Θάνος Βαμβακίδης (BofA): «Αυτή είναι μια μοναδική ευκαιρία, που δεν πρέπει να χάσει η Ελλάδα»
Στην επόμενη μέρα για την ελληνική οικονομία, έτσι όπως αυτή θα διαμορφωθεί μετά την εισροή σημαντικών κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, σε συνδυασμό με την υλοποίηση σημαντικών projects, όπως το ελληνικό, εστιάζει ο Θάνος Βαμβακίδης, Global Head FX G10 της Bank of America Merrill Lynch.
Σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης ο κ. Βαμβακίδης μιλά στο Fortune Greece για τις επενδυτικές ευκαιρίες που εμφανίζονται, εμμένει στα λάθη που πρέπει να αποφύγει η χώρα προκειμένου να μην ξεφύγει από την αναπτυξιακή τροχιά, μιλά για τον ρόλο που θα κληθούν να διαδραματίσουν οι τράπεζες στην μετα- covid-19 εποχή, ενώ απαντά στο ερώτημα εάν ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός νομισματικού πολέμου, μεταξύ ευρώ- δολαρίου, εξαιτίας της αποδυνάμωσης του δολαρίου.
Κύριε Βαμβακίδη, πολύς λόγος γίνεται για την πρωτοφανή ρευστότητα που διοχετεύεται στην αγορά τόσο από την ΕΚΤ, αλλά και από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Θεωρείτε πως τα ιστορικά χαμηλά στα ελληνικά ομόλογα δημιουργούν ευκαιρία για το ελληνικό δημόσιο να μπορέσει να χρηματοδοτήσει την ανάκαμψη;
Με τα ελληνικά ομόλογα να αποτελούν μέρος του προγράμματος QE της ΕΚΤ και την πρόσβαση στην αγορά με το χαμηλότερο κόστος δανεισμού που έχει υπάρξει ποτέ, η Ελλάδα θα πρέπει να είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει εύκολα την ανάκαμψη της οικονομίας μετά την πανδημία. Επιπρόσθετα, η χώρα θα λάβει επίσης τεράστια χρηματοδότηση, το μεγαλύτερο μέρος της ως επιχορηγήσεις, από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ. Αν μη τι άλλο, θα είναι μια πρόκληση να διασφαλίσει η Ελλάδα ότι όλα αυτά τα χρήματα δαπανώνται αποτελεσματικά, ότι θα αποφευχθούν σπατάλες και θα μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος της ανάπτυξης στην οικονομία. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είχε χαμηλό ποσοστό απορρόφησης κονδυλίων της ΕΕ στο παρελθόν και έχει υψηλό ρεκόρ υπέρογκων δαπανών. Αυτή τη φορά, η χώρα πρέπει να κάνει το σωστό. Το παράθυρο των δημοσιονομικών δαπανών μπορεί επίσης να είναι στενό, ανάλογα με το πότε και πώς θα ενεργοποιηθούν εκ νέου οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ. Το χρέος της Ελλάδας είναι τώρα υψηλότερο από ποτέ, πάνω από το 200% του ΑΕΠ, ποσοστό που υπογραμμίζει ότι τελικά απαιτείται δημοσιονομική εξυγίανση.
Πόσο υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης πιστεύετε ότι θα δούμε τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη τα δεκάδες δις ευρώ που θα πέσουν στη χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και το γεγονός ότι έχουν ήδη μπει σε τροχιά υλοποίησης μεγάλα επενδυτικά projects, όπως το ελληνικό;
Στα επόμενα δύο χρόνια, η ελληνική οικονομία είναι πιθανό να αναπτυχθεί κατά 5%, ή ακόμη υψηλότερα, κατά τη διαδικασία ομαλοποίησης, λόγω των βασικών επιπτώσεων από την πανδημία. Μακροπρόθεσμα, η οικονομία θα πρέπει να σταθεροποιηθεί με τον δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης, με εκτιμήσεις που κυμαίνονται από 1% έως 2%. Εδώ και καιρό υποστηρίζουμε ότι μια τέτοια δυνητική ανάπτυξη είναι πολύ χαμηλή για την Ελλάδα και ότι η χώρα μπορεί να επιτύχει πολύ υψηλότερα ποσοστά εάν πραγματοποιηθούν φιλικές προς τις επενδύσεις μεταρρυθμίσεις. Το οικονομετρικό μοντέλο μας στην πραγματικότητα υποδηλώνει ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αναπτυχθεί μακροπρόθεσμα κατά 3%, αν όχι υψηλότερα, απλώς επιτυγχάνοντας το μέσο όρο του ευρώ σε τέτοιες μεταρρυθμίσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, οι μεγάλες εισροές από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ τα επόμενα χρόνια, τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια που έχουν ξεκινήσει πρόσφατα ή πρόκειται να ξεκινήσουν, και η φιλόδοξη μεταρρυθμιστική ατζέντα της ελληνικής κυβέρνησης θα μπορούσε να είναι ένα παιχνίδι αλλαγής για την Ελλάδα και να οδηγήσει σε μια πολύ πιο δυναμική οικονομία. Αυτή είναι μια μοναδική ευκαιρία, που δεν πρέπει να χάσετε. Διαφορετικά, η Ελλάδα όχι μόνο θα «κολλήσει» σε χαμηλή δυναμική ανάπτυξης μετά την αρχική ώθηση που θα συντελεστεί στην μετα-πανδημική περίοδο, αλλά το τεράστιο χρέος της θα κρατήσει την οικονομία ευάλωτη σε μια νέα κρίση.
Τελικά η ελληνική αγορά έχει επενδυτικές ευκαιρίες και αν ναι σε ποιους κλάδους; Πώς αντιδρούν οι ξένοι επενδυτές;
Πριν από την πανδημία, οι ξένοι επενδυτές προσέβλεπαν σε συγκεκριμένες αποδείξεις ότι η νέα ελληνική κυβέρνηση εννοούσε τα όσα έλεγε και ότι ήταν σοβαρή στο θέμα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η χώρα επρόκειτο να ξεκινήσει ένα νέο κεφάλαιο, έπειτα από μια μακρά κρίση και μια πολύ αδύναμη ανάκαμψη. Η πανδημία ήταν, δίχως αμφιβολία, μια ατυχής συγκυρία, αλλά οι ξένοι επενδυτές παραμένουν αισιόδοξοι και οι ελληνικές αρχές έχουν αποκτήσει μεγάλη αξιοπιστία ως προς τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκαν την υγειονομική κρίση. Η Ελλάδα διαθέτει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα, όσον αφορά την τοποθεσία, τον καιρό και το προσιτό ανθρώπινο κεφάλαιο. Προφανείς ευκαιρίες για επενδύσεις στον τουρισμό, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, τη γεωργία και πολλούς άλλους τομείς θα μπορούσαν να προσελκύσουν ξένα κεφάλαια, εάν το επιτρέψει η ελληνική γραφειοκρατία. Είναι περισσότερο θέμα άρσης αντικινήτρων, παρά δημιουργίας νέων κινήτρων.
Ποιος ο μεγαλύτερος φόβος των τραπεζών μετά τα εμβόλια; Τι εναλλακτική έχουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε περίπτωση που δεν δούμε ανάκαμψη το 2021;
Η πανδημία βρήκε πραγματικά τον παγκόσμιο τραπεζικό τομέα σε πολύ καλύτερη θέση, έπειτα από μεταρρυθμίσεις και ισχυρότερους κανονισμούς που υιοθετήθηκαν μετά την οικονομική κρίση πριν από δέκα χρόνια. Επιπλέον, οι κεντρικές τράπεζες έχουν ενεργήσει γρήγορα προκειμένου να παρέχουν στον χρηματοπιστωτικό τομέα άφθονη ρευστότητα και οι περισσότερες τράπεζες έχουν αυξήσει σημαντικά τις προβλέψεις, ενισχύοντας τα αποθέματα ασφαλείας. Η δημοσιονομική υποστήριξη και οι εγγυήσεις δανείων έχουν επίσης συμβάλει στην αποφυγή της απότομης αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που πολλοί φοβόντουσαν όταν ξέσπασε η πανδημία. Τα χαμηλά επιτόκια είναι αρνητικά για την κερδοφορία των τραπεζών βραχυπρόθεσμα, αλλά στο βαθμό που ελαχιστοποιούν τον αρνητικό αντίκτυπο του πανδημικού σοκ στην οικονομία σήμερα και που θα υποστηρίξουν μια ισχυρότερη ανάκαμψη τα επόμενα χρόνια, θα οδηγήσουν επίσης σε ένα καλύτερο περιβάλλον για τις τράπεζες.
Είμαι αισιόδοξος ότι οι τράπεζες σήμερα αποτελούν μέρος της λύσης και θα μπορέσουν να συμβάλουν στη χρηματοδότηση της ανάκαμψης που θα ακολουθήσει. Αυτό ισχύει και για τις ελληνικές τράπεζες, υποθέτοντας ότι συνεχίζουν να καθαρίζουν τα χαρτοφυλάκια τους, στηριζόμενες στη σημαντική πρόοδο που έχουν ήδη επιτύχει.
Πρόσφατη έρευνα της BofA δείχνει ότι η πανδημία και ο εγκλεισμός στο σπίτι έδωσαν περισσότερο χρόνο στους Αμερικανούς πολίτες να βάλουν σε τάξη τις οικονομικές τους εκκρεμότητες και να αποταμιεύσουν. Τι ισχύει με τους Ευρωπαίους; Θεωρείτε ότι είναι μια τάση που θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια;
Πράγματι, η μαζική υποστήριξη της δημοσιονομικής πολιτικής, σε παγκόσμια κλίμακα, και οι λιγότερες ευκαιρίες για δαπάνες, λόγω των περιοριστικών μέτρων για τον Covid19, οδήγησαν σε αύξηση των αποταμιεύσεων του ιδιωτικού τομέα. Η υψηλή αβεβαιότητα οδήγησε επίσης ορισμένους ανθρώπους να αποταμιεύσουν περισσότερα από ότι συνήθως. Αν και αυτό συνέβαινε περισσότερο στις ΗΠΑ, επειδή οι φορολογικές μεταβιβάσεις ήταν ακόμη υψηλότερες από τους μισθούς για ένα μεγάλο μερίδιο του πληθυσμού. Είδαμε όμως παρόμοιες τάσεις στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Νομίζω ότι αυτό είναι προσωρινό φαινόμενο και θα περίμενα σταδιακή αύξηση των ιδιωτικών δαπανών καθώς επιστρέφουμε στο φυσιολογικό. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα πρέπει να δαπανήσουν για να επιβιώσουν και να ανακάμψουν. Τα άτομα είναι επίσης πιθανό να αρχίσουν να ξοδεύουν χρήματα όταν θα έχουν και πάλι την ευκαιρία να απολαύσουν τη ζωή όπως κάποτε. Τα στοιχεία για το ισχυρό rebound της οικονομίας στο τρίτο τρίμηνο του 2020, όταν οι άνθρωποι ήταν πολύ αισιόδοξοι για το τέλος της πανδημίας, είναι μια γεύση από αυτό που είναι πιθανό να δούμε όταν η πανδημία θα έχει τελειώσει πραγματικά. Ελπίζω ότι στο μεταξύ οι μακροοικονομικές πολιτικές θα παραμείνουν υποστηρικτικές. Η πρόωρη απόσυρση της πολιτικής ετοιμότητας, προτού η ανάκαμψη αποκτήσει επαρκή ταχύτητα, αποτελεί κίνδυνο.
Η αποδυνάμωση του δολαρίου έναντι του ευρώ τι ευκαιρίες και τι προβλήματα δημιουργεί για την Ευρώπη; Είναι πιθανό να δούμε έναν νέο νομισματικό πόλεμο να ξεκινά;
Το αδύναμο δολάριο αποτέλεσε, θα έλεγα, έκπληξη κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής παγκόσμιας ύφεσης. Εν μέρει αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ξεκίνησε το έτος σε υπερτιμημένο επίπεδο, αλλά η επιθετική χαλάρωση της πολιτικής της Fed και η υποστήριξή της στην παγκόσμια όρεξη ανάληψης ρίσκου είχαν επίσης να κάνουν με αυτό. Η Ευρώπη θα τα πήγαινε καλύτερα με ένα πιο αδύναμο ευρώ, αλλά η αλήθεια είναι ότι το ευρώ δεν έχει υπερτιμηθεί και δεν έχει μετακινηθεί πραγματικά σε σχέση με τα non-USD νομίσματα. Σε αυτό το σημείο, το αμερικανικό δολάριο πλησιάζει στη μακροπρόθεσμη ισορροπία του, κάτι που μας δείχνει ότι οι κίνδυνοι για έναν πόλεμο νομισμάτων είναι πολύ χαμηλοί. Θα με ανησυχούσε περισσότερο αν το δολάριο επρόκειτο να υποτιμηθεί σημαντικά, κάτι που δεν περιμένουμε.
