Τι θα κάνουν οι «μεγάλοι» της τεχνολογίας με τα κινεζικά εργοστάσια;
Η αύξηση των μισθών και η οικονομική κρίση στη χώρα ανησυχεί τους κολοσσούς της τεχνολογίας.
του Ντέιβιντ Μόρις για το Fortune.com
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο κόσμος βρίσκεται σε εγρήγορση σχετικά με τα πολλά δεινά της κινεζικής οικονομίας. Αλλά οι παρατηρητές της Κίνας παρακολουθούν ολοένα και περισσότερο ένα συγκεκριμένο ανησυχητικό στοιχείο – την εργασία. Το χαμηλό κόστος εργασίας, που τροφοδότησε την ανάπτυξη της Κίνας, έχει υπερ-τετραπλασιαστεί από το 2006, και οι εργασιακές αναταραχές έχουν επίσης αυξηθεί.
Αυτό έχει οδηγήσει μερικές εταιρείες μεταποίησης, ακολουθώντας την ίδια λογική που τις έφερε στην Κίνα αρχικά – να στραφούν προς χώρες με ακόμα χαμηλότερο κόστος εργασίας, όπως το Μπαγκλαντές και το Λάος. Ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι, όπως διαπίστωσε η Boston Consulting Group, το 2014 πάνω από το 50% των στελεχών παραγωγής σκέφτονταν τη μεταφορά της παραγωγής πίσω στις ΗΠΑ, των οποίων οι χαμηλόμισθες περιοχές στοχεύουν να κινηθούν μόλις κατά 10 έως 15% πάνω από το αντίστοιχο κόστος στην Κίνα, επιτρέποντας παράλληλα την καλύτερη εξυπηρέτηση της αμερικανικής αγοράς.
Είναι ευρέως παραδεκτό ότι η πρόσφατη υποτίμηση του γουάν ήταν μια κίνηση για να κρατηθεί το κόστος των διεθνών παραγωγών σε χαμηλά επίπεδα.
«Προσπαθούν να σιγουρέψουν ότι δεν θα έχουν μια μαζική έξοδο», λέει ο Μίκυ Νορθ Ρίτζα, αντιπρόεδρος της BravoSolution. «Αυτό όμως δεν μπορεί να ελεγχθεί επ’ άπειρο».
Οι χαμηλού κόστους και χαμηλής έντασης κεφαλαίου κατασκευαστές, όπως είναι οι παραγωγοί ενδυμάτων, έχουν ήδη φύγει από την Κίνα σε μεγάλη κλίμακα, όχι μόνο προς τη Νοτιοανατολική Ασία, αλλά όλο και περισσότερο προς τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Η εργασία αποτελεί ένα μεγαλύτερο μέρος του κόστους τους, και είναι πιο προσιτό γι’ αυτούς να διατηρήσουν υψηλά αποθέματα ώστε να προφυλαχθούν έναντι εκτάκτων περιστάσεων.
«Παίρνουν κάποια βασικά μηχανήματα, τα βάζουν μέσα σ’ ένα εμπορευματοκιβώτιο, και τα ξαναστήνουν», εξηγεί ο Σέι Σκοτ, διευθύνων σύμβουλος του Global Supply Chain Institute στο Πανεπιστήμιο του Tennessee.
Οι κατασκευαστές τεχνολογίας, όμως, αντιμετωπίζουν μια πιο σύνθετη κατάσταση. Οι αναλυτές λένε ότι γι’ αυτούς, τα επόμενα δέκα χρόνια δεν θα αφορούν τόσο το κυνήγι φθηνών εργατικών χεριών, όσο τη διαφοροποίηση των πηγών και την εξυπηρέτηση περιφερειακών αγορών.
«Αν πάτε πίσω 15 ή 20 χρόνια, οι εταιρείες τότε χρησιμοποιούσαν το χαμηλό κόστος εργασίας ως βασικό παράγοντας στα πλαίσια υπεραπλουστευμένων επιχειρηματικών πλάνων», λέει ο Σκοτ. «Νομίζω ότι οι εταιρείες μαθαίνουν από την εμπειρία ότι υπάρχουν μια σειρά από άλλους παράγοντες που είναι λίγο πιο δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν».
Ένας από αυτούς είναι οι υποδομές. Ο Σαντάρ Κανάκ, αντιπρόεδρος στο δίκτυο προμηθευτών Ariba, λέει ότι οι πρώτες παγκόσμιες εταιρείες που άνοιξαν παραγωγικές εγκαταστάσεις στην Κίνα ξόδεψαν χρόνια ασχολούμενες με κακής ποιότητας δρόμους και δίκτυα ηλεκτροδότησης.
«Η Κίνα έχει ξεπεράσει κάποιες από αυτές τις προκλήσεις», λέει ο Κανάκ. «Αλλά εις βάρος του κόστους».
Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, για παράδειγμα, έχει γίνει πιο αξιόπιστη αλλά και πιο ακριβή, με αύξηση τιμής 15% ετησίως τα τελευταία έξι χρόνια, σύμφωνα με τον Κανάκ. Αυτός είναι ένα μεγάλος πονοκέφαλος για κατασκευαστές τεχνολογίας που «πεινάνε» για ενέργεια, αλλά όχι τόσο μεγάλος όσο τα αναξιόπιστα δίκτυα ηλεκτρισμού των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών.
Επίσης, ένα εργοστάσιο κατασκευής τσιπ δεν είναι τόσο εύκολο να μετακινηθεί όπως ένα εργοστάσιο ενδυμάτων. Η μετακίνηση έχει περισσότερο νόημα όταν οι τεχνολογικοί κύκλοι απαιτούν μεγάλες αλλαγές – αλλά αυτοί οι κύκλοι μπορεί να διαρκέσουν ως και δέκα χρόνια. Υπάρχουν επίσης επιλογές που πρέπει να γίνουν όταν οι εταιρείες επεκτείνουν την παραγωγή, και αυτό φαίνεται να είναι το ευάλωτο σημείο της Κίνας.
Η πρόσφατη καταστροφή στο λιμάνι Tianjin δεν αντανακλά τόσο κάποια προβλήματα που αφορούν αποκλειστικά την Κίνα, όσο την εγγενώς επικίνδυνη φύση της μεταποίησης που λαμβάνει χώρα πολύ μακριά από την εκάστοτε αγορά. Αντί να κυνηγούν το χαμηλό κόστος, οι κατασκευαστές τεχνολογίας σκέφτονται να λειτουργούν σε περιφερειακό επίπεδο και να διατηρούν συντομότερες εφοδιαστικές αλυσίδες – για παράδειγμα, κατασκευάζοντας αγαθά για τη Βόρεια Αμερική στο Μεξικό ή τη Νότια Αμερική.
Όλα αυτά μπορεί να σημαίνουν όχι μόνο ότι η κινεζική ανάπτυξη της παραγωγής στον κλάδο υψηλής τεχνολογίας φτάνει στο τέλος της, αλλά κι ότι δεν θα υπάρξουν πλέον «εκρήξεις» περιφερειακής παραγωγής τόσο συγκεντρωμένες, πανίσχυρες και διαρκείς όσο υπήρξε αυτή της Κίνας.
