Τι σημαίνουν οι πυρκαγιές στην Αλάσκα για την αλλαγή στο κλίμα του πλανήτη;
Η Αλάσκα φλέγεται. Εκτεταμένες δασικές περιοχές στην αρκτική τούτη ζώνη εξακολουθούν για πάνω από ένα μήνα να γίνονται βορά των πυρκαγιών, που υποβοηθούμενες από τις πρωτοφανείς υψηλές θερμοκρασίες, έχουν κάψει έως τώρα 2 εκατ. εκτάρια, δηλαδή μία έκταση μεγαλύτερη από αυτή που απανθράκωσαν όλες οι πυρκαγιές στην Καλιφόρνια το 2018.
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Επιτήρησης της Ατμόσφαιρας «Κοπέρνικος» (CAMS), από τις φετινές πυρκαγιές στην Αλάσκα εκλύθηκαν εκπομπές CO2 99 εκατ. μετρικών τόνων, κατά τρεις φορές μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες από την κατανάλωση υδρογονανθράκων στην αμερικανική αυτή Πολιτεία και κατά 40% περισσότερο από όλες τις φωτιές στην Καλιφόρνια (68 εκατ. μετρικοί τόνοι CO2). Ενώ, σε σχέση με τα στοιχεία από τις τρεις μεγαλύτερες καταγεγραμμένες πυρκαγιές (2004, 2005 και 2015) οι τωρινές πυρκαγιές στην Αλάσκα έχουν απελευθερώσει 8 φορές περισσότερα τέτοια αέρια. Σύμφωνα με το «Κοπέρνικος» από τον Ιούνιο σε όλες τις πυρκαγιές στον Αρκτικό Κύκλο (Σιβηρία, Αλάσκα, Βόρειος Καναδάς) εκλύθηκαν 50 μεγατόνοι διοξειδίου, που ισοδυναμεί με την ετήσια κατανάλωση άνθρακα της Σουηδίας.
Στις 7 Ιουλίου καταγράφηκαν θερμοκρασίες ρεκόρ 32οC στην Αλάσκα, παράγοντας που υποβοήθησε την επέκταση των πυρκαγιών, που σύμφωνα με τους ειδικούς θα απανθρακώσουν περισσότερα από 3 εκατ. εκτάρια δάσους. Το οικοσύστημα της Αλάσκας ήδη είναι ένα από τα πιο ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή, με τις θερμοκρασίες του να αυξάνονται με διπλάσιο ρυθμό από τον παγκόσμιο μέσον όρο. Κατά μήκος και πλάτος της Πολιτείας, οι θερμοκρασίες ρεκόρ και η συνακόλουθη ξηρασία έχουν στερέψει πολλά από τα μικροοικοσυστήματά της, διευκολύνοντας την καύση τους.
Εκτός από τους άμεσους κινδύνους που αυτές οι φετινές πυρκαγιές στην Αλάσκα συνεπάγονται για τις ανθρώπινες ζωές και τις υποδομές στην Πολιτεία (ήδη αρκετές χιλιάδες κατοίκων έχουν εξαναγκασθεί να εκκενώσουν τις περιοχές που ζουν και πολλές ζημιές έχουν καταγραφεί), η «συμβολή» τους στην επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής εκτιμάται πως θα είναι ακόμη μεγαλύτερη κι ο αντίκτυπός της θα επηρεάσει τις μέλλουσες γενιές.
Επιπροσθέτως των εκπομπών διοξειδίου που εκλύονται στην ατμόσφαιρα από την καύση των δένδρων και των φυλλωμάτων σε μία πυρκαγιά, ο άνθρακας που εναποτίθεται στην επιφάνεια και κάτω από το έδαφος είναι δυνατόν να εκλυθεί ανά πάσα στιγμή. Τα οικοσυστήματα της Αλάσκας έχουν εναποθέσει τεράστιες ποσότητες άνθρακα στο έδαφός τους, υπό τη μορφή μόνιμου πάγου και εδάφους, σε στρώματα που δημιουργήθηκαν επί πολλές χιλιετηρίδες. Οι πυρκαγιές αποσταθεροποιούν τις εναποθέσεις αυτές άνθρακα, με την ανάφλεξη του εδάφους και την τήξη του μόνιμου πάγου, με αποτέλεσμα να απελευθερώνεται από τις πηγές αυτές επιπλέον διοξείδιο και άλλα αέρια στην ατμόσφαιρα.
Τα βόρεια δάση συχνά αυτοαναφλέγονται, στο πλαίσιο μίας φυσικής διαδικασίας για την ανανέωση του οικοσυστήματος. Μολαταύτα, κατά τα τελευταία χρόνια, οι πυρκαγιές τούτες έχουν γίνει συχνότερες και πιο έντονες, διαταράσσοντας την ιστορική πυρική ισορροπία των οικοσυστημάτων τους. Κοντολογίς διαπιστώνονται περισσότερες πυρκαγιές, που κατακαίουν ευρύτερες περιοχές.
Σε μία εικοσαετία, από το 1980-2000, οι πυρκαγιές στην Αλάσκα κατέκαψαν περίπου 13,9 εκατ. εκτάρια. Στα τελευταία 19 χρόνια, οι πυρκαγιές στην Πολιτεία έχουν απανθρακώσει τη διπλάσια έκταση, δηλ. περίπου 28,1 εκατ. εκτάρια. Η ζωή των κατοίκων απειλείται άμεσα, καθώς εξόν από τις εκκενώσεις μεγάλων περιοχών, ο καπνός μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες που ξεπερνούν τα διεθνή επιτρεπτά μεγέθη. Παράλληλα, σε άμεσο κίνδυνο εκτίθενται όσοι καταπολεμούν τις πυρκαγιές στα πύρινα μέτωπα.
Προκειμένου να αποφύγουμε καταστροφικές συνέπειες στο κλίμα θα πρέπει όχι μόνον να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου από όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά συνάμα να αποτρέψουμε και την έκλυση των υπαρχουσών εναποθέσεών του. Όσο κι εάν οι πυρκαγιές αυτές αντιπροσωπεύουν μία ανεξέλεγκτη ευθύνη στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, μπορούν ωστόσο να αποτελέσουν και μία καλή ευκαιρία, όσον αφορά την ανάπτυξη νέων τεχνικών για την ανάσχεση της επιδείνωσης των κλιματικών συνθηκών, μέσα από τη διαχείριση των πυρκαγιών (fire management). Μολονότι αυτός ο παράγοντας συχνά παραμελείται, οι εκτεταμένες πυρκαγιές στην Αλάσκα και η διαχείρισή τους, μας υπενθυμίζουν τις ευθύνες μας και την ανάγκη να επαναξιολογήσουμε τη διαχείριση των πυρκαγιών ως μία χρυσή ευκαιρία για δραστική επέμβαση υπέρ της προστασίας της φύσης και του κλίματος.
Πηγή: Union of Concerned Scientists (blog.ucsusa.org), La Vanguardia, La Repubblica, CNN
