Τι συμβαίνει στον εγκέφαλό σου όταν γίνεσαι δισεκατομμυριούχος 

Της Jenna Schnuer

Τις τελευταίες εβδομάδες τα business news μονοπωλούν περιπτώσεις δισεκατομμυριούχων που συμπεριφέρονται άσχημα. Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ονόματα. Ας πούμε απλώς ότι, όποιος περνάει τακτικά χρόνο στα social media ή επενδύει στα κρυπτονομίσματα, καταλαβαίνει τι εννοούμε. 

Είναι όμως τα χρήματα που κάνουν κάποιους uber βαθύπλουτους να φέρονται παράξενα ή θα συμπεριφερόντουσαν με τον ίδιο τρόπο ακόμη και αν οι τραπεζικοί λογαριασμοί τους ήταν «φυσιολογικοί»;

«Σε γενικές γραμμές, ο τρόπος που προσεγγίζουμε την προσωπικότητα είναι σχετικά σταθερός. Αυτή μεταβάλλεται λίγο κατά τη διάρκεια της ζωής μας, αλλά δεν παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις», λέει η Sandra Matz, αναπληρώτρια καθηγήτρια διοίκησης επιχειρήσεων στο Columbia Business School.

Οι καλοί πελάτες της χρηματοοικονομικής συμβούλου Natasha Knox έχουν μικρότερες περιουσίες που φτάνουν μέχρι και τα 50 εκατομμύρια δολάρια. Η βασική αρχή της Alaphia Financial Wellness, λέει ότι με τον μεγάλο πλούτο δεν έρχεται μια νέα προσωπικότητα. Αντίθετα, οι άνθρωποι απλώς γίνονται περισσότερο αυτό που ήταν πριν. «Έτσι, αν ένα άτομο έχει πολλούς φόβους γύρω από τα χρήματα και είναι απλά βαθιά καχύποπτο για όλους και για όλα, μια ξαφνική εισροή πλούτου θα το μεγεθύνει όλο αυτό», επισημαίνει η Knox.

Η Matz εξηγεί ότι ένας κρίσιμος παράγοντας που μπορεί να ανατρέψει τα πράγματα στο μέτωπο της προσωπικότητας είναι μια σημαντική αλλαγή στη ζωή, ας πούμε το να αποκτήσει ξαφνικά κανείς κάποια εκατομμύρια δολάρια (Θα επιστρέψουμε στους δισεκατομμυριούχους σε λίγο). Για κάποιους ανθρώπους αυτή η αλλαγή μπορεί να τους οδηγήσει στο να γίνουν πιο ανοιχτόμυαλοι, αναζητώντας εμπειρίες όπως το να ταξιδέψουν στον κόσμο και να γνωρίσουν άλλους πολιτισμούς. Για άλλους; Μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στις κοινωνικές τους σχέσεις, όταν οι άνθρωποι «σε ενοχλούν για χρήματα όλη την ώρα και ξαφνικά όλη η κοινωνική δομή αλλάζει», τονίζει η Matz. «Μπορείτε να φανταστείτε ότι έχει επίδραση στην προσωπικότητά σου καθώς γίνεσαι πιο επιφυλακτικός απέναντι στους ανθρώπους. Τώρα, ξαφνικά, όλα γίνονται για τα χρήματα».

Ο ξαφνικός πλούτος, λέει η Knox, συχνά εκπλήσσει τους ανθρώπους εξαιτίας «των προβλημάτων που δεν λύνει». Επίσης, προσθέτει η ίδια, περισσότερα χρήματα σημαίνουν περισσότερες επιλογές και το παράδοξο των επιλογών μπορεί να μεγεθύνει την αναποφασιστικότητα κάποιων ανθρώπων. 

Το πρόβλημα με ορισμένους δισεκατομμυριούχους μπορεί να ξεκινά από το ‘move-fast-and-break-things’ ήθος της Silicon Valley, το οποίο «αφήνει την πόρτα ανοιχτή σε όλους αυτούς τους επιχειρηματίες που είναι ενδεχομένως λίγο επιπόλαιοι ή αναξιόπιστοι», σημειώνει η Matz. Αυτός ο κόσμος που κινείται γρήγορα «δεν προωθεί απαραίτητα τη νοοτροπία που εγγυάται τη μακροπρόθεσμη επιτυχία».

Η τρέχουσα έρευνα της Matz επικεντρώνεται σε tech entrepreneurs που καταφέρνουν να αποχωρήσουν από τις εταιρείες τους με επιτυχία (με την εν λόγω επιτυχία να ισοδυναμεί με πολλά, πάρα πολλά χρήματα). Κατά τη διάρκεια των πρώιμων φάσεων αυτών των εταιρειών, οι επενδυτές συχνά ανταμείβουν τους επιχειρηματίες που είναι πρόθυμοι να ταρακουνήσουν τα πράγματα και να προκαλέσουν ένα μικρό χάος στο δρόμο προς την οικοδόμηση κάτι νέου και αστραφτερού. Αυτό απαιτεί μια επιχειρηματική προσωπικότητα που να είναι κάπως μη συναισθηματική και αδιάφορη για τους γύρω της, οπότε, λέει η Matz, δεν θα ήταν έκπληξη αν υπήρχαν κάποια ‘σάπια μήλα’ στην πορεία.

Πολλά από τα ευρήματα της Matz συμφωνούν με αυτά που διαπιστώνει καθημερινά στο γραφείο του ο Clay Cockrell, κλινικός κοινωνικός λειτουργός και ιδρυτής της Walk and Talk Therapy. Ο Cockrell ειδικεύεται στην ψυχική υγεία ατόμων με εξαιρετικά υψηλή ατομική και οικογενειακή περιουσία (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων δισεκατομμυριούχων). «Όταν οι άνθρωποι αποκτούν πολλά χρήματα πολύ γρήγορα», επισημαίνει, «συχνά βλέπω μεγάλο φόβο. Συνειδητοποιούν ότι είναι έξω από τα νερά τους και δεν ξέρουν τι να κάνουν στη συνέχεια. Πολλές φορές έχουν δουλέψει όλη τους τη ζωή γι’ αυτό το γεγονός και τώρα αισθάνονται λίγο χαμένοι».

Κάποιοι γίνονται παρανοϊκοί ότι θα χάσουν τα χρήματα εξίσου γρήγορα όπως τα κέρδισαν ή ότι μπορεί να χάσουν την επαφή με τους φίλους τους, λέει ο Cockrell. «Μπορεί να είναι πολύ άβολο. Υπάρχουν κάποιοι που υπερβάλλουν, χαρίζοντας μεγάλα δώρα κ.λπ. μέχρι να συνειδητοποιήσουν πως αυτό περιπλέκει τις σχέσεις τους και παράγει μια νέα δυναμική εξουσίας».

Ο σταδιακός πλούτος, προσθέτει, δεν έχει την ίδια ένταση συναισθημάτων. «Τον σταδιακό πλούτο έχετε την ευκαιρία να τον συνηθίσετε με την πάροδο του χρόνου. Με τον ξαφνικό πλούτο, εισέρχεστε σε έναν κόσμο για τον οποίο δεν γνωρίζετε τίποτα – γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, κατάθλιψη, ενοχές, ντροπή κ.λπ.».

Μήπως όμως αυτή η ένταση των συναισθημάτων μεταφράζεται στο να παίρνουν οι νεο-βαθύπλουτοι μεγαλύτερα ρίσκα, να δρουν απερίσκεπτα ή, ίσως, να αισθάνονται άτρωτοι; «Οι άνθρωποι που αποκτούν χρήματα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί ξαφνικά να θελήσουν να πάρουν ρίσκα, όπως το να κάνουν κάποιου είδους angel investing ή να επενδύσουν στην επιχείρηση ενός φίλου σε τομείς για τους οποίους δεν γνωρίζουν απολύτως τίποτα», παρατηρεί η Knox. 

Πού καταλήγουμε, λοιπόν, αναφορικά με τους κακόβουλους δισεκατομμυριούχους μας; Τελικά, μάλλον δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε εντελώς τα δισεκατομμύριά τους για τη συμπεριφορά τους. Αλλά το γεγονός ότι τα έχουν, δεν βοηθάει και ιδιαίτερα στο να συμπεριφέρονται καλά στους γύρω τους.