Τι πρέπει να ξέρετε για το σχέδιο ενός τρισ. δολαρίων του Ντόναλντ Τραμπ

Δεν είναι εύκολο να πει κάποιος με σιγουριά όλα όσα έχει στο μυαλό του ο Ντόναλντ Τραμπ. Όμως, φαίνεται με αρκετή σαφήνεια ότι στον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ αρέσουν πολύ οι υποδομές. Κατά την προεκλογική του εκστρατεία, μιλούσε συνεχώς γι’ αυτές υποσχόμενος μια έκρηξη επενδύσεων ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων.

Και το ίδιο έπραξε και αμέσως μετά την εκλογή του, δηλώνοντας: «Θα ανακατασκευάσουμε τις υποδομές μας, οι οποίες θα γίνουν οι καλύτερες στον κόσμο». Δεν είναι όμως σαφές τι ακριβώς εννοεί με τον όρο «υποδομές».

Η λέξη δεν χρησιμοποιείτο πολύ μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80, και είναι μάλλον αόριστη ως προς τη σημασία της. Όταν ο Τραμπ αναφέρεται στις υποδομές, δεν εννοεί απλώς γέφυρες και σήραγγες, αλλά και σχολεία και νοσοκομεία. Με άλλα λόγια: ανάπτυξη ακινήτων.

Ένα σημείωμα του επιτελείου του Τραμπ περιγράφει τη φιλοσοφία του προγράμματος ως μια μετάβαση από τις «γραφειοκρατίες» προς τις «συναλλαγές». Οι ιδιωτικές εταιρείες δεν θα κατασκευάζουν, απλώς, τις υποδομές, αλλά θα τις έχουν και υπό την ιδιοκτησία τους. Το κίνητρο που θα τους δοθεί θα είναι τεράστιες φοροαπαλλαγές, ύψους 82% της δαπάνης κάθε έργου.

Με ιδιωτικές επενδύσεις 167 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το σχέδιο συνολικού ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων δεν φαίνεται να πλήττει τους φορολογούμενους – ή τουλάχιστον έτσι ισχυρίζονται οι εμπνευστές του – εφόσον οι φοροαπαλλαγές θα αντισταθμιστούν από νέα έσοδα που θα προκύψουν από την ώθηση που θα δοθεί στην ευρύτερη οικονομία.

Και πάλι, όμως, το πλάνο έχει τύχει σφοδρής κριτικής. Για παράδειγμα, η φοροαπαλλαγή ύψους 82% σημαίνει ότι οι επενδυτές μπορούν με μια …χούφτα δολάρια να αποκτήσουν έναν πανάκριβο δρόμο και να κερδίζουν τεράστια ποσά από τα διόδια.

Ο Ρόναλντ Κλάιν, ο οποίος επέβλεψε την πολιτική υποδομών του Προέδρου Ομπάμα, έχει αποκαλέσει το σχέδιο Τραμπ «ένα τεράστιο σχέδιο εταιρικής ενίσχυσης για τους εργολάβους».

Επίσης, εκφράζεται ανησυχία ότι μέσω του ιδιωτικού τομέα μπορεί να κυριαρχήσει η λογική του κέρδους ακόμα και σε τομείς όπου το κέρδος δεν θα έπρεπε να παρεισφρέει. Για παράδειγμα, οι γιατροί σε ένα ιδιωτικό νοσοκομείο μπορεί να προβούν σε μη αναγκαίες ιατρικές πράξεις για να βελτιώσουν τις οικονομικές επιδόσεις της ιδιοκτήτριας εταιρείας.

Παράλληλα, δεν είναι εύκολο να αποκομίσει κέρδος μια εταιρεία από όλες τις δραστηριότητες. Μπορείς πάντα να βάλεις διόδια σ’ έναν δρόμο ή μια γέφυρα, αλλά τι κάνεις π.χ. με τις σωληνώσεις της ύδρευσης; Για πλήθος βασικών υποδομών, ο δρόμος προς το κέρδος είναι πιο ασαφής.

Διαβάστε περισσότερα για τις επενδύσεις και την οικονομία των ΗΠΑ μετά την εκλογή Τραμπ στο νέο τεύχος του Fortune, την Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου με την εφημερίδα Επένδυση.