Τέταρτη τριμερής Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ: Ο αγωγός EastMed και ο ρόλος Τουρκίας- Ιράν

Το «εμβληματικό ενεργειακό πρότζεκτ» του αγωγού EastMed, αλλά και οι ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή, βρέθηκαν στο επίκεντρο των τριμερών συνομιλιών του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, με τον Πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Αναστασιάδη και τον Πρόεδρο του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, στη Λευκωσία.

Στις κοινές δηλώσεις τους μετά την ολοκλήρωση της Τριμερούς Συνόδου Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, ο Έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε την τριμερή συνάντηση ως θεσμό και στρατηγική συνεργασία που παίρνει σάρκα και οστά. «Είμαστε τρεις ώρες που μας βρέχουν τα ίδια νερά, η Μεσόγειος Θάλασσα θέλουμε να είναι θάλασσα ειρήνης, σταθερότητας και συνεργασίας και όχι εντάσεων» υπογράμμισε ο κ. Τσίπρας, προσθέτοντας ότι «στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, προκειμένου να διασφαλίσουμε την ευημερία, τη σταθεροτητα, τη συνεργασία, ανάμεσα στις χώρες μας αλλά και στις γειτονικές χώρες και τους λαούς της περιοχής».

Ο αγωγός EastMed και ο EuroAsia Interconnector

Οι τρεις ηγέτες συζήτησαν για το «εμβληματικό ενεργειακό πρότζεκτ» όπως χαρακτήρισε ο κ. Τσίπρας τον αγωγό EastMed (που θα ενώνει το Ισραήλ και την Κύπρο με την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη) και το παράλληλο πρότζεκτ ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector (ένα μεγαλόπνοο έργο ανάπτυξης ηλεκτρικής ενέργειας και πληροφοριών, μέσω υποθαλάσσιας διασύνδεσης). Έκανε λόγο για κορυφαίο έργο διασυνδεσιμότητας ανάμεσα στις τρεις χώρες. «Στην πραγματικότητα μιλάμε για τους ενεργειακούς και τηλεπικοινωνιακούς δρόμους του μέλλοντος για την ευρύτερη περιοχή και την Ευρώπη που συμβάλουν καθοριστικά και στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, που αποτελεί και βασική στρατηγική της ΕΕ» ανέφερε. Όπως σημείωσε, το γεγονός ότι σήμερα συμφώνησαν να υπογράψουν τη διακρατική συμφωνία γι’ αυτό το «ύψιστης γεωπολιτικής σημασίας έργο» το συντομότερο δυνατόν, εντός του 2018, χαρακτηρίζει τη σημερινή συνάντηση ως εξόχως εποικοδομητική.

Επιπλέον, συμφώνησαν και για τις ενεργειακές υποδομές που θα συνδέσουν το Ισραήλ με την Ευρώπη, μέσω Κύπρου και Ελλάδας. Συνομίλησαν και για τον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που παρουσιάζει, επίσης, σημαντικές ευκαιρίες για συνεργασία. Επιπροσθέτως, υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας στον τομέα Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνίας, τομέας «στον οποίο σκοπεύουμε να επικεντρωθούμε την επόμενη περίοδο», ενώ σε ό,τι αφορά στην περιβαλλοντική συνεργασία υπέγραψαν συμφωνία για το Υποπεριφερειακό Σχέδιο Αντιμετώπισης Θαλάσσιας Ρύπανσης από Υδρογονάνθρακες.

Συζήτησαν, δε, εκτενώς για την οικονομία και τη συνεργασία στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, τονίζοντας τη σημασία που έχει η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ των Κεντρικών Ενώσεων Επιμελητηρίων των τριών χωρών.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός σχολίασε ότι πέραν των αγωγών, «αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία για εμάς είναι και οι αγωγοί που συνδέουν τους ανθρώπους, τους λαούς μας, τους πολιτισμούς μας», παραπέμποντας στον τουρισμό που «αποτελεί συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις χώρες μας». Επισήμανε ότι δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινοί επισκέπτονται ετησίως την Ελλάδα, «μία φιλόξενη χώρα, όπου κανείς μπορεί να αισθάνεται σαν στο σπίτι του». Υπενθύμισε ότι πριν από μήνες υποδέχτηκε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τον Ισραηλινό Πρόεδρο, με τον οποίο εγκαινίασαν την έναρξη των εργασιών για το Μουσείο Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη.

Περιφερειακές εξελίξεις

Ο κ. Τσίπρας είπε ότι επικεντρώθηκαν και στις «ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή, που επηρεάζουν άμεσα και τις τρεις χώρες». Όπως ανέφερε, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ τον ενημέρωσε για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Σχετικά με την ειρηνευτική διαδικασία στη Μ. Ανατολή, ο πρωθυπουργός εξέφρασε τη σταθερή πεποίθηση της Ελλάδας ότι η προσπάθεια για την επανέναρξη άμεσων και ουσιαστικών διαπραγματεύσεων για την επίτευξη βιώσιμης λύσης δύο κρατών, που θα διασφαλίζει συνθήκες ειρήνης και ασφάλειας, τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για τους Παλαιστινίους, είναι αναγκαία. Εξέφρασε, δε, την ελπίδα ότι «οι ΗΠΑ, που έχουν αδιαμφισβήτητα έναν κρίσιμο ρόλο στις διαπραγματεύσεις, θα συμβάλλουν με ουσιαστικές πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση, καταθέτοντας, ελπίζω, το συντομότερο δυνατό και ένα συγκεκριμένο σχέδιο επίλυσης, ένα ειρηνευτικό σχέδιο».

Ο κ. Τσίπρας συνεγχάρη τον κ. Νετανιάχου για τα 70 χρόνια από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Παράλληλα, συζήτησαν διεξοδικά τις εξελίξεις στην περιοχή της Συρίας, «η οποία ταλανίζεται από μία μακρόχρονη σύγκρουση, με πολύ μεγάλο κόστος σε ανθρώπινες ζωές», την καταστροφή της χώρας και τη συνεπακόλουθη αύξηση των προσφυγικών ροών, συνέπειες που η Ελλάδα έχει υποστεί άμεσα καθώς βρίσκεται στην πρώτη γραμμή υποδοχής αυτών των ροών. «Στόχος μας οφείλει να είναι, να διατηρηθεί η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, να επιτευχθεί μόνιμη εκεχειρία που να θέτει τις βάσεις για συμφιλίωση και να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε να επιστρέψουν οι πρόσφυγες το συντομότερο στις χώρες τους» σημείωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός.

Κυπριακό

Ως προς το Κυπριακό, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι εξέφρασαν τη στήριξή τους «στις προσπάθειες του Νίκου Αναστασιάδη για μία δίκαιη και βιώσιμη λύση, προς όφελος όλου του κυπριακού λαού -Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Μία λύση που θα εδράζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και θα συνάδει με την ιδιότητα της Κύπρου ως κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση του κατοχικού στρατού». «Στο πλαίσιο αυτό τονίσαμε ότι στηρίζουμε την επανέναρξη των συνομιλιών πάντοτε στη βάση των παραμέτρων που έθεσε ο γγ του ΟΗΕ» συμπλήρωσε.

«Η Τουρκία οφείλει να σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα των γειτόνων της»

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, στις συνομιλίες του με τον κ. Αναστασιάδη και τον κ. Νετανιάχου, είχε την ευκαιρία να εκφράσει την ανησυχία του «για την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις το τελευταίο διάστημα, τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην νοτιοανατολική Μεσόγειο, στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου». Υπογράμμισε ότι «η Τουρκία οφείλει να σέβεται τα κυριαρχικά δικαιώματα των γειτόνων της, όπως αυτά πηγάζουν από τις διεθνείς συνθήκες και το διεθνές δίκαιο». «Θέση που αποτελεί θέση και των τριών μας» υποστήριξε, για να προσθέσει ότι «σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να εντείνουμε τη συνεργασία μας, ώστε όλες οι γειτονικές χώρες να μπουν σε μία λογική σεβασμού του διεθνούς δικαίου αλλά και της καλής γειτονίας».

Ιράν

Αναφερόμενος στις έντονες ανησυχίες που εξέφρασε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ για τις δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς από το Ιράν, ο κ. Τσίπρας είπε ότι «συμμεριζόμαστε αυτές τις ανησυχίες, ωστόσο η άποψη που εξέφρασα είναι ότι μία πιθανή ακύρωση της συμφωνίας με το Ιράν για τα πυρηνικά, μία πιθανή κατάργηση της συμφωνίας, πιθανόν να οδηγήσει την περιοχή σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση, πράγμα που δεν θα είναι οφέλιμο για κανέναν».

Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι τρεις χώρες βρίσκονται σε μία κοινή αντίληψη σε ό,τι αφορά στην ανάγκη εμβάθυνσης της συνεργασίας για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και τη συνανάπτυξη στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, σε μία κοινή αντίληψη για την ανάγκη να βρουν τρόπους για την ασφαλή μεταφορά των ενεργειακών πόρων της νοτιοανατολικής Μεσογείου προς τον ευρωπαϊκό χώρο.

Τέλος, ο κ. Τσίπρας δήλωσε ότι φεύγει από την τέταρτη Τριμερή πιο αισιόδοξος, ότι η συνεργασία προχωράει, έχει στρατηγικό βάθος και μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία νέων θετικών δεδομένων στην περιοχή.

Πριν από τις δηλώσεις των τριών ηγετών υπογράφηκαν μνημόνια συναντίληψης σε τριμερές επίπεδο από τον υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Νίκο Παππά και τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος, Σωκράτη Φάμελλο, στους τομείς των τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής, της διαστημικής τεχνολογίας και δορυφόρων, της αντιμετώπισης θαλάσσιας ρύπανσης. Ακολούθησαν υπογραφές για συνεργασίες σε διμερές επόιπεδο. Επιπλέον, στο πλαίσιο της Συνόδου διοργανώθηκε και τριμερής συνάντηση των εμπορικών επιμελητηρίων με τον πρόεδρο του ΕΒΕΑ, Κωνσταντίνο Μίχαλο, να συνυπογράφει με τους ομολόγους του μνημόνιο συνεργασίας.