Τhe Architect Show 5_Futurespective: Ολοκληρώθηκε το διήμερο συνέδριο στα πλαίσια της έκθεσης the Architect Show 5

Οι πύλες της 5ης διοργάνωσης του Τhe Architect Show, σε επιμέλεια παραγωγής από την MEDEXPO, άνοιξαν το διήμερο Παρασκευή & Σάββατο 8-9 Δεκεμβρίου 2023 στο Metropolitan Expo. Το Archisearch και η Design Ambassador επιμελήθηκαν το περιεχόμενο και την παραγωγή του συνεδρίου “Futurespective: Βιώσιμες Πρακτικές & Νέα Μοντέλα Ζωής”, που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της έκθεσης, ταξιδεύοντας τους συμμετέχοντες σε ένα φουτουριστικό μετά-σύμπαν όπου το μέλλον της πόλης αποτελεί το κεντρικό διακύβευμα δυο αντικρουόμενων ομάδων (stakeholders). 

Πως διαμορφώνεται η ελληνική πόλη στο πρώτο μισό του 21ου αιώνα; Η κοινωνία των πολιτών και οι επενδυτές διεκδικούν την Αθήνα. Την ώρα που πολυεθνικές επενδυτικές εταιρείες στρέφουν την προσοχή τους σε μεγάλες οικιστικές αναπτύξεις στο Ελληνικό και την Πειραιώς, η ανάγκη των πολλών για κοινωνική στέγαση αυξάνεται και γίνεται απαίτηση. Είναι η κατοικία προϊόν ή αγαθό; Ποια είναι η γνώμη των αρχιτεκτόνων και με ποιο στρατόπεδο συντάσσονται; Τι συμβαίνει με την αναβάθμιση του υπάρχοντος κτηριακού αποθέματος στο κέντρο της Αθήνας; Πώς θα προσαρμοστεί η πολυκατοικία της αντιπαροχής στους σύγχρονους στόχους βιωσιμότητας; Και τι γίνεται με την ιδιοκατοίκηση που δίνει στο άστυ χρώμα ελληνικό; Είναι εμπόδιο για την αστική ανάπτυξη που φαντάζεται η επενδυτική ελίτ ή σωτήριο ανάχωμα για την επιβίωση των λαϊκών στρωμάτων και της μικροαστικής τους αυθεντικότητας;

-γράφει η Μελίνα Αρβανίτη-Πολλάτου

Την πρώτη μέρα του συνεδρίου, Παρακευή 8 Δεκεμβρίου 2023, οι συζητήσεις κινήθηκαν γύρω από την πόλη, την κοινωνική αρχιτεκτονική, το μέλλον της ελληνικής πολυκατοικίας προς βιώσιμες πρακτικές ενεργειακής αναβάθμισής της, την ελληνική αρχιτεκτονική, που κατακτά διεθνή πρότυπα στο εξωτερικό, και την γοητεία της εικόνας που μας μαγεύει και πάλι.

Η Σκηνοθεσία της εικόνας

Tο πρόγραμμα ομιλιών της πρώτης μέρας του συνεδρίου, την Παρασκευή 8 Δεκεμβρίου 2023, άνοιξε ο ιδρυτής της Creative Lighting Νίκος Νικολόπουλος ο οποίος μύησε το κοινό του tAS 5 στα μυστικά της σκηνοθεσίας της εικόνας. Η 20λεπτη ομιλία του κυρίου Νικολόπουλου επικεντρώθηκε στη δημιουργία σχεδιαστικών αφηγήσεων μέσα από εικόνες που μιλάνε και λένε πολλά. Παρουσιάζοντας μια σειρά από πρόσφατα έργα του, περιέγραψε την δημιουργική διαδικασία της Creative Lighting αποκαλύπτοντας πως το μυστικό μιας δυνατής εικόνας είναι η ενσωμάτωση της πραγματικής στιγμής, μιας πραγματικά έντονης εντύπωσης, που δίνει στον τρισδιάστατο χώρο φυσική υπόσταση. Η σκηνοθεσία ξεκινά από ενδελεχή έρευνα και πειραματισμούς για να συνεχίσει, μετά από προσεκτική ιεράρχηση, στον πίνακα moodboard ο οποίος αποτυπώνοντας, ξεκάθαρα, τη σχεδιαστική αφήγηση του δημιουργού μεταφέρει το όραμά του μπολιάζοντας με αναφορές την τελική τρισδιάστατη εικόνα και προσδίδοντάς της ξεκάθαρες ποιότητες και διακριτό χαρακτήρα.

3D Printing, AI and other stories

Στο πρώτο πάνελ της ημέρας, ο Νίκος Νικολόπουλος συντόνισε τη συζήτηση μεταξύ των Νεφέλη Χατζημηνά – Αrchitect Scripta, Ευτύχη Ευθυμίου – Decode Fab Lab και Ευάγγελου Βαλαώρα – Great Visual Studio. Οι ομιλιτές περιέγραψαν την σχεδιαστική εμπειρία τους με εργαλεία τρισδιάστατης εκτύπωσης τα οποία κάνοντας την αποτύπωση προωθημένων τρισδιάστατων μορφών διπλής καμπυλότητας εφικτή προσφέρουν σημαντική ελευθερία στη σχεδίαση και κατ΄επέκταση στη δημιουργική διαδικασία στην αρχιτεκτονική. Αρχιτεκτονικά γραφεία, στο εξωτερικό, επενδύουν με τρισδιάστατα εκτυπωμένα κεραμικά πλακίδια τις προσόψεις των κτηρίων που σχεδιάζουν εισάγοντας, δυναμικά, τις νέες τεχνολογίες σε κλίμακα γειτονιάς προσφέροντας πρωτοτυπία, αμεσότητα και αναβαθμισμένη αισθητική στην αστική εμπειρία. Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν πως τα σχεδιαστικά εργαλεία προηγμένης τεχνολογίας, μεταξύ των οποίων και η τεχνητή νοημοσύνη (AI), βοηθούν τους αρχιτέκτονες στην εξοικονόμηση χρόνου, στην ενίσχυση της δημιουργικής τους σκέψης και στην ιχνηλάτηση των τάσεων της αγοράς.

“Η τεχνητή νοημοσύνη διαδρά με τον σχεδιαστή σαν να συνδιαλέγεται με ένα παιδί με απεριόριστη φαντασία.”, είπε, χαρακτηριστικά, η Νεφέλη Χατζημηνά.

Είναι ένα εργαλείο που στόχο έχει να υποστηρίξει τον αρχιτέκτονα διευρύνοντας την ταυτότητα και τον ρόλο του και όχι να τον αντικαταστήσει. Η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη, η ενσυναίσθηση και η σχεδιαστική διαίσθηση του αρχιτέκτονα παραμένουν στο επίκεντρο της αρχιτεκτονικής δημιουργίας. Οι νέες τεχνολογίες σχεδιασμού αποτελούν μια πρόκληση για τους νέους σχεδιαστές για να εξερευνήσουν την απεραντοσύνη του νου σε μια ανοιχτή, διαδραστική σχέση μαζί τους.

Η αειφορία χτίζει ανθεκτικότητα | Sustainability builds resilience

Αμέσως μετά, το δεύτερο πάνελ της ημέρας συντόνισε ο αρχιτέκτονας, πολεοδόμος και ιδρυτής της Ecoweek Ηλίας Μεσσίνας συντόνισε τη συζήτηση μεταξύ των Μαρία Καλτσά – Arc Nest, Θωμά Δοξιάδη – Doxiadis+, Θάνου Παγώνη – Αναπληρωτή καθηγητή Αστικού Σχεδιασμού ΕΜΠ και Σταύρου Γυφτόπουλου – Καθηγητή αρχιτεκτονικού σχεδιασμού ΕΜΠ & μέλους του γραφείου Tombazis & Associates Architects. Ασφαλέστερα αστικά περιβάλλοντα, ανθεκτικά κτήρια και χρήση φυσικών υλικών στηρίζουν το όραμα της οικολογικής και κοινωνικής βιωσιμότητας για την πόλη του μέλλοντος.

“Πράσινα κτήρια είναι αυτά που σήμερα τηρούν τις αυστηρές προδιαγραφές του αύριο.”, σημείωσε, χαρακτηριστικά, η Μαρία Καλτσά.

Η εξοικονόμηση ενέργειας αναδεικνύεται στον κορυφαίο στόχο βιωσιμότητας παγκοσμίως. Η ομαλή ενσωμάτωση πολλών και διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων και η απαλοιφή των σκληρών χωρικών οριων, σε αστικό επίπεδο, είναι το κλειδί για την ανθεκτική πόλη την στιγμή που ο αστικός σχεδιασμός καλείται να συμπεριλάβει όλα τα έμβια όντα από τους ανθρώπους έως τα φυτά, τα ζώα και τους μύκητες. Ο άρτιος αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, η χρήση προηγμένων τεχνολογικών εφαρμογών και η οικολογική δόμηση χαρακτηρίζουν μια βιοκλιματική αρχιτεκτονική προσέγγιση. Η αναβάθμιση του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος των πόλεων και η σημαντική ελάττωση της νέας δόμησης τίθεται ως απόλυτη προτεραιότητα καθώς η αναγνώριση και διατήρηση του ιδιαίτερου χαρακτήρα κάθε περιοχής ή τοπίου βρίσκεται στον πυρήνα μιας βιώσιμης σχεδιαστικής μεθοδολογίας.

Η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, η προσιτή για όλους κατοικία και η δημιουργία παθητικών κτηρίων, με μηδενική ενεργειακή κατανάλωση για θέρμανση και ψύξη, είναι τα βασικά ζητούμενα του σύγχρονου αειφορικού σχεδιασμού.

Αμέσως μετά, ακολούθησε η ενότητα Future Athens | Μελλοντική Αθήνα για το μέλλον της ελληνικής πρωτεύουσας ή αλλιώς της πόλης που αγαπάμε να μισούμε.

Η πρώτη συζήτηση πραγματοποιήθηκε μεταξύ του επιχειρηματία, συνιδρυτή και CEO των Brown Hotels, Leon Avigad και της επικεφαλής περιεχομένου της Design Ambassador Δανάης Μακρή. “Amazing stories are waiting to happen”, είναι το μότο του ξενοδοχειακού ομίλου Brown Hotels, που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή της Ομόνοιας, στη καρδιά της Αθήνας, και ο Leon Avigad αφιέρωσε τη συζήτηση σε μια ερώτηση:

Είναι η Ομόνοια το νέο Σόχο ή το νέο Μαραί της Αθήνας;

Ο Avigad ανέπτυξε, επι σκηνής, το όραμά του για τη δημιουργία μιας αυθεντικής καλλιτεχνικής γειτονιάς για τους δημιουργικούς ανθρώπους που ζουν ή επισκέπτονται την πολυπολιτισμική ελληνική πρωτεύουσα. Πως όμως επιτυγχάνεται αυτό; Και ποια η γνώμη του για αυτό που αποκαλούμε αστικό εξευγενισμό ή αλλιώς genrification; Απαντώντας, υποστήριξε πως τον ενδιαφέρει, αρχικά, να εντοπιστεί και να καταγραφεί ο αυθεντικός αστικός χαρακτήρας της Ομόνοιας και, στη συνέχεια, να ενισχυθεί μέσα από προωθημένες αρχιτεκτονικές λύσεις και κοινωνική ενσωμάτωση. Ο Avigad συμπλήρωσε πως ο κοινωνικός προσανατολισμός, η αγάπη για το πνεύμα του τόπου και η υποστήριξη της τοπικής κοινότητας και κουλτούρας οφείλουν να καθοδηγούν τις αστικές αναπλάσεις.

Η αθηναϊκή πολλαπλότητα των ποικίλων και διαφορετικών αφηγήσεων χαρακτηρίζει την Ομόνοια ως ένα ζωντανό αστικό συμπίλημα φυλών και πολιτισμών που άλλοτε τρομάζει άλλοτε γοητεύει και άλλοτε συγκινεί. Παρά τις προθέσεις του κυρίου Avigad, οι παρεμβάσεις ή επενδύσεις του ομίλου Brown ελάχιστα μοιάζουν να συσχετίζονται με το υπάρχον αστικό πλαίσιο και την εύθραστη σκηρότητά του. Απρόσιτοι πύργοι επιβάλλονται στο άναρχο και αχανές αθηναϊκό αρχιπέλαγο επιβλέποντάς το.

Τη σκυτάλη πήρε ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Νίκος Τριανταφυλλόπουλος, ο οποίος έδωσε ομιλία με θέμα την αστική αναγέννηση.

“Αστική αναγέννηση ή ανάπλαση ονομάζεται η παρέμβαση σε ήδη υπάρχοντα δομημένα αστικά περιβάλλοντα με στόχο την ριζική αναβάθμιση τους.”, διευκρίνισε ο κύριος Τριανταφυλλόπουλος ανοίγοντας την εισήγησή του.

Η ιδιοκτησία είναι το δομικό κύτταρο της αστικότητας καθορίζοντας την μορφή και την ιδιοσυγκρασία της. Στη σύγχρονη πόλη, η κλιματική αλλαγή αποτελεί τον κινητήριο μοχλό του αστικού σχεδιασμού όπως αποτυπώθηκε και στην ευρωπαική πρωτοβουλία New European Bauhaus (2020) που στοχεύει στην εξυγίανση και στη βιωσιμότητα των πόλεων. Για την περίπτωση της Αθήνας, ο κύριος Τριανταφυλλόπουλος υπερθεμάτισε την ανάγκη διαμόρφωσης ισχυρής πολιτικής στρατηγικής για τις αστικές αναπλάσεις καθώς το πρόβλημα εντοπίζεται στην παρέμβαση στον ιδιωτικό και όχι στον δημόσιο χώρο. Σκιαγραφώντας την επιιθυμητή πόλη του μέλλοντος, ο κύριος Τριανταφυλλόπουλος μίλησε για μια πόλη οικονομική, ανθρώπινη, προσβάσιμη. Οι αστικές πολιτικές για την κατοίκηση, τα διατηρητέα κτήρια σημαντικής πολιτισμικής σημασίας, τις βιώσιμες μεταφορές, τη μετανάστευση και την ενέργεια οφείλουν να εκσυγχρονιστούν και να ευθυγραμμιστούν μεταξύ τους, άμεσα, με στόχο την κατάρτιση ενός ενιαίου ρυθμιστικού σχεδίου για τον εξωραϊσμό της σύγχρονης μητρόπολης. Τέλος, ο κύριος Τριανταφυλλόπουλος κατέληξε πως η εφαρμοσμένη έρευνα πρέπει να καθοδηγεί τον αστικό σχεδιασμό καθώς και την διαμόρφωση και επαναπροσαρμογή των πολιτικών αστικής ανάπλασης.

Σε συντονισμό του δημοσιογράφου Γιώργου Λαμπίρη, στο πάνελ που ακολούθησε συνομίλησαν η αρχιτέκτονας και σύμβουλος στο πρόγραμμα UN Environment Programme Europe & στην εταιρεία IOM – UN Migration Μάρθα Γιαννακοπούλου – IF UNTITLED, ο Επίκουρος Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και μέλος του Advisory Board της διαΝΕΟσις – Νίκος Τριανταφυλλόπουλος, η αρχιτέκτονας και πρώην Γενική Γραμματέας  Χωροταξίας και Αστικής Ανάπλασης του Υπουργείου Περιβάλλοντος Μαρία Καλτσά – ARC NEST, ο Διευθύνων Σύμβουλος της PREMIA PROPERTIES, Κωνσταντίνος Μαρκάζος και ο CEO της TRADE ESTATES, Δημήτρης Παπούλης.

Οι ομιλητές συμφώνησαν πως σκοπός του σύγχρονου αστικού σχεδιασμού είναι η επίτευξη της πόλης των 15 λεπτών με πράσινες πηγές ενέργειας και εισαγωγή «πραγματικού» πρασίνου στο πεδίο της πόλης ενώ μια σειρά παραδειγμάτων ευρωπαϊκών πόλεων τέθηκαν ως πρότυπο για την αστική ανάπτυξη της ελληνικής πόλης. Μακροπρόθεσμος αστικός σχεδιασμός και ισχυρή πολιτική βούληση: δυο σημαντικοί παράμετροι για την βιώσιμη πόλη του 2030. Η πολυιδιοκτησία και η διαχείριση των εγκαταλελειμμένων κτηρίων είναι οι δυο μεγάλες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει ο σχεδιασμός για την εξυγίανση της ελληνικής πόλης καλώντας για συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.

Τι γίνεται με το ιδιαίτερο καθεστώς της πολυιδιοκτησίας που χαρακτηρίζει την ελληνική πόλη; Από την μια αυτό το καθεστώς παράγει κοινωνική ενσωμάτωση αλλά ταυτόχρονα καθυστερεί και ενδεχομένως παρεμποδίζει την ενεργειακή αναβάθμιση της ελληνικής μικροαστικής και μεσοαστικής πολυκατοικίας. Οι αστικές αναγεννήσεις στον ελλαδικό χώρο απαιτούν σύμπραξη και συγκρότηση των εθνικών οικονομικών, κοινωνικών και πολεοδομικών πολιτικών. Ποια είναι η σχέση του κράτους και των επενδύσεων σε επίπεδο πόλης; Οφείλει το κράτος να τις υποκινεί ή να τις διευκολύνει; Ανακύκλωση πολεοδομικής γης με στόχο την απανθρακοποίηση των πόλεων: ένα πολύ δημιουργικό τοπίο για τους αρχιτέκτονες. Ας μάθουμε από το παράδειγμα της Νέας Υόρκης προσβλέποντας στην μεταμόρφωση της εικόνας και της λειτουργίας της ελληνικής πόλης από το χθες στο σήμερα. Εξαιρετικά  σημαντική η ενίσχυση του βαδίσματος ως στάσης ζωής αλλά και ως μέσου διάβασης της ελληνικής πόλης προσβλέποντας στην επίτευξη του στόχου:

«Αναπτυγμένη είναι η πόλη όπου οι εύποροι χρησιμοποιούν συστηματικά τα μέσα μαζικής μεταφοράς» — Κωνσταντίνος Μαρκάζος.

Κοινωνική και οικονομική κατοίκηση | Social and Afordable Housing 

Ακολούθησε ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα πάνελ του διημέρου σε συντονισμό της αρχιτέκτονος και συμβούλου στο πρόγραμμα UN Environment Programme Europe & στην εταιρεία IOM – UN Migration Μάρθας Γιαννακοπούλου με συμμετέχοντες τον δημοσιογράφο Σωτήρη Σιδέρη – Reporters United και τις συνιδρύτριες του οργανισμού Symbolo GP, την οικονομολόγο και πολεοδόμο Αγγελική Δεμερτζή και την αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Ειρήνη Ηλιοπούλου. Αρχικά, η Μάρθα Γιαννακοπούλου διευκρίνισε τους ορισμούς για την κοινωνική στέγαση, ως την μη κερδοσκοπική κατοίκηση με βασικό stakeholder το κράτος, και την βιώσιμη στέγαση, ως την κατοικία που χρηματοδοτείται από το 30% του μπατζετ ενός νοικοκυριού. Η βάση των τοποθετήσεων τέθηκε πάνω στο γεγονός οτι στην Ελλάδα, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η κοινωνική στέγαση είναι μηδενική και αυτό είναι κάτι που οφείλει να αλλάξει.

Οι ομιλητές, στο σύνολό τους, υπερασπίστηκαν το δικαίωμα στη στέγαση ως αναφαίρετο κοινωνικό αγαθό για όλους.

Στις αστικές περιοχές της Ελλάδας οι πολίτες καταναλώνουν πάνω από το 30% του προϋπολογισμού τους για να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες. Η σημαντική αύξηση των ενοικίων και των αξιών γης, που δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση των μισθών, κάνουν την ελληνική πόλη χαρακτηριστικά μη βιώσιμη την στιγμή που τα κόκκινα δάνεια και οι πλειστηριασμοί οφείλουν να τεθούν στο επίκεντρο του προβληματισμού για την μικροαστική και μεσοαστική κατοίκηση. Η στεγαστική κρίση και η ενεργειακή φτώχεια είμαι ζητήματα που χρίζουν άμεσης αντιμετώπισης σε επίπεδο δήμων, ακαδημαϊκής έρευνας και αρχιτεκτονικών λύσεων. Ως αντίδοτο στην παραπάνω συνθήκη, το συλλογικό σχήμα δέκα εταίρων SYMBOLO SOCIAL HOUSING παρουσιάζει το πρότζεκτ κοινωνικής κατοίκησης Rock the block. Δομές στήριξης – σχέσεις φροντίδας & αλληλεγγύης – προσιτή κατοικία – ποιοτική κατοικία – κοινότητες κατοίκων τίθενται στον πυρήνα του νεοσύστατου εγχειρήματος που φιλοδοξεί να ξεκινήσει την άνοιξη του 2024 σε συνεργασία με τον δήμο Αιγάλεω. Η σύνδεση των δημοτικών αρχών με πανεπιστημιακά ιδρύματα μέσα από εφαρμοσμένη έρευνα σε κτηριακά σύνολα αστικών περιοχών βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφίας του έργου.

Η πολυκατοικία, outside in

Συνεχίζοντας η Δανάη Μακρή συνομίλησε, για την ελληνική πολυκατοικία, με τους Κωνσταντίνο Λαμπρινόπουλο – ΚLab, Χάρη Γριβοκωστόπουλο – 314 Architecture, Κατερίνα Καραγιάννη – ΚΚΜΚ Αrchitects, Γιάννη Αρμεύτη – Armeftis+Partners, Μαρία Δέδα – Deda Architects και Ειρήνη Γιωτοπούλου – Dne Architects. Στο επίκεντρο της συζήτησης τέθηκε η σχεση της ελληνικής πολυκατοικίας με τον ΝΟΚ με τους ομιλητές να συμφωνούν πως η οικοδομική νομοθεσία οφείλει να είναι ευαίσθητη, ελαστική και να αφουγκράζεται τις κοινωνικές ανάγκες απαντώντας σε αυτές καθώς οι οικοδομικοί κανονισμοί προδιαγράφουν και αντανακλούν την εικόνα και την μορφολογία της πόλης αλλά και τις δυναμικές κοινωνικές σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα σε αυτήν. Από το 2012 αλλαγές στον ελληνικό ΝΟΚ αντικατοπτρίζουν την ανάγκη των κατοίκων για ελεύθερη προσαρμογή του οικιακού χώρου στις εναλλασσόμενες ανάγκες των χρηστών του. Οι μεικτές χρήσεις στην πολυκατοικία δίνουν ζωντάνια, χαρακτηριστικό ύφος και ποιότητες στην ταυτότητα του ελληνικού κατοικείν. Τι γίνεται με την μορφολογία της ελληνικής πολυκατοικίας; Πως από την τυποποιημένη μορφή της πολυκατοικίας της αντιπαροχής μεταβαίνουμε σε αρχιτεκτονημένες πολυκατοικίες που λειτουργούν ως τοπόσημα και παραπέμπουν στην ιδιαίτερη αρχιτεκτονική ταυτότητα των δημιουργών τους;

Η Αθήνα βρίσκεται σε διαδικασία μετάβασης από την αστική μονοκατοικία σε έναν νέο τύπο συλλογικής  κατοίκησης: την «νέα πολυκατοικία».

Η κάθετη ταξική διαστρωμάτωση που έκανε το μοντέλο της ελληνικής πολυκατοικίας συμπεριληπτικό και βιώσιμο, τις δεκαετίας του ’60 και του ’70, επανακαθορίζεται και επιστρέφει μεσα από την οικιστική κουλτούρα της generation Z και της ανάγκης της για ευελιξία και προσαρμοστικότητα στην κατοίκηση. Η επανασχεδίαση της ελληνικής πολυκατοικίας συμβαίνει με γνώμονα την ενεργειακή αναβάθμισή της λαμβάνοντας υπ´οψιν την αρχιτεκτονική ταυτότητα του κάθε κτηρίου και σκοπό την ανάδειξη και τον εμπλουτισμό αυτής με σύγχρονα αρχιτεκτονικά στοιχεία.

Architecture exported

Συνεχίζοντας, η Δανάη Μακρή συνομίλησε, για την εξαγωγιμότητα της ελληνικής αρχιτεκτονικής, με τους Λουκά Μπομπότη – Bobotis+Bobotis Architects, Κωνσταντίνο Καραμπατάκη – K-Studio, Μαρία Παπαφίγκου – OOAK Architects και Θωμά Αμαργιανό – Betaplan. Η αρχιτεκτονική ταυτότητα (brand name) ενός γραφείου και η σχέση του με τον διεθνή αρχιτεκτονικό τύπο καθορίζουν την ικανότητα του γραφείου να κάνει αρχιτεκτονική εκτός εγχώριων συνόρων ενώ τα  γραφεία που επικεντρώνονται στην δημόσια και κοινωνική αρχιτεκτονική συμμετέχουν πιο εύκολα στο παγκόσμιο αρχιτεκτονικό γιγνεσθαι.

Για τα ελληνικά γραφεία, συγκεκριμένα, ο σχεδιασμός της κατοικίας και, κυρίαρχα, ο ξενοδοχειακός σχεδιασμός μπορεί να αναδείξει ένα ελληνικό γραφείο στον διεθνή αρχιτεκτονικό χάρτη.

Οι κλειστοί αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί αποτελούν μέσο εξωστρέφειας για τα ελληνικά γραφεία ώστε να «βγουν» εκτός συνόρων ενώ η αρχιτεκτονική της ευζωίας δύναται να λειτουργήσει ως διακριτή ελληνική αρχιτεκτονική ταυτότητα που βρίσκει έδαφος στο εξωτερικό. Ο ανοιχτός δημόσιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός προβάλεται ως προνομιακό πεδίο ανάδειξης αρχιτεκτονικών προσώπων και σχημάτων, εγχώρια αλλά και διεθνώς, εφόσον υπάρχει η εξασφάλιση υλοποίησης της νικητήριας πρότασης. Δυνατή εταιρική ταυτότητα, έρευνα και καινοτομία: τρία κομβικά σημεία για την εξωστρέφεια της ελληνικής αρχιτεκτονικής.

Point supreme: η αρχιτεκτονική του κολάζ

Στη συνέχεια, μια one to one συζήτηση μεταξύ της Δανάης Μακρή και του συνιδρυτή του αρχιτεκτονικού γραφείου Point Supreme, Κωνσταντίνου Πανταζή, μονοπώλησε το ενδιαφέρον του κοινού. Πάντα καινοτόμοι, πάντα διαχρονικοί: θα μπορούσε να είναι ένας επεξηγηματικός τίτλος για την σχεδιαστική προσέγγιση ενός από τα πλέον πολυσυζητημένα ελληνικά στούντιο αρχιτεκτονικής.

“Η διαλεκτική συνύπαρξη αντιθέσεων και η πολυσυλλεκτικότητα ορίζει τον γενετικό κώδικα του γραφείου”, σχολίασε ο Κωνσταντίνος Πανταζής.

Η σεναριακή αρχιτεκτονική φιλοσοφία και πρακτική του Ρεμ Κούλχαας άσκησε καταλυτική επιρροή στο έργο των Point supreme αποδίδοντας αρχιτεκτονικές αφηγήσεις που μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από την φιλμογραφία του Πέδρο Αλμοδόβαρ. Η αρχιτεκτονική σύνθεση ως κολάζ επιμέρους λειτουργιών και υλικών δημιουργεί χώρους οικείους, συμπυκνωμένους, πολυσήμαντους, ευέλικτους, διαθεματικούς. Πρακτικές δημιουργικής ανακύκλωσης ενσωματώνονται στον σχεδιασμό με στόχο μια πολυπρόσωπη εμπειρία του χώρου. Εντυπώσεις μιας μαγικής και ανάλαφρης πόλης συνθέτουν την προσέγγιση του γραφείου για τον αστικό σχεδιασμό.

The retail and branding design challenge

Τι εστί κατάστημα; Ευφάνταστες απαντήσεις δόθηκαν από τους Στέργιο Γαλίκα – Post Spectacular Office, Κυριάκο Τσαγκαλίδη – Q Project, Χρυσοκώνα Μαύρου – Chrysokona Mavrou+Associates, Κατερίνα Κούρκουλα– en route architecture και Γιάννη Κανδυλιάρη – Barespace architecture σε συντονισμό Γιώργου Λαμπίρη. Το κατάστημα ταυτοποιήθηκε από το σύνολο των ομιλητών ως διακριτός προορισμός και πόλος συσπείρωσης της γειτονιάς. Η όψη – βιτρίνα συζητήθηκε ως διακριτό αρχιτεκτονικό στοιχείο που συνδέει το δημόσιο χώρο της πόλης με την ιδιωτική σφαίρα του εμπορίου τροποποιώντας την καθημερινή ζωή στο άστυ.

Ο χώρος του καταστήματος προσεγγίστηκε, όχι ως τόπος εμπορικής συναλλαγής, αλλά ως αρχιτεκτονημένη εμπειρία και ο αρχιτέκτονας-σχεδιαστής ως ενορχηστρωτής διαδραστικών συμβάντων που καθορίζουν την σχέση του ανθρώπου με τον χώρο και την πόλη.

Το αρχιτεκτονικό branding στοχεύει να συνδέσει τον χώρο του φυσικού καταστήματος με την χαρακτηριστική ταυτότητα της εκάστοτε εταιρείας χωρίς η εμπειρία του χρήστη να διαμεσολαβείται από το προϊόν. Μια σειρά επιτυχημένων καταστημάτων παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του πάνελ με τους δημιουργούς να αναλύουν τις αρχιτεκτονικές αφηγήσεις που κρύβονται πίσω από κάθε αθηναϊκό «στέκι».

Art & Architecture: Andre Monet

Πιάνοντας το νήμα από την τέχνη και την τεχνική του κολάζ, η πρώτη μέρα του συνεδρίου έκλεισε με την συζήτηση της δημοσιογράφου Joanne Vrakas με τον εικαστικό Andre Monet πάνω στις εκλεκτικές συγγένειες της τέχνης με την αρχιτεκτονική. Παλιά βιβλία, χάρτες και γραμματόσημα συνθέτουν, στη λογική του κολάζ, πορτραίτα σημαντικών προσωπικοτήτων στην καλλιτεχνική πρακτική του Andre Monet. Η τέχνη, μαζί με την επιστήμη, αποτελεί συνθετικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής επενδύοντας συναισθηματικά τον βιωμένο χώρο.

Η τέχνη εγγράφει στον γενετικό κώδικα του αρχιτεκτονικού έργου μνημονικές αναφορές συνδέοντας το αρχιτεκτόνημα με το πνεύμα κάθε τόπου.

Την δεύτερη μέρα του συνεδρίου, Σάββατο 9 Δεκεμβρίου 2023, οι συζητήσεις κινήθηκαν γύρω από την κυκλική οικονομία, την τέχνη του αρχιτεκτονικού φωτισμού, το branding και την πόλη μέσα από τα μάτια των επενδυτών.

Waste not: circular economy

Οι John Veikos και Άννα Σμπώκου, επιμελητές της δεύτερης κατά σειρά έκθεσης τέχνης Waste not που πραγματοποιείται στα πλαίσια του The Architect Show, συνομιλούν με τον αρχιτέκτονα, πολεοδόμο και ιδρυτή της Ecoweek Ηλία Μεσσίνα. Εμβαθύνοντας στην περσινή θεματική, γύρω από την έννοια του “απόβλητου”, φέτος οι επιμελητές υιοθετούν μια πιο σκηνογραφική επιμελητική προσέγγιση. Αφιερωμένη στις αισθήσεις, η φετινή έκθεση Waste not ενσωματώνει θεατρικές αναφορές σε μια λαβυρινθώδη δομή που χρησιμοποιεί έντονα χρώματα, αντανακλάσεις, ψευδαισθήσεις και ένα συνδυασμό από αναπάντεχες υλικότητες για να ενεργοποιήσει την μνήμη των συμμετεχόντων. Οι άνθρωποι και οι αφηγήσεις, που τους συνδέουν, με άξονα τη μνήμη ορίζουν το περιεχόμενο της έκθεσης.

Οι ιστορίες, που μεταφέρουν τα υλικά όταν ανακυκλώνονται, εγγράφονται στο συλλογικό ασυνείδητο ενδυναμώνοντας τη σχέση των ανθρώπων μεταξύ τους και, συνεπακόλουθα, την αίσθηση κοινότητας.

Οι επιμελητές υπερθεμάτισαν τη σημασία περιοδικής ανακύκλωσης της σχεδιαστικής λογικής των δημιουργών: αρχιτεκτόνων, καλλιτεχνών, ποιητών. Οι νέες σχεδιαστικές αφηγήσεις δημιουργούνται από θραύσματα στοιχείων του παρελθόντος που ανανεώνονται με σεβασμό στο πριν και συνέπεια στο μετά.

Design, Branding & Architecture

Αμέσως μετά, ο creative director, συνιδρητής του Post Spectacular Office και σταθερός συνεργάτης της Design Ambassador, Στέργιος Γαλίκας, παρουσίασε την σχεδιαστική φιλοσοφία του γραφείου μέσα από μια σειρά υλοποιημένων έργων, που έχει επιμεληθεί το γραφείο, από εκθέσεις, μέχρι περιοδικές εκδόσεις και μονογραφίες αρχιτεκτόνων.

Το περιεχόμενο και η αφήγηση (storytelling) αναδεικνύονται ως τα βασικά εργαλεία των Post Spectacular.

Μα τι ακριβώς σημαίνει Post Spectacular Office; Εμπνευσμένοι από το post dramatic theater που προπαγάνδισε την διαφυγή από την τυραννία του κειμένου και τη στροφή προς τη σκηνογραφία για την νοηματοδότηση της θεατρικής πράξης, αντίστοιχα, το post spectacular office προπαγανδίζει την διαφυγή από την τυραννία του design και τη στροφή προς το περιεχόμενο για την νοηματοδότηση της οπτικής επικοινωνίας. Ιδιαίτερη έμφαση, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, δώθηκε στο Archisearch paper edition και στο Architects’ gallery, την έκθεση που πραγματοποιήθηκε το 2023 στο Metaphor σε επιμέλεια της Design Ambassador. H τοπιογραφία της τυπογραφίας που ρέει ελεύθερα στον δυσδιάστατο χώρο του χαρτιού ή στον τρισδιάστατο χώρο της γκαλερί αναλύθηκε διεξοδικά και συσχετίστηκε με τη δημιουργία αρχιτεκτονικών μονογραφιών ως σχεδιαστική ερμηνεία του υλοποιημένου αρχιτεκτονικού έργου.

Real Estate Investing Panel

Το πρώτο πάνελ της δεύτερης μέρας συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιώργος Λαμπίρης συνομιλώντας με εκπροσώπους επενδυτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται, αυτή την περίοδο, στην ευρύτερη μητροπολιτική Αθήνα όπως ο Γιάννης Γκάνος – Alpha αστικά ακίνητα, ο Σταύρος Τόλιας – Zoia Real Estate και ο Ιωάννης Ορφανός – Arbitrage real estate.

Μεγάλα επενδυτικά πρότζεκτ παρουσιάστηκαν στο κοινό του συνεδρίου μεταξύ των οποίων το Skyline, που αφορά την επαναξιοποίηση 575 ακινήτων στο ευρύτερο αθηναικό κέντρο συμπεριλαμβανομένων εμβληματικών κτηρίων της πρωτεύσουσας όπως το One Athens και το παλιό κτήριο της Εμπορικής τράπεζας στη Σοφοκλέους που είχαν περάσει σε κατάσταση αχρησίας και τώρα διοχετεύονται εκ νέου στην αγορά προς κάλυψη των δημογραφικών αναγκών. Στη περίπτωση της εταιρείας Zoia, που αποσκοπεί στην επανένταξη 40 υφιστάμενων κτηρίων στο κέντρο της Αθήνας και στον Πειραιά, στόχος είναι ο ανασχεδιασμός και η αναδιαμόρφωση του υφιστάμενου κτηριακού αποθέματος απαντώντας στη σύγχρονη τάση που μιλάει για μικρότερα σε μέγεθος νοικοκυριά και τύπους διαμερισμάτων καθώς και για βραχυχρόνια μίσθωση. Καίριο αναδύεται το ερώτημα, που έμεινε χωρίς απάντηση, για το πως σχεδιάζεται η ώσμωση μεταξύ ντόπιων κατοίκων και τουριστών. Ποιοι θα (επανα)κατοικήσουν αυτούς τους χώρους και που πάνε όσοι έμεναν εκεί παλιά;

Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν πως επενδύουν, σχεδόν αποκλειστικά, στο ελληνικό οικοσύστημα μελετητών και κατασκευαστών. Σημαντική η παρατήρηση που αφορά το υπερβολικά αυξημένο κόστος των κατασκευαστικών υπηρεσιών στη χώρα καθώς η ζήτηση έχει ξεπεράσει την προσφορά. Οι επενδυτές τόνισαν πως οι αρχιτέκτονες οφείλουν να λάβουν υπ´οψιν στον σχεδιασμό το αυξημένο κόστος κατασκευής ώστε να μην επιβαρύνεται, υπέρμετρα, ο κάτοικος που εδώ ταυτοποιείται ως αγοραστής.

Το value engineering, η σωστή κοστολόγηση των έργων και η σχεδιαστική ευελιξία αναδεικνύονται ως αναπόσπαστα και εξαιρετικά σημαντικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής μελέτης.

Τι συμβαίνει με τους γραφειακούς χώρους; Πως θα αναβαθμιστεί ο εργασιακός χώρος ώστε να γίνει πιο πράσινος, πιο ευέλικτος, πιο ανοιχτός και πιο συμπεριληπτικος; Πως μεταφράζεται χωρικά ο νέος υβριδικός τρόπος εργασίας; Οι επιμέρους εργασιακοί σταθμοί αναγνωρίζονται και σχεδιάζονται από τους αρχιτέκτονες εξονυχιστικά με απώτερο στόχο την ευημερία των ενοίκων-εργαζομένων και την αύξηση της παραγωγικότητας τους.

Light in Architecture

Στο επόμενο πάνελ ο ο ιδρυτής της Creative Lighting Νίκος Νικολόπουλος συνομίλησε με τους Νίκο Βασιλείου– Bright Special Lighting, Άννα Σμπώκου – ASlight και Θάνο Ντανίλωφ – Danilof studio. Αρχικά, όλοι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν πως η μετάβαση από την συμβατική τεχνολογία φωτισμού στα led απελευθέρωσε τον σχεδιασμό αρχιτεκτονικού φωτισμού προσφέροντας απεριόριστες τεχνολογικές δυνατότητες και εφαρμογές.

Ιδιαίτερη έμφαση οφείλει να δίδεται στη φωτιστική μελέτη καθώς το φως επηρεάζει άμεσα και, τελικά, καθορίζει τόσο την ατμόσφαιρα ενός χώρου όσο και την φυσιολογία και την ψυχολογία του χρήστη ενώ η επανερμηνεία της αρχιτεκτονικής φόρμας μέσα από την φωτιστική μελέτη δημιουργεί νέες διευρυμένες χωρικές αφηγήσεις.

Η ένταξη στο περιβάλλον τοπίο είναι η βασική παράμετρος στη σχεδιαστική διαχείριση του φωτός έχοντας ως στόχο την αποφυγή της φωτορύπανσης και την διατήρηση του σκοτεινού ουρανού τόσο στα αστικά οσο και στα περιαστικά τοπία. Ο ρόλος του φωτισμού στη δημιουργία της βιώσιμης πόλης του μέλλοντος είναι καίριος καθώς μια σωστή φωτιστική μελέτη μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των αρχιτεκτονικών έργων. Μέσα από τον σχεδιασμό φωτισμού ο αρχιτέκτονας μπορεί να έρθει σε επαφή, επαγωγικά, με πολλά και διαφορετικά πεδία ενδιαφέροντος μεταξύ των οποίων η τέχνη, η φυσική και η ψυχολογία του χώρου.

Leisure architecture revisited

Στο αμέσως επόμενο πάνελ το ενδιαφέρον στρέφεται προς τον ξενοδοχειακό σχεδιασμό, με πρωταγωνίστρια την ελληνική ύπαιθρο, και η Δανάη Μακρή συνομιλεί με τους Ουρανία Πικραμένου – dePlot Architects, Tάσο Γεωργαντζή – Urban Soul Project, Ελεάννα Μακρίδη – Makridis Architects, και Αριστείδη Ντάλα – Aristides Dallas Architects. Το σενάριο της συνεργατικής αναβίωσης εγκαταλελειμμένων οικισμών, εγχώρια, με στόχο τη δημιουργία κοινοτήτων φιλοξενίας έπεσε στο τραπέζι ως σενάριο υπό διερεύνηση από την αρχιτεκτονική κοινότητα με άξονα την ανάδειξη του αυθεντικού πνεύματος του τόπου.

Στο σύνολό τους, οι συμμετέχοντες συμφώνησαν πως η σχεδιαστική πολυφωνία και το ξεκάθαρο όραμα οφείλει να καθοδηγεί την αρχιτεκτονική σύνθεση των χώρων φιλοξενίας.

Πως ορίζεται, όμως, ο σύγχρονος ταξιδιώτης; Οι γεννημένοι μεταξύ 1980-2000 αποτελούν τη βασική ομάδα ενδιαφέροντος που διαμορφώνει το προφίλ του σύγχρονου ταξιδευτή θέτοντας την ανάγκη για βιωσιμότητα, αυθεντικότητα και τεχνολογική καινοτομία  στο επίκεντρο του ξενοδοχειακού σχεδιασμού. Η επίλυση του στεγαστικού προβλήματος, που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στον τομέα του τουρισμού, πρέπει να εξεταστεί από την αρχιτεκτονική κοινότητα μέσα από την διενέργεια ανοιχτών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και την δημιουργία εφήμερων κατασκευών που δεν επιβαρύνουν το φυσικό περιβάλλον. Η βιωσιμότητα στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό σήμερα ορίζεται μέσα από την χρησιμοποίηση νέων υλικών, μηδενικών εκπομπών άνθρακα, και στην επιστροφή σε παραδοσιακά βιοκλιματικά πρότυπα σχεδιασμού που εξασφαλίζουν βέλτιστες συνθήκες φυσικού αερισμού και ηλιασμού του κτισμένου χώρου.

What is luxury?

Συνεχίζοντας και επεκτείνοντας την προηγούμενη συζήτηση, η Δανάη Μακρή συνομιλεί με τους Δημήτρη Καραμπατάκη – Κ-Studio, Σωτήρη Τσέργα – Block 722, Γιώργο Τσολάκη – Tsolakis Architects, Δημήτρη Ποτηρόπουλο – Potiropoulos+Partners, Στάθη Τρυφωνόπουλο – Diarchon και Δημήτρη Τσίγκο – Οmniview για τον επαναπροσδιορισμό του όρου πολυτέλεια.

Είναι το πολυτελές πολύτιμο ή χρήσιμο; Είναι σήμερα πολυτελές το αυθεντικό; Ποια είναι η κλίμακα, τα υλικά και η συναισθηματική αξία της πολυτελείας; Ποια είναι σήμερα τα πολυτελή υλικά;

Χρήση παραδοσιακών πολυτελών υλικών όπως το μάρμαρο και το ξύλο που επεξεργάζονται με τεχνολογικά προηγμένες σχεδιαστικές πρακτικές όπως ο παραμετρικος σχεδιασμός. Στο πεδίο της πολυκατοικίας η πολυτέλεια βρίσκεται στην ογκομετρία των εσωτερικών χώρων, που ταυτίζεται με την ποιότητα ζωής, και την επανεξέταση του ΝΟΚ που την επηρεάζει άμεσα. Πολυτέλεια σήμερα είναι ο βιώσιμος αειφορικός σχεδιασμός, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό χώρο, και η επανασύνδεση του ανθρώπου με την φύση. Η σχέση του ανθρώπου με το έδαφος, με την γη, και η διαπροσωπική επαφή αποτελούν θεμελιώδεις συνθήκες, που εξασφαλίζουν ποιότητα ζωής, και οφείλουν να διαφυλάσσονται από τους αρχιτέκτονες. Η υποταγή του σχεδιασμού στις φυσικές ποιότητες του εκάστοτε τόπου είναι απαραίτητη προϋπόθεση μιας αυθεντικής άρα πολυτελούς διαβίωσης. Η διαχρονικότητα του αρχιτεκτονικού έργου και το ρίζωμα αυτού στον τόπο που χωροθετείται ορίζουν την επιτυχία του.

“Η πολυτέλεια δεν είναι κάτι που χρειάζεσαι αλλά κάτι που ποθείς.”—Δημήτρης Καραμπατάκης.

Η επιθυμία τίθεται πάνω από την ανάγκη και ο αρχιτέκτονας αναλαμβάνει την ευθύνη να βάλει όρια σε αυτή τη δυναμική σχέση ώστε να μην ξεπεράσει το μέτρο και αλλοιώσει το φυσικό. Η πολυτέλεια στον σύγχρονο σχεδιασμό ορίζεται μέσα από την ανταπόδοση του αρχιτεκτονικού έργου. Είναι η παρέμβαση στο ήδη υπάρχον, φυσικό ή τεχνητό, που επιστρέφει στο περιβάλλον του πραγματικά οφέλη.

Leisure architecture revisited (part 2)

Συνεχίζοντας τον κύκλο συζητήσεων των προηγούμενων πάνελ, η Δανάη Μακρή υποδέχεται τους Τσαμπίκο Πετρά – Petras Architecture, Τηλέμαχο Ανδριανόπουλο – Tense Architecture Network, Στέλλα Πιερή – Pieris Architects, Αριστείδη Κόρδα – Kordas Architects, Aude Mazelin – Mykonos Architects και Αλέξανδρο Κιτρινιάρη– KAFF Architects. Και η αναζήτηση της νέας πολυτέλειας συνεχίζεται…

“Η πολυτέλεια δεν είναι πάντα κάτι απολύτως υλικό. Είναι η ευρύτητα, η ευρηματικότητα και η απόδοση συνέχειας στον χώρο.”—Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος.

Η νέα πολυτέλεια, σε χωρικό επίπεδο, μεταφέρει συναισθήματα και δημιουργεί αισθητηριακές προκλήσεις. Όσα βλέπει το μάτι και όσα νιώθει το σώμα ορίζουν τα ορατά και τα αόρατα στοιχεία της πολυτέλειας. Οι συναρμογές των υλικών, οι αρχιτεκτονικές μορφές και η αίσθηση ασφαλείας, άνεσης και ηρεμίας, σε αρμονική συνύπαρξη, ορίζουν την πολυτελή διαβίωση στις μέρες μας.

Μαθαίνοντας από την αθόρυβη πολυτέλεια του κυκλαδίτικου τοπίου. Ο σεβασμός του τρόπου λειτουργίας του φυσικού οικοσυστήματος και η διαφύλαξη της πολιτισμικής κληρονομιάς του τόπου προσδίδουν αξία στην αρχιτεκτονική σύνθεση και παραγωγή ενώ αποτελούν την βασική ευθύνη του αρχιτέκτονα ως πολίτη και ποιητή. Η αποσύνδεση από την ψηφιακή σφαίρα και η απόσυρση από τους σύγχρονους φρενήρεις καθημερινούς ρυθμούς ορίζει την νέα πολυτέλεια που καθοδηγεί τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Η σχεδιαστική αφαίρεση και όχι η προσθήκη ορίζει πλέον το υψηλό. Ο ορισμός της πολυτέλειας συνδέεται με το πως υλοποιείται η αρχιτεκτονική αντικατοπτρίζοντας τις χαρακτηριστικές ποιότητες της σχεδιαστικής φιλοσοφίας κάθε δημιουργού.

In conversation with Vaggelis Stylianides

Στον απόηχο της συζήτησης για τον επανακαθορισμό της πολυτέλειας και τον ξενοδοχειακό σχεδιασμό η Δανάη Μακρή συζητάει με τον Βαγγέλη Στυλιανίδη – Stylianidis Vaggelis Architects για την αρχιτεκτονική που ενώνει και χωρίζει. Ξεκινώντας τη συζήτηση, ο κύριος Στυλιανίδης ξεκαθάρισε πως αρχιτεκτονική προκύπτει μόνο οταν το παραγώμενο έργο έχει κοινωνικό προσανατολισμό εφόσον το περιεχόμενο της αρχιτεκτονικής πράξης καθορίζεται από την φυσιογνωμία του χρήστη και την επανακαθορίζει στη συνέχεια. Διαχωρίζοντας τον αρχιτεκτονικό από τον ξενοδοχειακό σχεδιασμό, ο κύριος Στυλιανίδης τόνισε πως ο δεύτερος εκφέρεται ως προϊοντικός σχεδιασμός (product design) που ορίζεται από την παραγωγή μιας πρόσκαιρης διασκέδασης.

“Οι διακοπές είναι μια κατασκευασμένη ζωή, η επίσκεψη ενός παιδιού στο λούνα παρκ, που σχεδιάζεται πάνω στην παροδική και περιοδική ταυτότητα του ταξιδευτή.”—Βαγγέλης Στυλιανίδης

Τα ξενοδοχεία έχουν κατά μέσο όρο 15 χρόνια ζωής πριν χρειαστούν ριζική ανακαίνιση. Τι συμβαίνει με την απόσυρση των χωρών φιλοξενίας; Ο ξενοδοχειακός σχεδιασμός πρέπει να συνυπολογίζει το τέλος της ζωής του κτηρίου ώστε να μην παράγονται ερείπια αλλά ελαφριές και ιδανικά εφήμερες δομές με δυνατότητα ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης.

Investors Panel, Profiling investors & architects

Στο δεύτερο πάνελ της ημέρας, αποκλειστικά αφιερωμένο σε εκπροσώπους επενδυτικών εταιρειών, ο δημοσιογράφος Γιώργος Λαμπίρης συνομίλησε με τους Eρρίκο Αρώνες – CEO Hellenic Properties, Ναπολέοντα Αυγουστή – Noval Property, Hλία Μανούκα – Bollman Grouppe Germany, Mανώλη Ψαλίδα – ΕΛΕΜΚΑ και Κώστα Σιδέρη – Inventio Consulting CEO. Με μότο την φράση, (Re)inventing the buildings of yesterday into places for tomorrow, οι επενδυτές ανέπτυξαν τις στρατηγικές των εταιρειών που εκπροσωπούν για την αστική ανάπτυξη της Αθήνας. Κεντρική θέση στη συζήτηση κατείχε η περίπτωση της Πειραιώς που αφορά την μελέτη ανάπτυξης των πρώην βιομηχανικών εγκαταστάσεων της Βιοχάλκο (Πειραιώς 252), που πραγματοποιείται από την Noval Property, ως μια βιώσιμη αστική ανάπλαση με ανάμειξη χρήσεων και σοβαρά ανταποδοτικά οφέλη, για την ευρύτερη γειτονιά, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και το φεστιβάλ Επιδαύρου.

Η επανάχρηση και εξυγίανση του υπάρχοντος κτηριακού αποθέματος, η μείωση του κατασκευαστικού κόστους και η σωστή στελέχωση των κατασκευαστικών  ομάδων τίθενται στο επίκεντρο των επενδυτικών αστικών αναπλάσεων.

Βlueprint for tomorrow’s office

Στο τελευταίο πάνελ του φετινού συνεδρίου ο δημοισογράφος Γιώργος Λαμπίρης συντόνισε την συζήτηση μεταξύ των Μίνωα Διγενή – Minos Digenis Arquitectos, Γιώργου Μπάτζιου – Georges Batzios Architects, Mιχάλης Μαυρολέων – Α&Μ Architects, Hλίας Παπαγεωργίου – PILA Studio, Πάνος Μπαστος – ΤRB, o Xρήστος Γκότσης – Gkotsis Serafimidou Architects. Ποιες είναι οι προτεραιότητες στον σχεδιασμό γραφειακών χωρών σήμερα; Η καθημερινή εμπειρία και η ευεξία των εργαζόμενων είναι και παραμένει στο επίκεντρο. Η περίπτωση του Μινιόν και η ιδιαιτερότητα της μνήμης: η ανάμνηση μιας εμβληματικής χρήσης μεταφράζεται σε χρώμα, ένα παστέλ ροζ, στοχεύοντας στην επανακατοίκηση της εμβληματικής Ομόνοιας. Τι αλλάζει στο σχεδιασμό των γραφείων στη μετά πανδημική εποχή;

From space to place: ο γραφειακός χώρος γίνεται μια δυναμική διαδραστική πλατφόρμα που ενορχηστρώνει μια ψυχοσωματική εμπειρία για τον εργαζόμενο-χρήστη με στόχο να διεγείρει την δημιουργικότητα του.

Στοιχεία που χαρακτήριζαν, ανέκαθεν, την εργασιακή πραγματικότητα, η αυτονομία και η συνεργατικότητα παραμένουν και, στην μεταπανδημική εποχή, επανακαθορίζονται: η πρώτη περιορίζεται και η δεύτερη ενισχύεται. Η ανακύκλωση και επανάχρηση κτηριακών κελύφων και υλικών ορίζει τις μεθόδους κυκλικής οικονομίας στην διαδικασία δημιουργίας γραφειακών χώρων. Με το βλέμμα στην σύγχρονη Αθήνα, προωθείται η προυπάρχουσα ανάμειξη αστικών χρήσεων  (κατοικία-εργασία-εμπόριο-εστίαση) και η σημειακή δόμηση κατακόρυφων εργασιακών «πύργων» όπως συνέβη με την περίπτωση του Πύργου Πειραιά.

Green Mobility by Kosmoride

Ο Αδάμ Μαρκάκης, επικεφαλής της εταιρείας Κosmoride, ολοκληρώνει τις εργασίες του διήμερου συνεδρίου παρουσιάζοντας στο κοινό το όραμά του για την προσβάσιμη πόλη του μέλλοντος με πράσινες μετακινήσεις και μια εντελώς καινούργια νοοτροπία κινητικότητας.

Πως θα μειωθεί ο κατά κεφαλήν αριθμός αυτοκινήτων στις αστικές περιοχές με στόχο την μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της ηχορύπανσης;

Η αύξηση του βαδίσματος, της μικροκινητικότητας – ηλεκτρικά μέσα μεταφοράς μικρών διαστάσεων όπως το ηλεκτρονικό ποδήλατο – και της χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς τίθενται στο επίκεντρο στοχεύοντας σε απώτερα οφέλη που αφορούν την μακροπρόθεσμη ευεξία και ευζωία των πολιτών.

Διαθεματικό, συμπεριληπτικό και επίκαιρο το συνέδριο Futurespective έθεσε πρακτικούς και θεωρητικούς προβληματισμούς που επαναξιολογούν το σήμερα για να ερμηνεύσουν δημιουργικά το αύριο.

Στοιχεία διοργάνωσης 
Τίτλος  Futurespective: Βιώσιμες Πρακτικές & Νέα Μοντέλα Ζωής
Τοποθεσία  The Architect Show, Metropolitan Expo
Διάρκεια  8-9 Δεκεμβρίου 2023
Επιμέλεια περιεχομένου  Archisearch
Επιμέλεια παραγωγής  Design Ambassador 
Επιμέλεια φωτογραφίας  Design Ambassador 
Φωτογραφία  Αφροδίτη Χουλάκη