Τι κρύβει η λίστα Βαρουφάκη

Σειρά μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στη δημόσια και τη φορολογική διοίκηση υπέβαλε η Ελλάδα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το ΔΝΤ, όπως φανερώνει η επιστολή που απέστειλε ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης.

Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στη λίστα έρχονται ριζικές αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα, στη φορολογία και στο Δημόσιο. Ιδιαίτερο βάρος όμως θα πέσει στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και ειδικότερα στο κυνήγι του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης καυσίμων και τσιγάρων.

ΦΠΑ
Στο κείμενο του κ. Βαρουφάκη υπάρχει σαφής αναφορά στη δέσμευση που αναλαμβάνει η ελληνική κυβέρνηση για εξορθολογισμό ή αναθεώρηση του πλαισίου του ΦΠΑ, και αυτό περνάει όπως προκύπτει από τη σχετική παράγραφο μέσω των συντελεστών που επιβάλλονται σήμερα σε διάφορες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών. Στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι να μην αυξηθούν οι συντελεστές ΦΠΑ στα τρόφιμα (13%) και στα φάρμακα (6,5%) και οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ που εφαρμόζονται στα νησιά του Αιγαίου.

Αντιθέτως δεν υπάρχει καμία αναφορά στην κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και την αντικατάστασή του από τον Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, καθώς και στην αύξηση του αφορολογήτου ορίου στις 12.000 ευρώ.

Σημαντικές αλλαγές αναμένονται και στη φορολογία εισοδήματος των πολιτών. Στη λίστα υπάρχει πρόβλεψη για εκσυγχρονισμό του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος με κατάργηση όλων των εξαιρέσεων και αντικατάστασή τους με κοινωνικές μεταβιβάσεις – επιδόματα όπου αυτό είναι αναγκαίο.

Αναλυτικά στη λίστα Βαρουφάκη, η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται για:

– Τη μεταρρύθμιση του καθεστώτος του ΦΠΑ ως προς τη διοίκηση και την επιβολή του φόρου. Θα καταβληθούν στιβαρές προσπάθειες για τη βελτίωση της συλλογής και της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής κάνοντας πλήρη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων και άλλων τεχνολογικών καινοτομιών. Η πολιτική για τον ΦΠΑ θα πρέπει να εξορθολογιστεί και οι συντελεστές θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν με τρόπο που μεγιστοποιεί τα πραγματικά έσοδα, χωρίς αρνητικές συνέπειες στην κοινωνική δικαιοσύνη, και με σκοπό τον περιορισμό των απαλλαγών και την εξάλειψη παράλογων εκπτώσεων.

– Την τροποποίηση της φορολογίας των συλλογικών επενδύσεων και του καθεστώτος των δαπανών του φόρου εισοδήματος οι οποίες θα ενσωματωθούν στον κώδικα φορολογίας εισοδήματος.

– Τη διεύρυνση του ορισμού της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής και «διάλυση» (disbanding) της φορολογικής ασυλίας.

– Τον εκσυγχρονισμό του κώδικα φορολογίας εισοδήματος και εξάλειψη από αυτόν των φορολογικών απαλλαγών με αντικατάστασή τους, όπου είναι απαραίτητο, με μέτρα ενίσχυσης της κοινωνικής δικαιοσύνης.

– Την αποφασιστική επιβολή και βελτίωση της νομοθεσίας σχετικά με τις ενδοομιλικές συναλλαγές (transfer pricing).

Φοροδιαφυγή
Η κυβέρνηση δεσμεύεται πως θα μετατρέψει σε εθνική προτεραιότητα τη μάχη κατά της διαφθοράς και να υλοποιήσει Εθνικό Σχέδιο Κατά της Διαφθοράς. Στο στόχαστρο του φοροελεγκτικού μηχανισμού μπαίνουν οι πλούσιοι φοροφυγάδες καθώς, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά θα υπάρξει «νέα κουλτούρα φορολογικής συμμόρφωσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα τμήματα της κοινωνίας, και ιδιαίτερα οι εύποροι, θα συνεισφέρουν δίκαια στη χρηματοδότηση των δημόσιων πολιτικών», ενώ για το περιουσιολόγιο επισημαίνεται ότι «θα ενεργοποιηθεί με τη βοήθεια των ευρωπαϊκών και των διεθνών εταίρων, με στόχο την εξακρίβωση της ακρίβειας των προηγούμενων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος». Για την ενίσχυση του φοροελεγκτικού θα θωρακιστεί η ανεξαρτησία της ΓΓΔΕ ακόμα και με νόμο, αν κριθεί απαραίτητο – έναντι πολιτικών ή άλλων παρεμβάσεων.

Συνταξιοδοτήσεις
Το νέο πρόγραμμα για το Ασφαλιστικό βάζει φρένο στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις (πριν από το 62ο έτος), προβλέπει την ενοποίηση των Ταμείων σε 3 (ένα για τους μισθωτούς, ένα για τους ελεύθερους επαγγελματίες – αυτοαπασχολούμενους και ένα για τους αγρότες) και την σταδιακή κατάργηση όσων κοινωνικών πόρων (φόρων υπέρ τρίτων) δεν είχαν καταργήσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Επίσης στη λίστα γίνεται αναφορά στη στενότερη σύνδεση των συνταξιοδοτικών εισφορών και των εισοδημάτων και στον εκσυγχρονισμό των κοινωνικών επιδομάτων (όπως προβλέπει μελέτη του ΟΟΣΑ) με «στοχευμένη βοήθεια (μεταξύ άλλων μέσω του προγράμματος Εγγυημένου Εισοδήματος) σε άτομα ηλικίας 50-65 ετών, έτσι ώστε να εξαλειφθούν οι κοινωνικές και πολιτικές πιέσεις για πρόωρη συνταξιοδότηση, η οποία επιβαρύνει υπέρμετρα τα συνταξιοδοτικά ταμεία».

Καμία αναφορά, τέλος, δεν γίνεται στο mail της κυβέρνησης για το «πάγωμα» των μειώσεων στις επικουρικές συντάξεις και την κατάργηση του νόμου 3863/10 (νέος τρόπος υπολογισμού των κύριων συντάξεων με την καταβολή της βασικής + αναλογικής σύνταξης) δεσμεύσεις τις οποίες επαναβεβαίωσε χθες η ηγεσία του υπουργείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Μισθοί
Σε πολυμερείς διαβουλεύσεις μεταξύ της κυβέρνησης, των κοινωνικών εταίρων, των δανειστών, διεθνών οργανισμών αλλά και ανεξάρτητου Σώματος (που θα συγκροτηθεί για να «μετρά» τις επιπτώσεις κάθε μισθολογικής παρέμβασης στην απασχόληση και στην ανταγωνιστικότητα) παραπέμπονται η αύξηση του κατώτατου μισθού, οι αλλαγές σε ομαδικές απολύσεις, εργασιακές σχέσεις, προνόμια συνδικαλιστών, καθώς και του νόμου για την κήρυξη των απεργιών. Η κυβέρνηση, δεσμεύτηκε να «εξορθολογίσει» και σε «βάθος χρόνου» να αυξήσει τον κατώτατο μισθό με ένα τρόπο που θα διαφυλάξει την ανταγωνιστικότητα και τις προοπτικές της απασχόλησης. Οπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά, «η έκταση και ο χρόνος των αλλαγών στον κατώτατο μισθό θα γίνουν με διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς, συμπεριλαμβανομένου και του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), ενώ θα ληφθούν υπόψη οι συμβουλές ενός νέου ανεξάρτητου σώματος για το αν οι αλλαγές στους μισθούς είναι σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στην παραγωγή και την ανταγωνιστικότητα». Στο τελικό κείμενο δεν περιλαμβάνεται η δέσμευση για άμεση κατάργηση του μειωμένου έως και 32% κατώτατου μισθού και ημερομισθίου που ισχύει για τους νέους ηλικίας έως 25 ετών, καθώς και η επαναφορά των τριετιών.