Τέλος εποχής για τον περιβόητο «διπλό ιρλανδικό» φόρο

του Τζέφρυ Σμιθ

Η Ιρλανδία καταργεί το περιβόητο «διπλό ιρλανδικό» κενό στη φορολογική νομοθεσία της. Όμως, οι επιχειρήσεις που βρίσκονται ήδη σε λειτουργία θα έχουν 5 χρόνια περίοδο χάριτος για να  προσαρμοστούν – και ο αμφιλεγόμενος βασικός εταιρικός φορολογικός συντελεστής 12,5% θα παραμείνει αμετάβλητος.

Η ιρλανδική κυβέρνηση αποφάσισε να διορθώσει ένα περιβόητο «παραθυράκι» στον φορολογικό κώδικα που επιτρέπει σε διεθνείς εταιρείες όπως η Apple Inc. να μειώνουν τις φορολογικές τους εισφορές εδώ και χρόνια.

Ωστόσο, οι εταιρείες που ήδη χρησιμοποιούν αυτές τις φορολογικές διατάξεις θα έχουν πέντε χρόνια για να αναδιοργανώσουν τις δραστηριότητές τους, μειώνοντας τον κίνδυνο της απότομης και άμεσης αύξησης των φορολογικών επιβαρύνσεων στους ισολογισμούς τους, είπε ο υπουργός Οικονομικών Μάικλ Νούναν στο κοινοβούλιο της Ιρλανδίας.

Η κατάργηση του φορολογικού «παραθύρου» αποτελεί ορόσημο στην καταστολή από τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο της φοροαποφυγής, τόσο από ιδιώτες όσο και επιχειρήσεις. Η Μεγάλη Ύφεση έχει καταστήσει επιτακτική ανάγκη για τις κυβερνήσεις να δείξουν στους ψηφοφόρους ότι κατανέμουν τις επιπτώσεις των περικοπών και των φορολογικών αυξήσεων δίκαια.

Σύμφωνα με το λεγόμενο «διπλό ιρλανδικό» κενό, μια εταιρεία με έδρα στην Ιρλανδία μπορεί να μειώσει τις φορολογικές της υποχρεώσεις για ορισμένα στοιχεία του ισολογισμού της κοντά στο μηδέν, με τη μεταφορά του εισοδήματος σε μια συνδεδεμένη εταιρεία σε φορολογικούς παραδείσους, όπως τα νησιά Κέιμαν ή οι Βερμούδες.

Το πρόγραμμα ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στις εταιρείες των οποίων τα βασικά περιουσιακά στοιχεία είναι η πνευματική ιδιοκτησία. Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση, μια ιρλανδική επιχείρηση εμπορεύεται τα προϊόντα της σε όλη την ενιαία αγορά της ΕΕ, αλλά καταβάλει σχεδόν το σύνολο των εισοδημάτων της υπό μορφή δικαιωμάτων χρήσης πνευματικής ιδιοκτησίας σε μια εταιρεία σε κάποιο φορολογικό παράδεισο.

Αυτή η «μεταβίβαση της τιμολόγησης» συντελεί στο να διατηρούνται χαμηλά τα φορολογικά έσοδα στην Ιρλανδία. Η Ε.Ε. κατηγορεί την Apple ότι βρίσκεται σε συνεννόηση με την ιρλανδική κυβέρνηση, όμως η Apple επιμένει ότι ενήργησε σωστά και εξόφλησε το σύνολο των οφειλόμενων φόρων. Άλλες εταιρείες, όπως η Yahoo Inc., η Pfizer Inc., η Microsoft Corp. και η Google έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν τη στρατηγική αυτή. Η Ε.Ε. διεξάγει παρόμοιες έρευνες κατά των φορολογικών καθεστώτων του Λουξεμβούργου και της Ολλανδίας.

Είναι το τέλος μιας εποχής για την Ιρλανδία, η οποία, καθότι η ίδια δεν είχε μεγάλες εταιρείες, είχε για πάνω από 30 χρόνια το «κεφάλι» της ήσυχο, χρησιμοποιώντας ένα επιθετικά χαμηλό ποσοστό φορολόγησης 12,5% επί των εταιρικών κερδών για την προσέλκυση υψηλής ποιότητας θέσεων εργασίας από τις πολυεθνικές.

Αυτό όμως υπήρξε πηγή δυσαρέσκειας από χώρες με υψηλή φορολογία, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, οι οποίες κατηγορούν το Δουβλίνο για χρήση αθέμιτου φορολογικού ανταγωνισμού για την προσέλκυση θέσεων εργασίας και επενδύσεων (και μείωση των δικών τους εσόδων).

Η θέση της Ιρλανδίας κατέστη σχεδόν μη βιώσιμη το 2010 κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων διάσωσης, και το φορολογικό καθεστώς  αυτό παρέμεινε μόνο και μόνο επειδή οι ​​πιστωτές δέχθηκαν ότι η αύξηση του φορολογικού συντελεστή σε σύντομο χρονικό διάστημα θα προκαλούσε απώλεια περισσότερων θέσεων εργασίας στην οικονομία, καθιστώντας το σχέδιο διάσωσης ανεφάρμοστο και οδηγώντας σε μεγάλες απώλειες στις γερμανικές και τις γαλλικές τράπεζες.

Μέχρι στιγμής, ο βασικός φορολογικός συντελεστής 12,5% θα συνεχίσει να ισχύει για το άμεσο μέλλον. Και το Δουβλίνο θα προσφέρει ένα νέο «παράθυρο» φοροαπαλλαγής, παρόμοιο με τα συστήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία, με στόχο την ενθάρρυνση της έρευνας και της ανάπτυξης στην Ιρλανδία.