Τι είναι τα πράσινα ομόλογα και γιατί θεωρούνται «the next big thing» από τους επενδυτές
Η έκδοση από την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή «πράσινου» ομολόγου αξίας 150 εκατ. ευρώ, η πρώτη για την χώρα μας, δεν εξυπηρέτησε μόνο τον σχεδιασμό της εταιρείας, αλλά βοήθησε να στρέψει το ενδιαφέρον της επιχειρηματικής κοινότητας και όχι μόνο, στο συγκεκριμένο μέσο χρηματοδότησης. Ο χρόνος μπορεί να κριθεί κάτι παραπάνω από κατάλληλος. Η αξία που έχει κινηθεί μέσω των πράσινων ομολόγων πριν από λίγες ημέρες ξεπέρασε το 1 τρις δολάρια, από την πρώτη έκδοσή του το 2008 από την Παγκόσμια Τράπεζα. Ενώ ολοένα και περισσότεροι διεθνείς επενδυτές, χώρες και οργανισμοί, είτε τα χρησιμοποιούν, είτε συμβουλεύουν την περαιτέρω διάδοσή τους. Φέτος μάλιστα, τα ευρώ που έχουν κινηθεί μέσω πράσινων ομολόγων, ξεπέρασαν τα δολάρια. Τι είναι όμως τα πράσινα ομόλογα;
Πράσινα ομόλογα: Όχημα χρηματοδότησης της βιώσιμης ανάπτυξης
Τα αποκαλούμενα πράσινα ομόλογα είναι χρεόγραφα σταθερής απόδοσης, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση ή αναχρηματοδότηση έργων με θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον ή το κλίμα. Τα ομόλογα αυτά εκδίδονται από εταιρείες, οργανισμούς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και κυβερνήσεις και έχουν συγκεκριμένη διάρκεια, ενώ οι εκδότες διασφαλίζουν ότι τα έσοδα από τα ομόλογα διατίθενται σε πράσινα έργα. Το εύρος που καλύπτουν, είναι τεράστιο. Χρηματοδοτούν έργα σε τομείς όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, η διαχείριση αποβλήτων, οι κατασκευές, το νερό και τη χρήση γης. Κάποιοι ορισμοί περιλαμβάνουν επίσης δραστηριότητες που εμπίπτουν στις τηλεπικοινωνίες και την πληροφορική.
Μια κάτι παραπάνω από αναδυόμενη αγορά
Στα συγκεκριμένα οχήματα χρηματοδότησης, συναντώνται η ανάγκη των επιχειρήσεων και των επενδυτών να λάβουν δράση (ή να εμφανίζονται πως λαμβάνουν δράση) για την κλιματική αλλαγή, οι πολιτικές και οικονομικές συνταγές για μηδενικούς ρύπους που έχουν συμφωνηθεί μέσω του ΟΗΕ στις συνθήκες για το κλίμα και οι επενδυτικές ανάγκες που αυτές συνεπάγονται, καθώς και η ευαισθησία του κοινού. Κατ’ επέκταση, η αγορά των πράσινων ομολόγων αναπτύσσεται ραγδαία. Όταν πρωτοέκαναν την εμφάνισή τους χρειάστηκε να περάσουν οχτώ χρόνια ώστε πο εκδόσεις να φτάσουν αθροιστικά τα 100 δισ. δολάρια. Φέτος για πρώτη φορά οι εκδόσεις των πράσινων ομολόγων και δανείων έχουν ήδη υπερβεί τα 200 δισ. δολάρια, ενώ υπολογίζεται ότι θα κλείσουν τη χρονιά στα 230 δισ. με 250 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η Climate Bonds Initiative. Πλέον, αθροιστικά από το 2008 οι εκδόσεις έχουν σπάσει το φράγμα του 1 τρισ. δολαρίων. Με δεδομένο πως μόνο η Ευρώπη χρειάζεται περίπου 180 δισεκατομμύρια ευρώ πρόσθετων επενδύσεων ετησίως για την επίτευξη των στόχων μείωσης μέχρι το 2030 των εκπομπών αερίων που συμβάλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου που όρισε η Ευρωπαϊκή Ένωση στη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, η αγορά έχει τεράστια περιθώρια ανάπτυξης.
Ποιος πωλεί πράσινα ομόλογα;
Εκδότες από περισσότερες από 50 χώρες έχουν προσφέρει πράσινα ομόλογα, συμπεριλαμβανομένων υπερεθνικών ιδρυμάτων όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Οι εταιρείες βρίσκονται επίσης στην αγορά, με την Apple εκδίδει πράσινο ομολογιακό δάνειο ύψους 1 δισ. δολ. για να χρηματοδοτήσει, μεταξύ άλλων, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση στις εγκαταστάσεις της και στην αλυσίδα εφοδιασμού της. Όμως στον χορό συμμετέχουν και τοπικές, κρατικές και εθνικές κυβερνήσεις. Το πρώτο πράσινο ομόλογο αναδυόμενης αγοράς εκδόθηκε στη Νότιο Αφρική το 2012. Η Πολωνία άνοιξε την κυρίαρχη αγορά το 2016, ακολουθούμενη από χώρες όπως η Γαλλία, η οποία αποτελεί πλέον μεγάλη αγορά, το Βέλγιο και η Ιρλανδία. Οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη πηγή πράσινων ομολόγων με επικεφαλής τον στεγαστικό γίγαντα Fannie Mae και τοπικές κυβερνήσεις που πωλούν χρέος για τη χρηματοδότηση υποδομών όπως οι αναβαθμίσεις αποχέτευσης.
Ποιος διαβεβαιώνει ότι μια επένδυση και ένα ομόλογο είναι «πράσινο»;
Εδώ εισερχόμαστε σε πιο ύπουλα νερά. Πολλοί εκδότες λένε ότι ακολουθούν τις αρχές των πράσινων ομολόγων, που εγκρίθηκαν από τη Διεθνή Ένωση Κεφαλαιαγοράς το 2014. Οι αρχές είναι εθελοντικές, καλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται και διαχειρίζονται τα έσοδα, τον τρόπο με τον οποίο αξιολογείται για το αν συγκεκριμένο έργο είναι «πράσινο». Επίσης, μια πληθώρα εταιρειών προσφέρει υπηρεσίες ανεξάρτητης αξιολόγησης, επαλήθευσης ή πιστοποίησης πράσινων των ομολόγων. Μεταξύ τους, κλασσικες εταιρείες αξιολόγησης όπως η υπηρεσία επενδύσεων Moody’s. η Πρωτοβουλία για τα Κλιματικά Ομόλογα, η οποία δημιούργησε το πρώτο πρότυπο για τα οικολογικά ομόλογα το 2010. και εξειδικευμένες επιχειρήσεις.
Παρόλα αυτά, έχουν σημειωθεί πολλά προβλήματα στο παρελθόν, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις έχουν καταλήξει να χρηματοδοτούνται projects που μόνο ως «πράσινα» δεν μπορούν να χαρακτηριστούν, όπως πυρηνικά εργοστάσια και εργοστάσια «καθαρού» άνθρακα στην Κίνα. Για αυτό ακριβώς τον σκοπό η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη προχωρά στην θέσπιση δικού της προτύπου για τα πράσινα ομόλογα της ΕΕ για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας, της συγκρισιμότητας και της αξιοπιστίας της πράσινης αγοράς ομολόγων.
Ήδη, η Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία πρόκειται τον Νοέμβριο να διαδεχθεί τον Μάριο Ντράγκι στο πηδάλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, εξετάζει το ενδεχόμενο να αξιοποιήσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, ώστε να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, και μάλιστα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να τροποποηθεί η χάρτα της τράπεζας ώστε να μπορεί να προβεί στην αγορά πράσινων ομολόγων.
