σβήσει από την εθνική μνήμη τις παρακαταθήκες των Κωνσταντίνου Καραμανλή και Ανδρέα Παπανδρέου».
Πολλά μικρά προβλήματα που θα προκύψουν
Ζητήματα όσον αφορά τον σαφή διαχωρισμό για την ονομασία προέλευσης παρουσιάζονται και στη χρήση των εμπορικών σημάτων. Ανάμεσα στις διαφορές είναι η γεωγραφική προέλευση προϊόντων που πωλούνται στις διεθνείς αγορές ήδη επί αρκετά χρόνια, όπως, π.χ. τα μακεδονικά κρασιά, είτε αυτά προέρχονται από την Ελλάδα είτε από την ΠΓΔΜ. Πιθανότερη λύση είναι να υφίσταται υποσημείωση στην οποία θα διευκρινίζεται αν πρόκειται για προϊόντα που προέρχονται από την Ελλάδα ή τη «Βόρεια Μακεδονία».
Ένα επιπλέον «θολό» θέμα που έχει προκύψει, αποτελεί η μεταβατική περίοδος μέχρι να κυρωθεί η συμφωνία. Θα ενταχθεί η γειτονική χώρα στο ΝΑΤΟ με το όνομα Βόρεια Μακεδονία αλλά αν δεν υπάρξει κύρωση τι θα συμβεί με την ατλαντική συμμαχία;
Μεγάλο εμπόδιο για το εσωτερικό της κυβέρνησης, συνιστά η στάση του κυβερνητικού εταίρου, Πάνου Καμμένου. Ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ έσπευσε να καλέσει τους βουλευτές του να καταψηφίσουν όποια συμφωνία περιλαμβάνει τους όρους «Μακεδονία», θέτοντας ως όρο να περάσει πρώτα με διευρημένη πλειοψηφία από το κοινοβούλιο των Σκοπίων, να εγκριθεί με δημοψήφισμα, και να επιστρέψει στη βουλή για να πάρει το τελικό «πράσινο φως» πριν φτάσει στην ελληνική ολομέλεια.
Η διαδικασία που ακολουθεί
Όποιος περιμένει να δει τη συμφωνία να ολοκληρώνεται σύντομα, θα απογοητευτεί, καθώς βάσει των συμφωνηθέντων ακολουθεί μια μακρά περίοδος εντατικών διαδικασιών κυρίως από την πλευρά της ΠΓΔΜ. Με βάση το χρονοδιάγραμμα που προβλέπεται, οι ημερομηνίες – κλειδί για την τελική συμφωνία διαμορφώνονται ως εξής:
Ιούνιος 2018
– Υπογραφή της συμφωνίας στις Πρέσπες από τους υπουργούς Εξωτερικών Ν. Κοτζιά και Ν. Ντιμιτρόφ.
– Κύρωση της συμφωνίας από το Κοινοβούλιο των Σκοπίων.
– Επιστολή της ελληνικής κυβέρνησης προς ΕΕ και ΝΑΤΟ ότι υποστηρίζει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της «Βόρειας Μακεδονίας» με την ΕΕ και την αποστολή πρόσκλησης για ένταξή της στο ΝΑΤΟ υπό την αίρεση επιτυχούς ολοκλήρωσης της συνταγματικής αναθεώρησης.
– Βρυξέλλες, Σύνοδος Κορυφής ΕΕ. Θετικό μήνυμα στη «Βόρεια Μακεδονία» για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
– Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ (Βρυξέλλες). Θα δοθεί πρόσκληση ένταξης στη «Βόρεια Μακεδονία» υπό την αίρεση της ολοκλήρωσης της συνταγματικής αναθεώρησης.
Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2018
Δημοψήφισμα στα Σκόπια
Ως το τέλος του 2018
Συνταγματική αναθεώρηση από το Κοινοβούλιο των Σκοπίων.
Η ελληνική Βουλή καλείται να κυρώσει τη συμφωνία και την ένταξη της «Βόρειας Μακεδονίας» στο ΝΑΤΟ.
Μέσα στο 2019
Οι υπόλοιπες 28 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ ξεκινούν να κυρώσουν επίσης τη συμφωνία.
Διαβάστε ακόμη:
Συγχαρητήρια από ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ για τη συμφωνία Ελλάδας – ΠΓΔΜ
