Θα σώσουν την Ελλάδα Κίνα ή Ρωσία; Μάλλον όχι…

Οι συζητήσεις για το μέλλον της Ελλάδας μόλις ξεκίνησαν στις Βρυξέλλες. Ωστόσο, τις δύο πλευρές μοιάζει, προς το παρόν, να τις χωρίζει μεγάλη απόσταση, ενώ ο χρόνος μέχρι τις κρίσιμες ημερομηνίες λιγοστεύει. Πολλοί αναλυτές και ΜΜΕ μοιάζουν να προεξοφλούν συμβιβασμό μεταξύ Ελλάδας και Ευρωζώνης, καθώς οποιαδήποτε άλλη κατάληξη θα είχε άσχημες συνέπειες και για τις δύο πλευρές.

Το βράδυ της Δευτέρας ο Πάνος Καμμένος, μιλώντας στο MEGA, δήλωσε πως η χώρα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μια αποτυχία στις συζητήσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους της. «Έχουμε άλλο πλάνο, για να βρούμε λεφτά», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας. «Το plan B είναι να υπάρξει χρηματοδότηση από άλλη πλευρά. Μπορεί να είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα ή άλλες χώρες». Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και ο Νίκος Χουντής, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος, αν και διευκρίνισε πως δεν υπάρχει κάποιο τέτοιο αίτημα, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να κινηθεί η Ελλάδα και προς άλλες πηγές χρηματοδότησης, εκτός Ε.Ε, όπως η Κίνα. Οι Κινέζοι όμως, φρόντισαν να το διαψεύσουν αμέσως.

Αυτό το θέμα δεν είναι καινούργιο. Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που έπληξε τη χώρα μας, πολλοί προέτρεπαν την Ελλάδα να αναζητήσει “ρούβλια” ή “γουάν”, ειδικά όταν η κατάσταση χειροτέρευε για την οικονομία. Σε αυτό το ζήτημα αναφέρθηκε και ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος, όταν επισκέφτηκε τη Ρωσία το Φεβρουάριο του 2010 για να διερευνήσει τις προθέσεις της Μόσχας, άκουγε έκπληκτος το Νο2 της κυβέρνησης, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, να τον παραπέμπει για βοήθεια στο ΔΝΤ ή στην Παγκόσμια Τράπεζα.

Σήμερα πέντε χρόνια μετά, οι αναλυτές ξεκαθαρίζουν ότι θα ήταν πολύ δύσκολο η Ρωσία να καλύψει τις ανάγκες της Ελλάδας, ειδικά τώρα που η ρωσική οικονομία δε βρίσκεται σε καλή κατάσταση.

Ρωσία: Θα εξετάσουμε τυχόν αίτημα της Ελλάδας για βοήθεια

Στα 22 δισ. ευρώ οι ανάγκες της Ελλάδας για το 2015
Η χώρα μας σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΟΔΔΗΧ, χρειάζεται περίπου 22 δισ. ευρώ για να καλύψει τις ανάγκες της φέτος. Συγκεκριμένα για το 2015 οι τόκοι υπολογίζονται στα 5,8 δισ. ευρώ και τα χρεολύσια στα 16,02 δισ. ευρώ. Η ρωσική οικονομία δεν θα μπορούσε να καλύψει ούτε το ένα τρίτο από αυτό το ποσό στη δεδομένη χρονική στιγμή.

Ενδεικτικά η οικονομία της Ρωσίας αναμένεται να ολισθήσει σε ύφεση το 2015, υφιστάμενη τις συνέπειες των οικονομικών κυρώσεων που επέβαλαν στη χώρα τα κράτη της Δύσης και παράλληλα της πτώσης της τιμής του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, γεγονός που μειώνει τα δημόσια έσοδά της, αυξάνει τον πληθωρισμό και ρίχνει το ρούβλι, χωρίς να διαφαίνεται αυτή τη στιγμή στον ορίζοντα κάποια ελπίδα να αναστραφεί η κατάσταση στο πεδίο της οικονομίας για τη Μόσχα.

Ακόμα όμως και αν μιλάγαμε για ένα μικρό δάνειο της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ, όπως αυτό που χορηγήθηκε από τη Ρωσία στην Κύπρο, τα δεδομένα δεν είναι τα ίδια. Μια κίνηση της Ελλάδας προς τη Ρωσία θα μπορούσε να “εξοργίσει” τους εταίρους μας, τη στιγμή που οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται στο χειρότερο σημείο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, με αφορμή την κρίση της Ουκρανίας.

Υποθετικά οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν σε αντίποινα να κλείσουν τις κάνουλες του “ELA” για τις ελληνικές τράπεζες, με πρόσχημα την ανάγκη επιβολής πιο αυστηρών όρων για ρευστότητα, πολλαπλασιάζοντας έτσι τις ανάγκες της Ελλάδας.

Επίσης το παράδειγμα της Κύπρου δείχνει ότι κάποιος, όταν δανείζει χρήματα, δεν το κάνει χωρίς να αποσκοπεί σε ίδιον όφελος… Η Ρωσία, όταν η Κύπρος ζητούσε δεύτερο δάνειο ύψους 5 δισ. ευρώ όντας σε πολύ δύσκολη θέση, απαίτησε ως αντάλλαγμα για μικρότερο επιτόκιο,  τη δημιουργία και τον έλεγχο ναυτικής εγκατάστασης στη Μεγαλόνησο, θέμα που έχει έρθει ξανά στην επικαιρότητα και επίσης τον ελέγχο εξ ημισείας με την ισραηλινή εταιρία Delek της πλατφόρμας υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG) που πρόκειται να κατασκευαστεί. Τελικά μετά από πιέσεις της Ε.Ε και απροθυμία της Κύπρου να δεχτεί όλους τους όρους, δάνειο δε δόθηκε ποτέ.

Πόσο ακόμα θα αντέξει η Ρωσία;

Τι βλέπουν οι αναλυτές
Η αλήθεια είναι ότι Ελλάδα και Ρωσία έχουν στενούς εμπορικούς δεσμούς, ενώ είναι δεδομένο το ενδιαφέρον των Ρώσων για επενδύσεις στη χώρα μας, κυρίως σε υποδομές.  Το 2013, το 13% των Ελληνικών εισαγωγών προήλθε από τη Ρωσία, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Αλλά βαθύτεροι οικονομικοί δεσμοί, σύμφωνα με έμπειρους αναλυτές, δεν μοιάζουν να είναι πιθανοί.

Ενδεικτικά ο οικονομολόγος του Berenberg, Rob Wood, μιλώντας στο CNN, εκτιμά πως η Ρωσία δεν είναι σε θέση να παρέχει αρκετή βοήθεια στην Ελλάδα.  Δηλώνει πως η ρωσική οικονομία βρίσκεται σε άσχημη κατάσταση εξαιτίας του συνδυασμού της πετρελαϊκής κρίσης και των Δυτικών κυρώσεων  και συμπληρώνει πως εάν η Ελλάδα έστρεφε την πλάτη της στην Ευρώπη, το τραπεζικό της σύστημα θα βρισκόταν κάτω από μεγαλύτερη πίεση.  «Αν η Ελλάδα γυρνούσε την πλάτη της στην Ευρώπη, ο τραπεζικός της τομεας – ο οποίος αντιμετωπίζει συρρίκνωση των πηγών χρηματοδότησής του – θα υφίστατο ακόμη μεγαλύτερη πίεση. Η Ρωσία δεν έχει τις οικονομικές πηγές για να κρατήσει τις τράπεζες να επιπλεύσουν».

Η περίπτωση της Κίνας
Από την άλλη πλευρά η Κίνα έχει επενδύσει τεράστια ποσά στα ελληνικά λιμάνια και σε άλλες εμπορικές συμφωνίες με τη χώρα. Τα ταμειακά διαθέσιμα του Πεκίνου υπολογίζονται γύρω στα 4 τρισεκατομμύρια δολάρια και θα μπορούσε κάλλιστα να χρηματοδοτήσει το ποσό που ζητά η Ελλάδα. Αλλά δεν θα έχει κάποιο όφελος να μπλέξει με ένα περιφερειακό πρόβλημα της Ευρώπης.

«Γιατί αλήθεια η Κίνα να ήθελα να μπει στη μέση της Ευρωζώνης με ανταγωνιστικό τρόπο;» διερωτάται ο οικονομολόγος και προσθέτει: «Για τη Ρωσία υπάρχει όφελος από την αποσταθεροποίηση του αντιπάλου, αλλά για την Κίνα δεν βλέπω κανένα οικονομικό ή πολιτικό όφελος».

Όσο για τις ΗΠΑ, ο επίκουρος καθηγητής του London School of Economics Σπύρος Οικονομίδης αναφέρει πως είναι απίθανο να κινηθεί για μια βοήθεια προς την Ελλάδα. «Μπορεί να ασκεί κάποιου είδους επιρροή σε ευρωπαϊκούς κύκλους για να διασφαλίσει ότι η Ελλάδα δεν θα μείνει έρμαιο. Αλλά δεν βλέπω ότι οι ΗΠΑ θα προχωρούσαν σε ένα πακέτο διάσωσης ενός μέλους της Eυρωζώνης» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Δεν υπάρχει plan B για την Ελλάδα. Το μόνο πλάνο που πρέπει να έχει η χώρα είναι να ανακτήσει όσο πιο γρήγορα την οικονομική της ανεξαρτησία στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, βασιζόμενη σε ένα σχέδιο για το μέλλον,  που θα προβλέπει την πρόσβασή της εκ νέου στις αγορές και όχι να ζητάει δανεικά σε όλες τις ηπείρους…

* Ο Τάσος Ζάχος είναι αρχισυντάκτης του περιοδικού Fortune και του FortuneGreece.com