Τι πραγματικά σημαίνει η πτώση της αγοράς στις ΗΠΑ;

Ο δείκτης Dow Jones Industrial Average έκλεισε με πτώση 5% την Τετάρτη, που σημαίνει ότι είναι και επισήμως ένα bear market – δηλαδή μια αγορά που ακολουθεί σαφώς πτωτική πορεία σε σχέση με ένα πρόσφατο υψηλό σημείο. Οι δείκτες S&P 500 και Nasdaq είναι πολύ κοντά στο να εισέλθουν κι αυτές στην ίδια περιοχή.

Και με τον ρυθμό με τον οποίο καταρρέουν οι τιμές των μετοχών τις τελευταίες εβδομάδες, αλλά και με την κατεύθυνση των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, το ενδεχόμενο μεγάλης πτώσης όλων των δεικτών φαντάζει άμεσο.

Τι σημαίνουν, όμως, όλα αυτά;

Τεχνικά μιλώντας, το bear market εμφανίζεται όταν οι μετοχές μειώνονται κατά τουλάχιστον 20% από ένα υψηλό επίπεδο στο οποίο βρίσκονταν πρόσφατα. Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό. «Η ανανέωση του συστήματος κάθε τόσο είναι μια υγιής έκφανση του καπιταλισμού» λέει ο William Zox, επικεφαλής επενδύσεων σταθερού εισοδήματος στη Diamond Hill Capital Management.

Σε βάθος χρόνου, οι εταιρικές αποτιμήσεις αξίας, τα περιθώρια κέρδους και η χρήση μοχλευμένου χρέους μπορούν να επεκταθούν πέρα από την ικανότητα των εταιρειών να τις διατηρήσουν ή να τις δικαιολογήσουν. Ένα bear market επιβραδύνει τα πάντα και προετοιμάζει την αγορά για την επόμενη επέκταση.

Η μέχρι πρότινος ανοδική φάση της αγοράς είναι η μεγαλύτερη που καταγράφηκε ποτέ, καθώς διήρκεσε 11 χρόνια. Εκατομμύρια νέων επενδυτών δεν γνώρισαν τίποτε άλλο πέρα από μια συνεχή χρηματοοικονομική άνοδο, με μερικές αστάθειες εδώ κι εκεί.

Ένα bear market δεν συμβαίνει μονομιάς. Όπως π.χ. είδαμε να συμβαίνει χθες Τετάρτη, ο Dow έπεσε κάθετα αλλά ο Nasdaq κινήθηκε λιγότερο καθοδικά. Και ο βαθμός πτώσης των τιμών των μετοχών διαφέρει από αγορά σε αγορά.

Γενικά, η Jill Fopiano, CEO της O’Brien Wealth Partners, διακρίνει το bear market σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη είναι η πτώση της αγοράς που τροφοδοτείται από ένα μεμονωμένο γεγονός – ένα σοκ. Ένας πόλεμος, μια φυσική καταστροφή, ή μια πανδημία π.χ. που παράγει φόβο μεταξύ των ανθρώπων μπορεί να έχουν αυτή την επίδραση, η οποία συνήθως είναι βραχύβια.

Η δεύτερη κατηγορία bear market είναι η κυκλική – πρόκειται για μια πτώση μερικών μηνών ή ετών, η οποία γρήγορα μετασχηματίζεται όμως σε άνοδο. Είναι, με άλλα λόγια, μια διόρθωση, ένα διάλειμμα σε μια μακρά περίοδο ανόδου.

Τέλος, υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία bear market, που είναι το πραγματικό κραχ. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν το κραχ του dot-com στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και η Μεγάλη Ύφεση που ξεκίνησε το 2008. «Το υφεσιακό bear market συνήθως διαρκεί περισσότερο» λέει ο Rob Isbitts, επικεφαλής επενδύσεων στη Sungarden Investment Research. Κάποια, μάλιστα, έχουν διαρκέσει για μια δεκαετία ή και περισσότερο.

Και υπάρχει και μια μεγάλη διαφορά ως προς την αίσθηση της κάθε πτώσης, τονίζει ο Isbitts. «Σε ένα κυκλικό bear market, οι άνθρωποι δεν χάνουν πραγματικά την εμπιστοσύνη τους στο να επενδύουν για την ανάπτυξη. Σε ένα υφεσιακό bear market, όμως, η εμπιστοσύνη χάνεται εντελώς επειδή οι απώλειες είναι βαθύτερες και πιο χαοτικές». Όπως επισημαίνει ο ίδιος, τόσο στο κραχ του dot-com όσο και στη μεγάλη ύφεση, οι αγορές έχασαν περίπου το μισό της αξίας τους.

Το χειρότερο απ’ όλα; Η τωρινή συγκυρία παραπέμπει, σύμφωνα με τον Isbitts, σε ένα υφεσιακό bear market – ή τουλάχιστον στην έναρξή του – και αναμένεται να διαρκέσει για κάμποσο καιρό.