Τεχνητή Νοημοσύνη: Μαζί με την οικονομική αξία, οι άνθρωποι μπορεί να χάσουν και την πολιτική τους δύναμη
Εν έτει 2023, η ανθρωπότητα βιώνει μια πρωτόγνωρη τεχνολογική αλλαγή, την οποία, μέχρι πρότινος, αντίκριζε μόνον σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Πλέον, όσοι μιλούσαν για Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση και Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θεωρούνται ούτε θεολογίζοντες, ούτε φαντασιοκόποι, ούτε μεταφυσικοί. Διότι είναι απλά πραγματιστές.
Η τάση ομολογουμένως έχει αντιστραφεί, αλλά δυστυχώς επισημαίνονται ως επί το πλείστον τα καλά της. Ένας παραλληλισμός εύστοχος, όπως επισημαίνει ο σημαντικός καθηγητής Μάνος Δανέζης, θα ήταν αυτός της τεχνητής νοημοσύνης με την ατομική ενέργεια, που σαφέστατα έχει προτερήματα – μέχρι τη στιγμή που θα «πέσουν» μερικές βόμβες… Ωστόσο, περί τέτοιων θεμελιωδών τεχνολογικών αλλαγών, είναι εκ των ων ουκ άνευ να έχουν χαρτογραφηθεί και τα κακά.
Προς το παρόν, παραμένουμε πεπεισμένοι πως η πρόοδος η οποία επιτελείται αφορά τα ρομπότ όσο και τα εξελιγμένα ηλεκτρονικά συστήματα – ψέματα… Το βασικό συστατικό της νέας βιομηχανικής επανάστασης έχει ως πυρήνα την κβαντική τεχνολογία, την Πληροφορική, την αυτοεκπαίδευση των μηχανών, τις νέες πηγές ενέργειας, αλλά κυρίως την τεχνητή νοημοσύνη που εξελίσσεται ραγδαία με τη μίμηση των ανθρωπίνων εγκεφαλικών λειτουργιών.
Και είναι τόσο πολλές οι πληροφορίες που «εξορύσσονται», που η πλειονότητα των ανθρώπων θεωρεί πως δεν τους αφορούν. Αμέτοχοι, τελούντες σε άγνοια και αδρανείς, παραμένουν απαθείς θεατές των δρωμένων, μένοντας «κολλημένοι» στην αναχρονιστική γνώση την οποία προσέφερε και συνεχίζει να προσφέρει η ελληνική εγκύκλιος Παιδεία.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό ιστορικό και καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ Γιουβάλ Χαράρι, ως αποτέλεσμα του γεγονότος πως οι περισσότεροι θεωρούν ότι η καινούργια γνώση δεν τους αφορά, μέχρι το 2050 θα έχει αναδυθεί μια νέα άχρηστη τάξη πολιτών, των οποίων η απογοήτευση θα αποτελεί βασικό τροχοπέδη για την απόκτηση δεξιοτήτων προκειμένου όχι μόνον να βρουν εργασία, αλλά και για να υπερασπιστούν με νέες μεθόδους τα δημοκρατικά τους δικαιώματα, τα οποία θα απειλούνται από τις νέες τεχνολογίες.
Τα προβλήματα
Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση κυρίως θα μεταλλάξει τη Μεταποίηση, κάτι που δεν θα δοκιμάσει μόνο το τρέχον οικονομικό status quo, αλλά και τις στρατιωτικές, κοινωνικές, γεωπολιτικές και πολιτικές σχέσεις, αλλά και τις σχέσεις ανθρώπου και μηχανής.
Κατά πρώτον, αυτο που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι το πρόβλημα της ανεργίας, δεδομένου ότι εργασίες χαμηλής εξειδίκευσης θα διεκπεραιώνονται πλέον από έξυπνα ρομποτικά συστήματα, με αποτέλεσμα εκατομμύρια ανθρώπων να στερούνται το δικαίωμα στην απασχόληση.
Ζήτημα αποτελεί το μέλλον των πληρωμών χωρίς τη διαμεσολάβηση των τραπεζών, που σήμερα εγγυώνται την αξιοπιστία μεταξύ των συναλλασσομένων.
Το μεγάλο πρόβλημα όμως της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης και της τεχνητής νοημοσύνης, σύμφωνα με τον Χαράρι, θα είναι το εξής: δεδομένου ότι οι άνθρωποι θα καταστούν οικονομικά περιττοί, μαζί με την οικονομική αξία τους θα απολέσουν και την πολιτική τους δύναμη.
Χάρη σε εντεταλμένες ορδές από ρομπότ τα οποία θα ορίζουν την κατανομή της πληροφορίας (π.χ. μέσω social media), οι τεχνολογικές δυνατότητες προς όφελος των ελίτ θα χειραγωγούν τους πολίτες, μέχρι του σημείου που οι τελευταίοι θα καταλήξουν από πολιτικά όντα σε ιδιώτες – κατά τη θουκυδίδειο αναφορά στον Επιτάφιο («τον μηδέν τώνδε μετέχοντα ουκ απράγμονα αλλ αχρείον νομίζομεν»).
Φυσικά, η κοινωνία δεν πρέπει να φοβάται τη νέα Βιομηχανική Επανάσταση, αρκεί να προετοιμαστεί καταλλήλως για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που αναμφισβήτητα θα προκύψουν.
