Τι έχουμε μάθει από τον πρώτο μήνα του Τραμπ στην εξουσία
Αποστολή στην Ουάσινγκτον
Βρέθηκα για δυο 24ωρα στην αμερικανική πρωτεύουσα στο πλαίσιο του συνεδρίου που διοργάνωσαν το Φόρουμ των Δελφών και η εφημερίδα Καθημερινή. Συνομιλώντας κι ακούγοντας γερουσιαστές, βουλευτές, αναλυτές και πανεπιστημιακούς στην Ουάσιγκτον κατέληξα στις εξής παραδοχές για τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία:
Πρώτον, πολύ λίγοι αγοράζουν τη «θεωρία του τρελού» που πρωτοαναπτύχθηκε στην περίοδο του Ρίτσαρντ Νίξον κι ήθελε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να αναπτύσσει ακραίες θέσεις ώστε να εκφοβίσει τους αντιπάλους του στη διεθνή σκακιέρα. Ο Τραμπ φαίνεται πως στην δεύτερη θητεία του έχει συγκεκριμένο σχέδιο, θέλει να καταρρίψει θεμελιώδεις προσεγγίσεις κι απόψεις εξωτερικής πολιτικής που αποτελούσαν τη βάση της αμερικανικής σκέψης εδώ και 80 χρόνια και βέβαια θέλει να στρέψει κυρίως το ενδιαφέρον της υπερδύναμης στον Ειρηνικό ωκεανό και την Κίνα. Οπότε, τίποτε από όσα λέει ή εκφράζει δεν αντιμετωπίζονται υπό το πρίσμα ενός ανθρώπου που τα έχει χαμένα ή που μπλοφάρει.
Δεύτερον, τα όσα παλαβά ακούστηκαν περί μετατροπής της Γάζας σε ένα Βέγκας της Μεσογείου και μεταφοράς εκατομμυρίων Παλαιστινίων, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα πυροτέχνημα που δηλώνει την πρόθεσή του για ρηξικέλευθες λύσεις, χωρίς ωστόσο να αποτελούν διαπραγματευτική βάση. Ρίχνει ιδέες στο τραπέζι για να αγοράσει αντιδράσεις από τους εμπλεκομένους. Όταν ξεκινήσει η διαπραγμάτευση, τα πράγματα θα εξελιχθούν διαφορετικά.
Τρίτον, υπάρχει πλέον η συνειδητοποίηση πως η εξωτερική πολιτική του Τραμπ θα διέπεται αποκλειστικά από την συναλλακτική σχέση: η στήριξη στην Ουκρανία θα έρθει μετά από συμφωνία για παράδοση των σπάνιων γαιών της χώρας, η συμμετοχή στο ΝΑΤΟ θα προϋποθέτει αγορά αμερικανικού οπλικού εξοπλισμού, οι συμφωνίες Αβραάμ θα κλείσουν όταν ολοκληρωθούν τα μεγάλα ντιλς με τους Σαουδάραβες κοκ. Οι αξίες και οι αρχές της δυτικής συμμαχίας δεν παίζουν πλέον κανένα σημαντικό ρόλο.
Τέταρτον, μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ υπάρχει πλέον παγωμάρα κι έλλειψη εμπιστοσύνης. Οι Ευρωπαίοι δεν τον συμπαθούν, ούτε αυτός εκείνους. Η ομιλία Βανς στο Μόναχο ήταν ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει πια την Ευρώπη: υποστηρίζει ανοιχτά την άκρα δεξιά σε όλες τις εκφάνσεις της και περιγράφει με τον πιο εύληπτο τρόπο τη ρήξη που υπάρχει πλέον μεταξύ των δυο πλευρών του Ατλαντικού. Η άμυνα και η ασφάλεια της ηπείρου είναι πλέον αποκλειστικά στα χέρια των ευρωπαϊκών κρατών που όμως έχουν βαθιά ριζωμένες διαφορές.
Πέμπτον και κυριότερο: όλες οι κινήσεις της νέας διακυβέρνησης Τραμπ στην εξωτερική πολιτική ενέχουν ένα στοιχείο εσωτερικής πολιτικής στόχευσης. Το σχέδιο Make America Great Again περνάει μέσα από την εμπέδωση μιας αντίληψης πως οι ΗΠΑ λειτουργούν ως μια παγκόσμια υπερδύναμη που λειτουργεί συναλλακτικά, δεν προσφέρει τίποτε δωρεάν, δεν ενδιαφέρεται για την προώθηση του φιλελευθερισμού και προστατεύει αποκλειστικά και μόνο τα συμφέροντα των Αμερικανών πολιτών. Ο Τραμπ έχει πλέον ξεκάθαρο σχέδιο, έχει ανθρώπους να το υπηρετήσουν, έχει ανθρώπους που εμπιστεύεται και τον εμπιστεύονται και κυρίως, έχει σκοπό να αφήσει το δικό του αποτύπωμα και τη δική του κληρονομιά στην παγκόσμια σκηνή. Όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε, τόσο πιο γρήγορα θα προσαρμοστούμε στη νέα ζοφερή πραγματικότητα του γεωπολιτικού περιβάλλοντος στο οποίο θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια.
