Τα Χριστούγεννα είναι μια περιβαλλοντική βόμβα. Πώς καταστρέφουν τον πλανήτη

Η μεγαλύτερη γιορτή στον πλανήτη είναι… επικίνδυνη

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να περάσεις άσχημα και να «καταστρέψεις» τα Χριστούγεννα. Μια έντονη συζήτηση με τα πεθερικά. Μια εορταστική γρίπη. Ένα αποτυχημένο μαγείρεμα. Αλλά ακόμα και αν όλα πήγαν καλά για εσάς αυτή την εορταστική περίοδο, οι ομάδες βιωσιμότητας είναι εδώ για να σας χαλάσουν τη διάθεση παραθέτοντας μια λίστα για το πώς αυτή η γιορτή καταναλωτισμού καταστρέφει τον πλανήτη, αρχής γενομένης από το χριστουγεννιάτικο δέντρο.

1. Δέντρα που απελευθερώνουν αέρια

Το δέντρο που στέκεται περήφανο στο σαλόνι σας δεν είναι τόσο περιβαλλοντικά αθώο. Κατά μέσο όρο, ένα φυσικό χριστουγεννιάτικο δέντρο, εάν καταλήξει σε χωματερή μετά τη χρήση, εκπέμπει 16 κιλά CO2. Αυτή η ποσότητα υποχωρεί περίπου στα 3,5 κιλά αν το κάψετε ως καυσόξυλο. Από την άλλη, αν επιλέξετε ένα πλαστικό, ίσως πρέει να το ξανασκεφτείτε. Τα τεχνητά δέντρα έχουν πολύ μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα, εκπέμποντας κατά μέσο όρο 40 κιλά CO2. Και αυτό δεν είναι έκπληξη, αφού το πλαστικό, όπως είναι γνωστό, κατασκευάζεται από ορυκτά καύσιμα.

Υπάρχει επίσης το ζήτημα των φυτοφαρμάκων. Τα φυσικά χριστουγεννιάτικα δέντρα καλλιεργούνται γρήγορα και συχνά σε μονοκαλλιέργειες. Για να προστατευτούν από παράσιτα και ασθένειες, συχνά ψεκάζονται με φυτοφάρμακα — συχνά με το αμφιλεγόμενο ζιζανιοκτόνο γλυφοσάτη. Πέρυσι, η γερμανική πράσινη ΜΚΟ Bund έκανε ελέγχους σε μερικά δέντρα σε όλη τη χώρα και βρήκε ίχνη φυτοφαρμάκων στην πλειονότητα αυτών.

2. Τοξική λάσπη

Όσο για το τι βρίσκεται κάτω από το δέντρο, τα παιδικά παιχνίδια είναι εξίσου επικίνδυνα. Σύμφωνα με μια έκθεση της Toy Industries of Europe (TIE) που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος, περίπου το 80% από τα περισσότερα από 100 παιχνίδια που δοκιμάστηκαν από ανεξάρτητους πωλητές σε 10 διαδικτυακές αγορές δεν πληρούσαν τα πρότυπα ασφαλείας της ΕΕ, όπως αυτά που ορίζονται από την Οδηγία Ασφαλείας Παιχνιδιών της ΕΕ. Τα προϊόντα λάσπης — αγαπημένα των παιδιών και εφιάλτης για τους ενήλικες — περιείχαν βόριο, ένα χημικό που συνδέεται με προβλήματα αναπαραγωγικής υγείας, σε ποσότητα 13 φορές μεγαλύτερη από την επιτρεπτή από τον νόμο.

Η TIE αποδίδει το φαινόμενο αυτό σε κενά στο καθεστώς ασφαλείας παιχνιδιών της ΕΕ. Παρόλο που η ΕΕ διαθέτει τους «αυστηρότερους» κανόνες ασφαλείας παιχνιδιών στον κόσμο, αυτοί δεν καλύπτουν πωλητές εκτός ΕΕ όταν η πώληση διεκπεραιώνεται μέσω μιας διαδικτυακής αγοράς.
«Η κατάσταση χειροτερεύει, επειδή αυτές οι πλατφόρμες γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλείς», δήλωσε στην POLITICO η Catherine Van Reeth, γενική διευθύντρια της TIE. Αυτό δεν είναι εγγενώς κακό, πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι τα μέλη της TIE — όπως η LEGO, η The Walt Disney Company και η Mattel, κατασκευάστρια της Barbie — επίσης πωλούν μέσω διαδικτυακών πλατφορμών.
«Η διαφορά, όμως, είναι ότι αγοράζετε από μια μάρκα που γνωρίζετε και που δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια, ενώ βρήκαμε ότι πολλά παιχνίδια που πωλούνται στις διαδικτυακές αγορές προέρχονται από τρίτους πωλητές, συχνά εκτός ΕΕ, που δεν ενδιαφέρονται για την ασφάλεια».
Τα δεδομένα το επιβεβαιώνουν. Το 2023, η ΕΕ ήταν καθαρός εισαγωγέας παιχνιδιών από τον υπόλοιπο κόσμο, σύμφωνα με τη Eurostat, με το 80% να προέρχεται από την Κίνα. Σχεδόν όλες οι ειδοποιήσεις για χημικά σε παιχνίδια που εκδόθηκαν στην ΕΕ το 2024 αφορούσαν παιχνίδια από… το μαντέψατε: την Κίνα.

3. Φάτε, πιείτε, ταξιδέψτε και σπαταλήστε

Δώρα, ταξίδια και υπερβολικά γεύματα με βάση το κρέας: όλα κοινά χαρακτηριστικά της εορταστικής περιόδου, και όλα ένας εφιάλτης για τους περιβαλλοντολόγους. Ας ξεκινήσουμε με τις συσκευασίες. Μιλάμε για χιλιάδες μέτρα περιτυλίγματος. Σύμφωνα με τη μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση Repak, η Ιρλανδία παρήγαγε περίπου 97.000 τόνους από απορρίμματα τέτοιου είδους τα Χριστούγεννα του 2022. Μετά έχουμε τη σπατάλη τροφίμων. Σύμφωνα με μια μελέτη της γαλλικής υπηρεσίας οικολογικής μετάβασης ADEME το 2022, το 83% των γευμάτων παρασκευάζεται σε υπερβολικές ποσότητες κατά τις γιορτές.

Η κατανάλωση κρέατος, συγκεκριμένα, αυξάνεται κατακόρυφα τα Χριστούγεννα, με σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η γεωργία συμβάλλει στο 40% των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, κυρίως λόγω του μεθανίου που απελευθερώνουν οι αγελάδες και τα πρόβατα (το μεθάνιο είναι ένα από τα πιο ισχυρά αέρια του θερμοκηπίου). Συνολικά, η κτηνοτροφία ευθύνεται για σχεδόν το 15% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη — περίπου όσο η παραγωγή χάλυβα και τσιμέντου μαζί.

Η εκτροφή ζώων απαιτεί επίσης τεράστιες εκτάσεις γης για την καλλιέργεια σόγιας, καλαμποκιού και άλλων σιτηρών που ταΐζουν τη χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα σας ή το γιορτινό σας βοδινό. Παράλληλα, η βόσκηση βοοειδών και προβάτων συχνά συνεπάγεται την αποψίλωση δασών ή την αποξήρανση υγροτόπων. Όλα αυτά έχουν διπλή περιβαλλοντική επίπτωση: καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα, συμβάλλοντας στην κλιματική αλλαγή και την καταστροφή της φύσης.

Όταν όμως μιλάμε για κλιματικές επιπτώσεις, τίποτα δεν είναι χειρότερο από το να πετάς με αεροπλάνο για να γυρίσεις σπίτι για τα Χριστούγεννα.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας, ένα ταξίδι μετ’ επιστροφής από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη εκπέμπει περισσότερο από μισό μετρικό τόνο διοξειδίου του άνθρακα ανά επιβάτη. Ο μέσος άνθρωπος στην Ευρώπη εκπέμπει λίγο πάνω από επτά μετρικούς τόνους CO2 ετησίως. Με άλλα λόγια, με δύο πτήσεις έχετε εκπέμψει σχεδόν το ένα δέκατο των ετήσιων εκπομπών του μέσου Ευρωπαίου.

Για ένα ταξίδι μετ’ επιστροφής μεταξύ, ας πούμε, Βρυξελλών και Βερολίνου, η ποσότητα είναι λίγο κάτω από 180 κιλά (0,18 μετρικού τόνου) CO2, σύμφωνα με τον ICAO. Θέλετε να είστε πιο οικολόγοι; Πάρτε το τρένο. Το Eurostar υπερηφανεύεται ότι ένα ταξίδι με τρένο μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου εκπέμπει 2,9 κιλά CO2 ανά επιβάτη, ενώ ένα αεροπλάνο εκπέμπει 23 φορές περισσότερα, δηλαδή 68,1 κιλά.

Αυτά είναι πολύ καλά για όσους εκπατρισμένους έχουν μικρή απόσταση για να επιστρέψουν σπίτι για τα Χριστούγεννα. Αλλά πώς μπορούν οι κλιματικά συνειδητοποιημένοι Αμερικανοί στην Ευρώπη να επιστρέψουν στις ΗΠΑ με πιο οικολογικό τρόπο; Προς το παρόν, δεν μπορούν — εκτός αν είναι πρόθυμοι να διασχίσουν τον Ατλαντικό με πλοίο, όπως η Γκρέτα Τούνμπεργκ. Και με αυτά, γεμίστε άλλο ένα ποτήρι ζεστό κρασί και ξεχάστε τα όλα. Καλά Χριστούγεννα!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

Πηγή: Politico