Τι σημαίνει για τον υπόλοιπο κόσμο ένα Αφγανιστάν στα χέρια των ισλαμιστών Ταλιμπάν

Του Declan Harty

Μετά από σχεδόν 20 χρόνια και περισσότερα από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια που δαπανήθηκαν ύστερα από την είσοδο των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, το Αφγανιστάν έχει ουσιαστικά περιέλθει και πάλι υπό την κυριαρχία των Ταλιμπάν.

Σε ένα συγκλονιστικό τέλος του μακροβιότερου πολέμου της Αμερικής, οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την Κυριακή την Καμπούλ, την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, χωρίς πολλές αντιδράσεις. Ήταν μια στιγμή που προετοιμαζόταν εδώ και εβδομάδες, αν και συνέβη πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι περίμεναν οι αξιωματούχοι. Καθώς όμως η προθεσμία αποχώρησης του προέδρου Τζο Μπάιντεν στις 11 Σεπτεμβρίου πλησίαζε, ο αριθμός των αμερικανικών στρατευμάτων μειώθηκε, δίνοντας χώρο στους Ταλιμπάν να κατακτήσουν το Αφγανιστάν, πόλη-προς-πόλη.

Τώρα, με τους Ταλιμπάν να έχουν τον έλεγχο για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια, το Αφγανιστάν ατενίζει ένα αβέβαιο μέλλον, το οποίο έχει προκαλέσει πλήθος ερωτημάτων σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, την τρομοκρατία και την περιφερειακή ισχύ, ενώ σίγουρα υπάρχουν και άλλα ερωτήματα που δεν έχουν τεθεί.

«Ό,τι συμβαίνει στην Καμπούλ δεν θα μείνει στην Καμπούλ. Και θα υπάρξουν επιπτώσεις», δήλωσε ο Husain Haqqani, ανώτερος συνεργάτης του Ινστιτούτου Hudson, ο οποίος ήταν πρεσβευτής του Πακιστάν στις ΗΠΑ από το 2008 έως το 2011, σε συνέντευξή του στο Fortune. «Η περιοχή δεν πρόκειται να γνωρίσει σταθερότητα με το να έχει στην εξουσία μια απρόβλεπτη ομάδα, της οποίας ο στόχος δεν είναι να διοικήσει ένα σύγχρονο κράτος, αλλά να προσπαθήσει να δημιουργήσει εκ νέου αυτό που θεωρεί ως το ισλαμικό κράτος που υπήρχε πριν από αρκετούς αιώνες».

Η Ευρώπη, για αρχή, θα αντιμετωπίσει πιθανότατα ένα ρεύμα Αφγανών που αναζητούν ασφαλές καταφύγιο από τους Ταλιμπάν. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει ήδη δηλώσει ότι η Γαλλία θα πιέσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να εκπονήσει ένα σχέδιο για τη διαχείριση της εξόδου από το Αφγανιστάν, λέγοντας τη Δευτέρα: «Πρέπει να προβλέψουμε και να προστατευτούμε από μεγάλες παράτυπες μεταναστευτικές ροές που θα θέσουν σε κίνδυνο όσους τις χρησιμοποιούν και θα τροφοδοτήσουν κάθε είδους παράνομη διακίνηση».

Η Κίνα θα μπορούσε επίσης να εδραιώσει την ιδιότητά της ως «διαμεσολαβητής ισχύος» στην κεντρική Ασία, ως αποτέλεσμα της ανάληψης του ελέγχου από τους Ταλιμπάν, με την αμερικανική επιρροή στην περιοχή να έχει πλέον αποδυναμωθεί σημαντικά, σύμφωνα με τον Philip Potter, αναπληρωτή καθηγητή Δημόσιας Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει την Κίνα να εξάγει ακόμη περισσότερο τον «ψηφιακό αυταρχισμό». «Όσο περισσότερο αποσύρονται οι ΗΠΑ από την περιοχή αυτή», δήλωσε ο Potter, «τόσο πιο ανεμπόδιστη θα είναι η Κίνα». Άλλοι, ωστόσο, βλέπουν την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν ως πλεονέκτημα για τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ, θεωρώντας ότι θα επιτρέψει στους Αμερικανούς να εστιάσουν εκ νέου την προσοχή τους στην επέκταση της Ρωσίας.

Στη συνέχεια, υπάρχει το ερώτημα πόσο μεγάλο έρεισμα θα δώσει η ανάληψη του ελέγχου του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν σε άλλες εξτρεμιστικές οργανώσεις, όπως η Αλ Κάιντα, για να αναπτυχθούν στην περιοχή. Την Κυριακή, ο πρόεδρος του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ Mark Milley δήλωσε σε γερουσιαστές και αξιωματούχους της κυβέρνησης ότι η γρήγορη επέκταση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν επιτάχυνε την απόπειρα των τρομοκρατικών ομάδων να δημιουργήσουν νέους πυρήνες εκεί, σύμφωνα με το Axios.

Και στις ΗΠΑ, το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας έχει ήδη αναφέρει ότι η Αλ Κάιντα δείχνει σημάδια αναζωπύρωσης, αφού πρόσφατα δημοσίευσε την πρώτη έκδοση του αγγλόφωνου περιοδικού της μετά από τέσσερα και πλέον χρόνια, ενόψει της 20ης επετείου της 11ης Σεπτεμβρίου.