Τι αλλάζει από το 2020 στο αφορολόγητο όριο

Σε αύξηση των φορολογικών εσόδων του 2020 στοχεύει η το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης με όπλα τη διευρυμένη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και παρεμβάσεις στις δαπάνες που κατοχυρώνουν το αφορολόγητο όριο για τους μισθωτούς και συνταξιούχους.

Με το κόστος των ελαφρύνσεων να υπολογίζεται σε περίπου 1,2 δισ. ευρώ για το επόμενο έτος και τους θεσμούς να εξακολουθούν να βλέπουν δημοσιονομικό κενό το 2020, στο υπουργείο Οικονομικών ποντάρουν στις ηλεκτρονικές συναλλαγές και σε έξυπνες παρεμβάσεις στο αφορολόγητο και τις δαπάνες που το εξασφαλίζουν προκειμένου να πετύχουν αύξηση των φορολογικών εσόδων. Αυτό σημαίνει πως πλέον οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι αγρότες θα πρέπει να συγκεντρώνουν ηλεκτρονικές αποδείξεις ίσες με το 30% του εισοδήματός τους.

Το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει έσοδα 640 εκατ. ευρώ από την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Το μέτρο μπορεί να έχει γίνει αποδεκτό από τους εταίρους, αλλά η διαφοροποίησή τους έγκειται στο ότι το ποσό που μπορεί να εισέλθει στα κρατικά ταμεία προσεγγίζει τα 400 εκατ. ευρώ.

Τι θα ισχύει από 1^η Ιανουαρίου 2020

Κατάργηση της προοδευτικής κλίμακας με βάση την οποία προσδιορίζεται σήμερα το ύψος των δαπανών με ηλεκτρονικό χρήμα που απαιτούνται για το χτίσιμο του αφορολογήτου και επιβολή συντελεστή 20% ή 30% οριζόντια στο εισόδημα των φορολογουμένων.

Σήμερα για να εξασφαλίσουν οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες την έκπτωση φόρου 1.900-2.100 ευρώ που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο θα πρέπει να εμφανίσουν δαπάνες που έχουν πληρωθεί με κάρτες χρεωστικές ή πιστωτικές ή e-banking που αντιστοιχούν στο 10% του ετήσιου εισοδήματός τους για εισόδημα έως 10.000 ευρώ, 15% για εισόδημα έως 30.000 ευρώ και 20% για εισοδήματα πάνω από 30.000 ευρώ.

Με τη νέα πρόταση επιβάλλεται συντελεστής 20% ή 30% οριζόντια στα εισοδήματα των φορολογουμένων. Αυτό σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι θα πρέπει να πραγματοποιούν περισσότερες ηλεκτρονικές συναλλαγές για να κερδίσουν την έκπτωση φόρου.

Για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος με ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ θα πρέπει να έχει πραγματοποιήσει ηλεκτρονικές συναλλαγές ύψους 2.000 ή 3.000 ευρώ όταν σήμερα κατοχυρώνει το αφορολόγητο με ηλεκτρονικές αποδείξεις αξίας 1.000 ευρώ.

Για μισθωτό με ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ η Εφορία θα απαιτεί ηλεκτρονικές συναλλαγές ύψους  4.000 ευρώ ή 6.000 ευρώ όταν σήμερα ο συγκεκριμένος μισθωτός αρκεί να έχει ηλεκτρονικές αποδείξεις 2.500 ευρώ, τις οποίες μάλιστα συνήθως εξασφαλίζει από τους πρώτους μήνες του έτους.

Ηλεκτρονικοί τρόποι

Σύμφωνα, με τα όσα προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία, για την εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν στην κατοχύρωση του αφορολογήτου, ως «ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής» αναγνωρίζονται ενδεικτικά:

– χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες,

– προπληρωμένες κάρτες,

– λογαριασμοί πληρωμών παρόχων του ν. 4537/2018 (μεταφορά πίστωσης, εντολές άμεσης χρέωσης, πάγιες εντολές, τραπεζικές ή ταχυδρομικές επιταγές),

– ηλεκτρονική τραπεζική (e- banking),

– ηλεκτρονικό πορτοφόλι (e-wallet).

Ποιες αποδείξεις μετράνε για το «χτίσιμο» του αφορολόγητου

Η λίστα με τις e-αποδείξεις που χτίζουν το αφορολόγητο όριο περιλαμβάνει σχεδόν τα πάντα. Από τα είδη του σούπερ μάρκετ, τους λογαριασμούς για ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση, σταθερή και κινητή τηλεφωνία, καύσιμα, πετρέλαιο θέρμανσης, κοινόχρηστα, ασφάλιστρα αυτοκινήτου, επισκευές κατοικιών, ανταλλακτικά αυτοκινήτων.  Ελάχιστες είναι οι δαπάνες που εξαιρούνται: τα ενοίκια, δόσεις δανείων, τα τέλη κυκλοφορίες, αγορές ακινήτων, αυτοκινήτων, σκαφών αναψυχής, πληρωμή φόρων, αγορές μετοχών.

Πιο συγκεκριμένα στο χτίσιμο του αφορολόγητου μετράνε οι δαπάνες που αφορούν:

• Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά: Ψωμί, δημητριακά, ρύζι, ζυμαρικά, κρέας, ψάρια, αλλαντικά, γαλακτοκομικά, έλαια, φρούτα, λαχανικά, σοκολάτες, γλυκά, παγωτά, χυμοί, νερό, αναψυκτικά κλπ.
• Αλκοολούχα ποτά και  καπνός: Αλκοολούχα, οινοπνευματώδη ποτά, κρασιά, μπύρες, καπνός, τσιγάρα, πούρα, πουράκια.
• Ένδυση και υπόδηση: Υφάσματα, ενδύματα, καθαρισμός και μεταποίηση ενδυμάτων, παπούτσια, επιδιορθώσεις υποδημάτων.
• Στέγαση: Ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση, φυσικό αέριο, υγραέριο, πετρέλαιο θέρμανσης, αποχέτευση, κοινόχρηστα, δημοτικά τέλη, επισκευή και συντήρηση κατοικία, εργασίες, υδραυλικού, ηλεκτρολόγου, ελαιοχρωματιστή, υπηρεσίες για τη συντήρηση πολυκατοικιών.
• Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες: Έπιπλα, διακοσμητικά είδη, έπιπλα κήπου, φωτιστικά, χαλιά, μοκέτες, κουρτίνες, κλινοσκεπάσματα, οικιακές συσκευές, ψυγεία, πλυντήρια, ηλεκτρικές κουζίνες, κλιματιστικά, συσκευές θέρμανσης, εργαλεία, υπηρεσίες καθαρισμού, είδη καθαρισμού κ.α.
• Μεταφορές: Ποδήλατα, ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου, καύσιμα, λιπαντικά, μίσθωση γκαράζ και χώρων στάθμευση, μαθήματα οδήγησης, εισιτήρια τρένου, λεωφορείων, ταξί, αεροπλάνων και πλοίων.
• Επικοινωνίες: Κινητή και σταθερή τηλεφωνία, σύνδεση Internet, ταχυδρομικές υπηρεσίες.
• Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες: Υπολογιστές, κάμερες, μουσικά όργανα, άνθη, κατοικία ζώα, αθλητικές δραστηριότητα, θέατρα, κινηματογράφος, συναυλίες, μουσεία, βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, πακέτα διακοπών.
• Εκπαίδευση: Δίδακτρα για προσχολική, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.
• Υγεία: Εκτός από τις επισκέψεις σε γιατρούς, τα φάρμακα και τα νοσήλια στις δαπάνες περιλαμβάνονται: φακοί επαφής και υγρά καθαρισμού, τεστ εγκυμοσύνης, προφυλακτικά, οινόπνευμα καθαρό, ιατρικά προϊόντα, γυαλιά μυωπίας, πατερίτσες, πιεσόμετρο, ζώνες παθήσεων, θεραπευτικές συσκευές και εξοπλισμός, οδοντιατρικές υπηρεσίες (σφράγισμα, λεύκανση, καθαρισμός δοντιών, τοποθέτηση θήκης), μικροβιολογικές εξετάσεις, φυσιοθεραπεία κ.α.
• Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια, κυλικεία.
• Άλλα αγαθά και υπηρεσίες: Κουρεία, κομμωτήρια, κοσμήματα, ρολόγια, είδη για μωρά, οίκοι ευγηρίας και ιδρύματα για άτομα με ειδικές ανάγκες, υπηρεσίες για βοήθεια στο σπίτι, ασφάλιση κατοικία, υγείας, οχημάτων.

Περιθώρια εξέλιξης

Όπως έχει υπολογιστεί από τον ΙΟΒΕ σε πρόσφατη μελέτη του, η χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών στη χώρα μας έχει συμβάλει σημαντικά στην μείωση των δύο πρώτων μορφών φοροδιαφυγής, ειδικά σε ότι έχει να κάνει με την πρώτη «απλή» κατηγορία.

Όσο οι Έλληνες μαθαίνουν να χρησιμοποιούν πιο συχνά την κάρτα τους για πληρωμές, τόσο λιγοστεύουν τα ποσά που μπορούν να κρυφτούν από τα καταστήματα, και ταυτόχρονα τα έσοδα που μπαίνουν στα ταμεία του κράτους είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Η χώρα μας έχει ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσει μέχρι να φτάσει τον βαθμό χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής όπως υπάρχει στην υπόλοιπη Ευρώπη κάτι που θα έχει τεράστιο όφελος στο δημοσιονομικό.

Παρά την αύξηση της χρήσης καρτών, η χώρα μας παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (αν και με αυξητικές τάσεις), υπάρχει περιθώριο για μεγαλύτερο δημοσιονομικό όφελος από συνέχιση της εξάπλωσης της χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών. Με βάση διεθνείς πρακτικές τα ετήσια έσοδα ΦΠΑ θα ήταν υψηλότερα κατά 21% (3,3 δισ. ευρώ) αν η Ελλάδα έφθανε το μέσο επίπεδο χρήσης καρτών της ΕΕ και κατά 54% (8,5 δισ. ευρώ ) αν η Ελλάδα έφθανε το επίπεδο χρήσης καρτών της Πορτογαλίας.

Σημειώνεται πως το 2018 η μέση ηλεκτρονική δαπάνη ανά φορολογούμενο, μέσω της οποίας «χτίστηκε» το αφορολόγητο, διαμορφώθηκε σε περίπου 3.600 ευρώ, ενώ από την εκκαθάριση διαπιστώθηκε ότι αυτοί που δεν κατάφεραν να συλλέξουν τον απαιτούμενο αριθμό αποδείξεων πλήρωσαν πέναλτι φόρου 35,5 εκατ. ευρώ. H  ανάλυση των φορολογικών δηλώσεων δείχνει ότι η πλειονότητα των φορολογούμενων υπερκαλύπτει τα σημερινά όρια που απαιτούνται για την κάλυψη του αφορολογήτου, καθώς μόνο οι αγορές από supermarkets και οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ απορροφούν μεγάλο τμήμα των ετήσιων δαπανών από τα νοικοκυριά.